Ebru ustaları hakkında bilgi
Ebru sanatı ustaları
Şebek Efendi
1608 yılında yazılmış ve ebruyla ilgili elimizdeki en eski eser olan Tertibi Risalei Ebri ’de (bkz resim 1) Şebek Efendi ’den “Allah ona rahmet etsin duası ile bahsedildiğine gore olumunun bu tarihten once gercekleştiği anlaşılıyor Yine aynı eserde gecen “Nushai Şebek sozunden de, ebru hakkında bilmediğimiz bir eser sahibi olduğu meydana cıkmaktadır Ebrularındaki gevşek gorunuşun formulu de bu eserde verilmekle birlikte, o ebruları diğerlerinden ayırabilmek icin gereken bilgiye sahip değiliz
Hatib Efendi
Ayasofya Camii ’nin hatibi olması sebebiyle Ayasofya hatibi veya sadece Hatip diye anılan Mehmed Efendi ’nin doğum tarihi bilinmiyor Nisan 1773 tarihinde vefat etmiştir Bu buyuk sanatkarın ebruları o devirde yapılan işlerde daima kullanılmıştır, renklerinden ve uslubundan hemen tanınır Hatip Mehmed Efendi Hatip Ebrusu diye anılan ebru tarzının mucididir Hocapaşa ’daki evinde cıkan yangında, eserlerini kurtarmak isterken kendisi de beraber yanmıştır Sanat tarihimizde Hatip Ebrusu denilmekle onun buluşu olan ebru tarzı anlaşılır Hatip ’in ebrusu denilirse hangi tarzda olursa olsun onun tarafından yapılan, onun elinden cıkan ebru kağıdı anlatılmak istenir
Şeyh Sadık Efendi
Buhara ’nın Vabakne şehrinde doğan ve Uskudar Sultantepesi ’nde Ozbekler Dergahı şeyhliğinde bulunan Sadık Efendi ’nin hayatı hakkında fazla bilgimiz yoktur Ebruculuğu Buhara ’da iken oğrendiği ve iki oğluna (Edhem ve Nafiz efendiler) da oğrettiği bilgimiz dahilindedir Dergahtaki kabir kitabesinden 11 Temmuz 1846 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır
Hezarfen Edhem Efendi
Gecen asrın ebrucuları arasında en maruf olanı Uskudar Ozbekler Dergahı Şeyhi İbrahim Edhem Efendi ’dir Ozbek Turklerinin kurduğu ve Hacca giden Turkistanlılar ’ın İstanbul ’daki uğrak yeri olduğu icin bu isimle anılan dergahın Milli Mucadele tarihimizde de cok onemli bir yeri vardır Cunku, Milli Mucadeleye inanarak Anadolu ’ya gececek olan asker veya sivil onemli şahsiyetlerin bircoğu, İstanbul ’daki son gecelerini burada gecirirler ve ertesi sabaha karşı Samandıra uzerinden yola cıkarlardı Fen ve sanat tarihimizde Edhem Efendi ’nin onemli bir yeri olması gerekirken, unutulup gitmiştir Edhem Efendi ’nin doğu ve batı kulturunu şahsında toplamış kıymetli bir hariciyeci olan torununu tanıyanlarınız muhakkak bulunur, Washington buyukelcisi merhum Munir Ertegun Ya da yakın zamanda kaybettiğimiz ve dergahın kabristanına defnedilen onemli muzik adamı Ahmet Ertegun ’u Gunumuzde ebru sanatını aynı tekkede icra eden Eda Ozbekkangay ’da yine Edhem Efendi ’nin torunlarındandır
Nafiz Efendi
Hazerfen Edhem Efendi ’nin kardeşi olan Nafiz Efendi ebruculuğu babasından oğrenmiştir Elimizde eseri yoktur
Sami Efendi
Zamanının en maruf hat ustadlarından biri olan Sami Efendi (1838 – 1912) Hezarfen Edhem Efendi ’nin yakın arkadaşı olması sebebiyle ebruculuğu ondan oğrenmiş, fakat meslek edinmemiştir Hattat Şevki Efendi ’nin (1829 – 1887), en guzide oğrencisi Bakkal Arif Efendi (1830 –1909) icin yazdığı SulusNesih meşk murakkaı ’nın (hocanın hattı oğrenmesi icin oğrenciye yazdığı yazıların albumu) etrafını susleyen ebrular Sami Efendi eli ile yazılmıştır
Aziz Efendi
SulusNesih yazılarında Bakkal Arif Efendi ’nin en onde gelen oğrencisi olan Şeyh Aziz Efendi de (1871 – 1934) Ozbekler Dergahı ’na devamı sırasında Edhem Efendi ’den ebruculuk oğrenmiş ve amator zevk ile bu sanata karşı ilgisini surdurmuştur
Necmeddin Okyay
Pek cok hunerlerinin (murekkepcilik, aharcilik, okculuk, gulculuk, eski tarz mucellitlik, hatalık vb) yanı sıra ebruculuğu da meslek edinen Hafız Necmeddin Okyay bu sebeple ustadı Edhem Efendi gibi hezarfen lakabıyla anılır
Ebru sanatı ustaları
Şebek Efendi
1608 yılında yazılmış ve ebruyla ilgili elimizdeki en eski eser olan Tertibi Risalei Ebri ’de (bkz resim 1) Şebek Efendi ’den “Allah ona rahmet etsin duası ile bahsedildiğine gore olumunun bu tarihten once gercekleştiği anlaşılıyor Yine aynı eserde gecen “Nushai Şebek sozunden de, ebru hakkında bilmediğimiz bir eser sahibi olduğu meydana cıkmaktadır Ebrularındaki gevşek gorunuşun formulu de bu eserde verilmekle birlikte, o ebruları diğerlerinden ayırabilmek icin gereken bilgiye sahip değiliz
Hatib Efendi
Ayasofya Camii ’nin hatibi olması sebebiyle Ayasofya hatibi veya sadece Hatip diye anılan Mehmed Efendi ’nin doğum tarihi bilinmiyor Nisan 1773 tarihinde vefat etmiştir Bu buyuk sanatkarın ebruları o devirde yapılan işlerde daima kullanılmıştır, renklerinden ve uslubundan hemen tanınır Hatip Mehmed Efendi Hatip Ebrusu diye anılan ebru tarzının mucididir Hocapaşa ’daki evinde cıkan yangında, eserlerini kurtarmak isterken kendisi de beraber yanmıştır Sanat tarihimizde Hatip Ebrusu denilmekle onun buluşu olan ebru tarzı anlaşılır Hatip ’in ebrusu denilirse hangi tarzda olursa olsun onun tarafından yapılan, onun elinden cıkan ebru kağıdı anlatılmak istenir
Şeyh Sadık Efendi
Buhara ’nın Vabakne şehrinde doğan ve Uskudar Sultantepesi ’nde Ozbekler Dergahı şeyhliğinde bulunan Sadık Efendi ’nin hayatı hakkında fazla bilgimiz yoktur Ebruculuğu Buhara ’da iken oğrendiği ve iki oğluna (Edhem ve Nafiz efendiler) da oğrettiği bilgimiz dahilindedir Dergahtaki kabir kitabesinden 11 Temmuz 1846 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır
Hezarfen Edhem Efendi
Gecen asrın ebrucuları arasında en maruf olanı Uskudar Ozbekler Dergahı Şeyhi İbrahim Edhem Efendi ’dir Ozbek Turklerinin kurduğu ve Hacca giden Turkistanlılar ’ın İstanbul ’daki uğrak yeri olduğu icin bu isimle anılan dergahın Milli Mucadele tarihimizde de cok onemli bir yeri vardır Cunku, Milli Mucadeleye inanarak Anadolu ’ya gececek olan asker veya sivil onemli şahsiyetlerin bircoğu, İstanbul ’daki son gecelerini burada gecirirler ve ertesi sabaha karşı Samandıra uzerinden yola cıkarlardı Fen ve sanat tarihimizde Edhem Efendi ’nin onemli bir yeri olması gerekirken, unutulup gitmiştir Edhem Efendi ’nin doğu ve batı kulturunu şahsında toplamış kıymetli bir hariciyeci olan torununu tanıyanlarınız muhakkak bulunur, Washington buyukelcisi merhum Munir Ertegun Ya da yakın zamanda kaybettiğimiz ve dergahın kabristanına defnedilen onemli muzik adamı Ahmet Ertegun ’u Gunumuzde ebru sanatını aynı tekkede icra eden Eda Ozbekkangay ’da yine Edhem Efendi ’nin torunlarındandır
Nafiz Efendi
Hazerfen Edhem Efendi ’nin kardeşi olan Nafiz Efendi ebruculuğu babasından oğrenmiştir Elimizde eseri yoktur
Sami Efendi
Zamanının en maruf hat ustadlarından biri olan Sami Efendi (1838 – 1912) Hezarfen Edhem Efendi ’nin yakın arkadaşı olması sebebiyle ebruculuğu ondan oğrenmiş, fakat meslek edinmemiştir Hattat Şevki Efendi ’nin (1829 – 1887), en guzide oğrencisi Bakkal Arif Efendi (1830 –1909) icin yazdığı SulusNesih meşk murakkaı ’nın (hocanın hattı oğrenmesi icin oğrenciye yazdığı yazıların albumu) etrafını susleyen ebrular Sami Efendi eli ile yazılmıştır
Aziz Efendi
SulusNesih yazılarında Bakkal Arif Efendi ’nin en onde gelen oğrencisi olan Şeyh Aziz Efendi de (1871 – 1934) Ozbekler Dergahı ’na devamı sırasında Edhem Efendi ’den ebruculuk oğrenmiş ve amator zevk ile bu sanata karşı ilgisini surdurmuştur
Necmeddin Okyay
Pek cok hunerlerinin (murekkepcilik, aharcilik, okculuk, gulculuk, eski tarz mucellitlik, hatalık vb) yanı sıra ebruculuğu da meslek edinen Hafız Necmeddin Okyay bu sebeple ustadı Edhem Efendi gibi hezarfen lakabıyla anılır