Duyu bütünleme ve bozukları nedir ?

Her gün etrafımızı deneyimler ve etrafımızdan gelen duyusal malumatları yorumlarız. Günlük duyusal deneyimlerimiz; dokunma, hareket, vücut farkındalığı, görme, ses, koku, tat ve mekan çekiminin çekilmesidir. Bu haberlerin geldiği duyular: Görme, işitme, dokunma, tat, koku, istikrar ve hareket duyumuz (vestibüler duyu), sarılma ve kas ile eklem duyumuz (proprioception). Istikrar ve hareket duyumuz uzay boşluğunda nerede olduğumuzu ve başımızın yerçekimine nazaran nerede olduğunu bilmemizi sağlarken, kas ve eklem duyumuz bize ne kadar kuvvet uyguladığımızı ve vücut uzuvlarımızın vücudumuza nazaran nerede olduğunu bilememizi sağlar. Bütün bu duyular bize kendi vücudumuz ve muhit hakkında haber sağlar. Örneğin; elim nerede, bardağı almak için kolumu ne kadar uzatamam gerekir, merdiven çıkarken ayaklarımı ne kadar kaldırmam gerekiyor. Dimağımızın gelen duyusal haberleri düzenlediği, yorumladığı ve yanıtını verdiği bu sürece Duyu Bütünleme denmektedir.

Evlatların birçoklarında duyu bütünleme tipik çocukluk deneyimleri ile gelişir. Gündelik akışta sokakta onadığımız oyunlar. Evlatlar bu duyusal deneyimleri deneyimleyip vücutlarına gelen duyusal girdiyi yorumlama, sınıfşandırma ve münasip karşılık verebilmeyi geliştirirler. Örneğin evlatlar, zıplama, atlama, ve yürüme üzere aktiviteler ile vücutlarının uzaydaki konumu hakkında malumat kazanırlar. Bu malumat onların olağan karşılık üreterek inançlı bir biçimde gezinmelerine yardımcı olur. Örneğin; merdivenden koşarak inmek.

Duyusal bütünleme bozukluğu çoklukla günlük hayat becerileri performans azalması, içtimaî becerileri, olgunlaşmamış oyun becerileri, benlik kavramı engelli, ince ve kaba motor becerileri azalmış ve zorlukları ile bağlı olduğunu bildirmiştir. Bu özellikleri gösteren çocuklarda birçok neden olabilir, duyusal sürece zorlukları neden olabilir, duyusal girdi arayışı, duyusal kaçınma ya da duyusal hassaslık davranışa neden olabilir.
Evladınız da aşağıdaki hareketlerden rastgele biri olduğu kuşkusunda iseniz durum sahih bir halde ele alınır, yanlışsız bir yaklaşım sergilenirse, duyu bütünlüğü bozukluğu gelişmeden murakabe altına alınabilir. Ama gerek bedensel gerekse zihinsel olarak yaşanan yukarıda anlatılan durumları her devir bir ergoterapist yardımı ile yönetmek gerekir. Her ne kadar hayati bir hal oluşturmasa da, duyu bütünlüğü bozukluğu gelişmesi ve kronikleşme mümkünlüğü göz önüne alınarak, tanı aşamasından tam tedavi aşamasına kadar dikkat ve itinayla takip edilmesi gereken bir süreç olduğu unutulmamalıdır.
Bu metinde duyu bütünlüğü bozukluğu hakkında umum ve ilmî temellere dayanan kısa malumatlar verilmeye çalışılmıştır. Misal sıkıntıları yaşayan bireylere ne çeşit bir yardım almaları gerektiği konusunda yardımcı olmak amaçlanmıştır. Daha ayrıntılı haber ve yardım almak için ergoterapistinizle görüşmenizi tavsiye ederim.

“… Davranışa olumsuz ya da“ bed ”olarak bakmak bölgesine, davranışların size ne anlatmaya çalıştığına bakın…”
Evlatlarınızın küçük dünyalarını büyütmek ve gelecekte size minnettar olmaları için lütfen bu kelamı benimseyin.

Aşağıda evladınızın birtakım davranışlarının neden kaynaklı olabileceğinin sebepleri verilmiştir.
Dokunma, hareket, ses yahut göremeye haddinden fazla reaksiyonlu:

•Dikkati derhal dağılabilir

•Dokunulmasından hoşlanmaz
•Bazı yiyecekleri yemekten ve giysileri giymekten dokusu yüzünden kaçınır
•Parklarda arkadaşlarının oynadıkları oyunlardan korkma ve kaçma

•Evdeki yahut etraftaki (süpürge makinesi, çamaşır makinesi üzere seslerden korkma ve kaçma
•Beklenmedik bir hareket ile birlikte agresif durumlar göstermek
Duyusal girdiye sıradanın altında reaksiyon :

•Yoğun duyusal girdi arama. Örneğin kendini döndürme, nesnelerin üzerine kendini atma yahut bilerek çarpma
•Vücudunun hangi konumda olduğu ve çarptığında yahut düştüğünde ağrının farkında olmama
•Aşırı tepkisellik ve az tepkisellik arasında geçişler yapabilir
Sıradanın dışında düşük/yüksek aktivite seviyesi:
•Sürekli hareket halinde kolay kolay yorulmaz

•Harekete geçmekte yavaştır ya da zorlanır ve kolay yorulur

Akademik muvaffakiyet ya da günlük ömür becerilerinde gecikmeler:
•Normal hudutlarda zeka’ya karşın akademik ortamlarda sorunlar

•El yazısı, makas tasarrufu, ayakkabıları ilikleme, elbiseleri düğmeleme yahut fermuar çekmede meseleler
Davranışın zayıf tertibi:
•Dürtüsel olabilir yahut hareketleri anlamsız gelebilir
•Dikkati dağılabilir

•Görevler için motor planlamada yapmada zorlanır

•Aksiyonların sonuçlarını öngöremez merdivenden düşecekmiş hissi verir
•Yeni durumlara adapte olmada zorluk ya da yönergeleri takipte zorluk yaşayabilir
•Başarısızlıkla karşılaştığında hayal kırıklığına uğrayabilir, agresifleşebilir yahut kaçınma davranışı sergileyebilir
Zayıf Kendilik Konsepti (Self-concept):
•Tembel, sıkılmış ya da hiçbir şeye isteiği yokmuş üzere görünebilir

•Görevlerden kaçınabilir

•Sorumluluklarını yapmakta inatçı yahut çetin evlat olarak görünebilir

Uyum Sorunları:
•Zayıf bir istikrarı olabilir

•Spor yahut top becerilerinde motor beceri yahut praksisten ötürü zorlukları olabilir.
•Motor uyum gerektiren yeni vazifeleri öğrenmede önemli zorluğu olabilir.
•Sarsak, sakar yahut katı görünebilir.