iltasyazilim
FD Üye
Ebru ustaları hakkında data
Ebru sanatı ustaları
Şebek Efendi
1608 yılında yazılı ve ebruyla ilgili elimizdeki en eski eser olan Tertibi Risalei Ebri ’de (bkz resim 1) Şebek Efendi ’den “Allah ona rahmet etsin duası ile bahsedildiğine göre ölümünün bu tarihten önce gerçekleştiği anlaşılıyor Yeniden aynı eserde geçen “Nüshai Şebek sözünden de, ebru hakkında bilmediğimiz bir eser sahibi olduğu meydana çıkmaktadır Ebrularındaki gevşek görünüşün formülü de bu eserde verilmekle birlikte, o ebruları diğerlerinden ayırabilmek için gereken bilgiye sahip değiliz
Hatib Efendi
Ayasofya Camii ’nin hatibi olması sebebiyle Ayasofya hatibi ya da sadece Hatip diye anılan Mehmed Efendi ’nin doğum tarihi bilinmiyor Nisan 1773 tarihinde vefat etmiştir Bu büyük sanatkarın ebruları o devirde yapılan işlerde daima kullanılmıştır, renklerinden ve üslubundan hemen tanınır Hatip Mehmed Efendi Konuşmacı Ebrusu diye anılan ebru tarzının mucididir Hocapaşa ’daki evinde çıkan yangında, eserlerini kurtarmak isterken kendisi de beraber yanmıştır Sanat tarihimizde Konuşmacı Ebrusu denilmekle onun buluşu olan ebru tarzı kavranabilir Konuşmacı ’in ebrusu denilirse hangi tarzda olursa olsun onun kadar yapılan, onun elinden meydana çıkan ebru kağıdı anlatılmak istenir
Şeyh Sadık Efendi
Buhara ’nın Vabakne şehrinde doğan ve Üsküdar Sultantepesi ’nde Özbekler Dergahı şeyhliğinde bulunan Sadık Efendi ’nin hayatı hakkında fazla bilgimiz yoktur Ebruculuğu Buhara ’da iken öğrendiği ve iki oğluna (Edhem ve Nafiz efendiler) da öğrettiği bilgimiz dahilindedir Dergahtaki mezar kitabesinden 11 Temmuz 1846 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır
Hezarfen Edhem Efendi
Geçen asrın ebrucuları aralarında en maruf olanı Üsküdar Özbekler Dergahı Şeyhi İbrahim Edhem Efendi ’dir Özbek Türklerinin kurduğu ve Hacca giden Türkistanlılar ’ın İstanbul ’daki sık sık gidilen yer yeri olduğu için bu isimle anılan dergahın Milli Uğraş tarihimizde de çok manâlı bir yeri vardır Çünkü, Ulusal Mücadeleye inanarak Anadolu ’ya geçecek olan asker veya sivil manâlı şahsiyetlerin birçoğu, İstanbul ’daki son gecelerini burada geçirirler ve ertesi sabaha karşı Samandıra üzerinden yola çıkarlardı Fen ve sanat tarihimizde Edhem Efendi ’nin önemli bir yeri olması gerekirken, unutulup gitmiştir Edhem Efendi ’nin doğu ve batı kültürünü şahsında toplamış değerli bir hariciyeci olan torununu tanıyanlarınız belirli bulunur, Washington büyükelçisi merhum Münir Ertegün Ya Da yakın zamanda kaybettiğimiz ve dergahın kabristanına defnedilen kayda değer müzik adamı Ahmet Ertegün ’ü Günümüzde ebru sanatını benzer tekkede icra eden Eda Özbekkangay ’da yine Edhem Efendi ’nin torunlarındandır
Nafiz Efendi
Hazerfen Edhem Efendi ’nin kardeşi olan Nafiz Efendi ebruculuğu babasından öğrenmiştir Elimizde eseri yoktur
Sami Efendi
Zamanının en maruf hat üstadlarından biri olan Sami Efendi (1838 – 1912) Hezarfen Edhem Efendi ’nin yakın arkadaşı olması sebebiyle ebruculuğu ondan öğrenmiş, fakat meslek edinmemiştir Hattat Şevki Efendi ’nin (1829 – 1887), en güzide öğrencisi Bakkal Arif Efendi (1830 –1909) için yazdığı SülüsNesih meşk murakkaı ’nın (hocanın hattı öğrenmesi için öğrenciye yazdığı yazıların albümü) etrafını süsleyen ebrular Sami Efendi eli ile yazılmıştır
Aziz Efendi
SülüsNesih yazılarında Bakkal Arif Efendi ’nin en önde gelen öğrencisi olan Şeyh Aziz Efendi de (1871 – 1934) Özbekler Dergahı ’na devamı sırasında Edhem Efendi ’den ebruculuk öğrenmiş ve amatör zevk ile bu sanata karşısında ilgisini sürdürmüştür
Necmeddin Okyay
O Kadar çok hünerlerinin (mürekkepçilik, aharcilik, okçuluk, gülcülük, eski tarz mücellitlik, hatalık vb) yanı sıra ebruculuğu da iş edinen Hafız Necmeddin Okyay bu sebeple üstadı Edhem Efendi gibi hezarfen lakabıyla anılır *
Ebru sanatı ustaları
Şebek Efendi
1608 yılında yazılı ve ebruyla ilgili elimizdeki en eski eser olan Tertibi Risalei Ebri ’de (bkz resim 1) Şebek Efendi ’den “Allah ona rahmet etsin duası ile bahsedildiğine göre ölümünün bu tarihten önce gerçekleştiği anlaşılıyor Yeniden aynı eserde geçen “Nüshai Şebek sözünden de, ebru hakkında bilmediğimiz bir eser sahibi olduğu meydana çıkmaktadır Ebrularındaki gevşek görünüşün formülü de bu eserde verilmekle birlikte, o ebruları diğerlerinden ayırabilmek için gereken bilgiye sahip değiliz
Hatib Efendi
Ayasofya Camii ’nin hatibi olması sebebiyle Ayasofya hatibi ya da sadece Hatip diye anılan Mehmed Efendi ’nin doğum tarihi bilinmiyor Nisan 1773 tarihinde vefat etmiştir Bu büyük sanatkarın ebruları o devirde yapılan işlerde daima kullanılmıştır, renklerinden ve üslubundan hemen tanınır Hatip Mehmed Efendi Konuşmacı Ebrusu diye anılan ebru tarzının mucididir Hocapaşa ’daki evinde çıkan yangında, eserlerini kurtarmak isterken kendisi de beraber yanmıştır Sanat tarihimizde Konuşmacı Ebrusu denilmekle onun buluşu olan ebru tarzı kavranabilir Konuşmacı ’in ebrusu denilirse hangi tarzda olursa olsun onun kadar yapılan, onun elinden meydana çıkan ebru kağıdı anlatılmak istenir
Şeyh Sadık Efendi
Buhara ’nın Vabakne şehrinde doğan ve Üsküdar Sultantepesi ’nde Özbekler Dergahı şeyhliğinde bulunan Sadık Efendi ’nin hayatı hakkında fazla bilgimiz yoktur Ebruculuğu Buhara ’da iken öğrendiği ve iki oğluna (Edhem ve Nafiz efendiler) da öğrettiği bilgimiz dahilindedir Dergahtaki mezar kitabesinden 11 Temmuz 1846 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır
Hezarfen Edhem Efendi
Geçen asrın ebrucuları aralarında en maruf olanı Üsküdar Özbekler Dergahı Şeyhi İbrahim Edhem Efendi ’dir Özbek Türklerinin kurduğu ve Hacca giden Türkistanlılar ’ın İstanbul ’daki sık sık gidilen yer yeri olduğu için bu isimle anılan dergahın Milli Uğraş tarihimizde de çok manâlı bir yeri vardır Çünkü, Ulusal Mücadeleye inanarak Anadolu ’ya geçecek olan asker veya sivil manâlı şahsiyetlerin birçoğu, İstanbul ’daki son gecelerini burada geçirirler ve ertesi sabaha karşı Samandıra üzerinden yola çıkarlardı Fen ve sanat tarihimizde Edhem Efendi ’nin önemli bir yeri olması gerekirken, unutulup gitmiştir Edhem Efendi ’nin doğu ve batı kültürünü şahsında toplamış değerli bir hariciyeci olan torununu tanıyanlarınız belirli bulunur, Washington büyükelçisi merhum Münir Ertegün Ya Da yakın zamanda kaybettiğimiz ve dergahın kabristanına defnedilen kayda değer müzik adamı Ahmet Ertegün ’ü Günümüzde ebru sanatını benzer tekkede icra eden Eda Özbekkangay ’da yine Edhem Efendi ’nin torunlarındandır
Nafiz Efendi
Hazerfen Edhem Efendi ’nin kardeşi olan Nafiz Efendi ebruculuğu babasından öğrenmiştir Elimizde eseri yoktur
Sami Efendi
Zamanının en maruf hat üstadlarından biri olan Sami Efendi (1838 – 1912) Hezarfen Edhem Efendi ’nin yakın arkadaşı olması sebebiyle ebruculuğu ondan öğrenmiş, fakat meslek edinmemiştir Hattat Şevki Efendi ’nin (1829 – 1887), en güzide öğrencisi Bakkal Arif Efendi (1830 –1909) için yazdığı SülüsNesih meşk murakkaı ’nın (hocanın hattı öğrenmesi için öğrenciye yazdığı yazıların albümü) etrafını süsleyen ebrular Sami Efendi eli ile yazılmıştır
Aziz Efendi
SülüsNesih yazılarında Bakkal Arif Efendi ’nin en önde gelen öğrencisi olan Şeyh Aziz Efendi de (1871 – 1934) Özbekler Dergahı ’na devamı sırasında Edhem Efendi ’den ebruculuk öğrenmiş ve amatör zevk ile bu sanata karşısında ilgisini sürdürmüştür
Necmeddin Okyay
O Kadar çok hünerlerinin (mürekkepçilik, aharcilik, okçuluk, gülcülük, eski tarz mücellitlik, hatalık vb) yanı sıra ebruculuğu da iş edinen Hafız Necmeddin Okyay bu sebeple üstadı Edhem Efendi gibi hezarfen lakabıyla anılır *