Psikoloji biliminde 3D kuralı olarak bilinen, ‘düşünceler hisleri, hisler davranışları doğurur’ önermesi her şeyin fikirle başladığı bir modeli işaret eder.
Çabucak bir örnekle anlatalım; yapacağı iş görüşmesini bir vefat kalım problemi olarak düşünen kişi için telaş duygusu kaçınılmazdır. Bu tasa duygusu kişinin görüşmede panik davranmasına ve kusurlar yapmasına neden olabilir. Burada;
*Düşünce (işi almam bir mevt kalım meselesi) < Duygu(kaygı) < Davranış ( panik ve kusurlu cevap)
Öteki taraftan, ‘bu iş görüşmesi olumlu sonuçlanırsa düzgün olur lakin olmazsa da bir sonraki için tecrübe kazanmış olurum ’ kanısının duygusu inanç olur. Ona görüşmede getireceği davranış da sakin bir halde sorulara uygun karşılıklar vermektir. İşe uygun nitelikteyse kabul edilme bahtı yüksektir.
*Düşünce(olursa yeterli olmazsa tecrübe olur) < Duygu(güven) < Davranış(uygun cevaplar)
Bazen altta yatan niyet çok derinlerde olabilir ve bizim bunu fark etmemiz olanaksızdır. O noktada hisler bizim referansımız olarak bize hizmet ederler. Rahatsız edici bir his yaşıyorsak bilmeliyiz ki altta negatif frekanslı bir fikir vardır. Çözemediğimiz birçok durumun sebebi bizim hislerimizi anlayamayıp kendimizi o hislerin içerisinde kaybedişimizdir. Hislerde kaybolduğumuzda, kendimizi o hismiş üzere algılamaya başlarız ve içinden çıkamayız. Örneğin kendimizi büsbütün öfke üzere hisseder onun güdümünde bağırır çağırır bir şeyler kırarız tahminen; kendimizi tasa üzere hissedip telaşın vücuduna bürünürüz, yüzümüz düşer, dikkatimiz dağılır, aklımızda durmadan olumsuz senaryolar döner durur; vb…
Halbuki fikir ve hislerimizle olan bağlantımız denizle dalganın alakası üzeredir. Nasıl dalga denizin özü değilse, niyet ve hisler da bizim özümüz değildir. Onlar bize ilişkin aksesuarlardır. Niyet ve histen öte bir ‘öz’ var içimizde ve biz onların gürültüsüyle o özü yakalamakta zorlanmaktayız.
Tahlil; fark edebildiğimiz olumsuz fikir kalıplarının ne olduğunu ve hangi durumlarda meydana geldiğini, bunların yerine alternatif destekleyici fikirlerin neler olabileceğine dair kendimizle çalışmalar yapmak; bariz olmayan niyet kalıplarımızda, durumların içindeki hislerimizi tanımlayıp kabul etmek ve o hislerin kendisini yaşatmasına müsaade verip her an izleyici kalmak.
Velhasıl tüm bu niyet ve his kalıplarına dışarıdan bakabilmek ve onların varlığını tanımlamak, kendimizi anlamamızda bizi avantajlı kılacak ve bize uygun davranışlar ortaya koymamızı sağlayarak özümüzü korunaklı tutacaktır.
Ne de olsa farkında bir hayat keyifli bir yaşamdır…
Sizce de o denli değil mi?