Edirne'nin İşgali kısaca (22 0cak 1878)

Edirne'nin İşgali (22 0cak 1878)

Osmanlı'nın ikinci başşehri Edirne, Sultan 1 Murat Hüdavendigar döneminde fethedilmiştir (1361) Konum itibarıyla İstanbul'u dolayısıyla Anadolu'yu Avrupa'ya bağlayan antik yol üzerinde bulunmaktadır Edirne fethedildikten sonradan, Osmanlı'nın Balkan fütuhatının belli başlı merkezi olmuştur

Ankara Savaşı'nın akabinde, Osmanlı şehzadeleri aralarında başlayan saltanat mücadelesinde, Edirne önemli bir rol oynamıştır Anadolu, Timur kuvvetlerinin eline geçtiğinden, Osmanlı şehzadeleri Edirne'ye hâkim yapabilmek için büyük mücadelelere girişmişlerdir Önce Dikte Süleyman, sonradan Musa Çelebi, bilâhare bu kaos dönemine son veren Çelebi Sultan Mehmed Edirne'ye hâkim olmuştur

2 Murad dönemi şehrin bitmiş imar edildiği, çoğu eserin yapı edildiği dönemdir bu arada Edirne'de yer alan sarayı âmire mükemmel hâle getirilmiştir İstanbul'un başşehir olmasıyla Edirne önemini azıcık kaybetse de, yaşanan hâdiseler nedeniyle tekrar tekrar ikinci merkez olma özelliğini muhafaza etmiştir

17 yüzyılda Edirne yeniden ön plâna çıkmıştır Sultan 1 Ahmed'den itibaren Osmanlı padişahlarının bazılarının bilhassa Sultan 4 Mehmed'in genellikle EdirneFilibe arasındaki bölgede avlandığı ve saltanat süresinin çoğunu burada geçirdiği bilinmektedir

2 Viyana Kuşatması'nın akabinde meydana gelen yenilgi ve ardından yaşanan toprak kayıpları, Edirne için yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur Komutanlar seferlere Edirne'den çıkarlar, otağı hümâyun Edirne Ovası'nda kurulurdu Sefer mevsimi sonunda da genelde münhezim Osmanlı kuvvetleri, kışı geçirmek üzere her yerde Edirne'ye gelirdi

Sonraki dönemlerde de Edirne'nin, dolayısıyla Osmanlı'nın, makus kaderi devam etti Yaşanan tüm olumsuz hâdiselere rağmen, fethinden itibaren Edirne düşman işgaline uğramamıştı Yeniçeri Ocağı'nın kaldırıldığı ve yerine zinde bir ordunun tesis edilemediği bir dönemde patlak veren savaş, tüm dengeleri bozdu 1828–29 OsmanlıRus Savaşı'nda düşman kuvvetlerinin ansızın başlayan harekâtına mukavemet gösterilememiş, şehir savunulmadan 22 Ağustos 1829 tarihinde Ruslara teslim edilmiştir Avrupa devletlerinin araya girmesiyle bir anlaşma imzalanmış ve Rus kuvvetleri kısa bir vakit daha sonra şehri terk etmiştir

Tarihimizde 93 Harbi olarak tanıdık 1877–78 OsmanlıRus Savaşı'nın ilk yıllarında, Osmanlı kuvvetleri keza doğu cephesi hem de Balkanlarda muhtelif başarılar kazanmışken, Plevne Müdafaası'nın kaybedilmesi üzerine Edirne yine bir düşman işgali tehlikesi ile karşı karşıya kalmıştır Tuna Şark Ordusu Komutanı Süleyman Paşa, Balkanlardaki Osmanlı kuvvetlerini Edirne'de toplayarak yeni bir Plevne hattı meydana getirmek istemiştir Ancak bu zihin, şehrin hasar görmesi ihtimali ve uygulanabilirliği konusundaki şüpheler yüzünden yerinde bulunmamıştır Savaş esnasında Bulgarların mezalimine maruz kalan ve yerlerini yurtlarını terk etmek zorunda kalan MüslümanTürk ahaliye Edirne'ye göç etmeleri tavsiye olunmuştur

Bu dönemde, muhaceret sırasında yaşanan acılar, çekilen çileler ve milyonlara ulaşan insan kayıpları tarihimizin en acı sayfalarından biridir Rus kuvvetlerinin ilerlemesi engellenememiş, Avrupa devletlerinin arabuluculuğu bir işe yaramamıştır Neticede Ruslar, 22 Ocak 1878 tarihinde mukavemetle karşılaşmadan Edirne'ye girmiştir İkinci işgal, 13 Mart 1879 tarihine değin sürmüştür Şehrin birçok mahalli yağmalanmış ve yıkılmış olmuştur

Balkanlardaki hezimet ardından muhacir olarak Edirne'ye sığınan insanlardan on binlercesi, işgal döneminde, gerek savaş şartları ve gerekse salgın hastalıklar yüzünden vefat etmiştir Edirne'nin işgaller dönemi bu hâdise ile bitmeyecek, Balkan Savaşlarından sonradan hiç unutulmayacak yeni bir işgal acısı ile sarsılacaktır *