Ege Bölgesi

Ege Denizi her tarafında uzanan bölgemizdir Kuzeyde Kaz Dağları ’nın güney eteklerinden, güneyde Köyceğiz Gölü ’nün batısına kadar uzanır Doğuda ise Türkmen Dağları ’nı ve Dikte Dağı ’nı içine alır Göller yöresine kadar uzanır Türkiye ’nin az daha % 10 ’unu kaplar, yüzölçümü bakımından 5 sıradadır
Yerşekilleri
Bölge içerisinde yükselti ve yerşekilleri kıyı ile iç kesimler aralarında farklılıklar gösterir Kıyı Ege ’nin yerşekilleri doğubatı doğrultusunda uzanan dağlar ve bu dağlar arasındaki ovalar şeklindedir Kıyıda kuzeyden güneye dürüst Kaz Dağı, Madra Dağı, Yunt Dağı, Bozdağı, Aydınlatılmış ve Menteşe Dağları yer alır
Bu dağlar fay hatları her tarafında yükselen ‘horst ’ durumundadır Bunların arasında ise ‘graben ’ durumunda olan Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes Ovaları yer alır
Kıyı Ege ’de dağların ve ovaların doğubatı doğrultusunda uzanması (Dağların denize dikey uzanması) sonucunda;
–*** Ulaşımın doğubatı yönünde daha kolay olmasına ve gelişmesine,
–*** İç bölgelerin Kıyı Ege ile ticaretinin gelişmesine,
–*** Denizel iklimin iç kesimlere daha fazla sokulabilmesine,
–*** Denizel koşullar isteyen tarım ürünlerinin (zeytin, incir) iç kesimlerde üretilebilmesine,
–*** Kıyının girintili çıkıntılı olmasına,
–*** Dağların denize düşey uzanması koy ve körfezlerin pozitif olmasına ve bu yüzden kıyıların doğal liman bakımından zengin olmasına ve enine kıyı tipi özelliğinin görülmesine niçin olmuştur
Kıyı uzunluğu bakımından 2593 km ile birinci sırada gelir Bunun nedeni kıyının girintili ve çıkıntılı olmasıdır Kıta sahanlığı en geniş olan kıyı, Ege kıyılarıdır
İç Ege ’de yükselti daha pozitif, dağlık alanlar ve engebeli yerler daha çoktur Bu şart bölümün tarım ve sanayisine etki etmiştir Nüfus Kıyı Ege ’ye göre azdır Bölgenin jeolojik yapısına bakıldığında fay hatları ile parçalanmış olduğu görülür bu nedenle alan birinci derecede zelzele bölgesi içerisinde yer alır Sıcak su kaynakları bakımından zengindir böylece kaplıca turizmi gelişmiştir Bölgenin bastırma ovalarında alüvyal topraklar, kalkerli araziler üstünde ise terrarossa toprakları yer alır
Dere ve Gölleri
Bölge ’nin ana akarsuları: Büyük Menderes, Ufak Menderes, Bakırçay ve Gediz ’dir Daha fazla düz sayılabilecek arazilerde aktıkları için hızları ve enerji potansiyelleri azdır Menderesler yaparak akarlar Rejimleri düzensizdir Bol alüvyonlu arazi taşıdıkları için denize döküldükleri yerlerde deltalar oluşturmuşlardır
Büyük Menderes akarsuyunun aşağı çığırında bulunan Çamiçi (Bafa) Gölü alüvyal set gölüdür SalihliTurgutlu arasında bulunan Marmara Gölü de alüvyal set gölüdür Gideğenleri olduğu için suları tatlıdır Bölgede Gediz nehri üzerinde Demirköprü barajı, Büyük Menderes üstünde Adıgüzel ve Kemer barajları vardır Bu barajlardan elektrik üretiminde ve tarım alanlarının sulanmasında yararlanılır
İklim ve Bitkiler
Ege Bölgesi temelde Akdeniz ikliminin yayılış alanına girer bununla birlikte Kıyı Ege ile İç Batı Anadolu bölümü aralarında yükselti farklı olduğu için iklim de farklıdır İç Batı Anadolu ’da Akdeniz iklimi ile İç Anadolu ’nun step iklimi aralarında bir geçiş iklimi yaşanır bununla birlikte en yağışlı mevsim kıştır Yıllık yağış 500600 mm civarındadır Kış sıcaklıkları Kıyı Ege ’ye göre bir hayli düşüktür İç Batı Anadolu ’da kış sıcaklığı sıfır derece civarındadır Donlu gün sayısı fazladır bitki örtüsü steptir
Kıyı Ege ’de yağış miktarı 600700 mm civarındadır Yağış en fazla kışın, minimum yazın düşer Yağışlar cephesel kökenlidir Kıyı Ege ’de hain kesimlerde maki, yüksek yerlerde ise ormanlar doğal bitki örtüsünü oluşturur Kıyıda dağlar denize düşey uzandığı için deniz etkisi 150200 km değin iç kesimlere girebilmektedir

Tarım ve Hayvancılık
Ege Bölgesi ’nde tarım kayda değer bir gelir kaynağıdır Bu durumun oluşmasında tarım alanlarının geniş ve verimli olması, iklimin tarıma uygun olması, sulandırma probleminin büyük oranda çözülmüş olması etkilidir
Başlıca Ege ’de Akdeniz iklimi görülür Bu iklimde kışlar ılık ve yağışlıdır Kış ılıklığı seracılığın daha ucuza yapılmasına ve yaygınlaşmasına niçin olmuştur Yine kışın don olayına o kadar rastlanmaması nedeniyle zeytin, incir ve turunçgiller de üretilmektedir
Yazların sıcak ve yağışsız olması sebebiyle pamuk üretimi de yoğun olarak yapılır Ayrıca tütün ve üzüm de bölgede en fazla üretilen ürünler aralarında yer alır İç Ege ’de ise daha çok tahıl, haşhaş ve şekerpancarı üretilir Kıyı Ege ile iç Batı Anadolu ’da üretilen ürünlerin farklı olması yükseltiye yan olarak sıcaklık ve yağış şartlarının yani iklimin değişmesi ile açıklanabilir İç kesimlerde kışın don olaylarına rastlanır böylece don olayından zarar görebilen zeytin, incir, turunçgiller İç Batı Anadolu ’da yetiştirilemez
Zeytin: Alan, Türkiye zeytin üretiminde birinci sıradadır Bölgede üretilen zeytinin tamamı Kıyı Ege ’de yetiştirilir Bilhassa Edremit, Ayvalık civarında yoğundur
Üzüm: Gediz vadisinde İzmir, Manisa ve Denizli çevresinde yetiştirilir Çekirdeksiz üzümün yetiştiği tek bölgedir
Haşhaş: Bölgenin iç kesimlerinde Afyonkarahisar ve Kütahya çevresinde devlet kontrolünde yetiştirilir
Tütün: Manisa, İzmir, Denizli çevresinde yoğun olarak üretilir
İncir: Bilhassa Büyük Menderes ovasındaki Açık Fikirli çevresinde yoğundur
Pamuk: Kıyı Ege ovalarında yaygın olarak yetiştirilir
Nüfus ve Yerleşme
2000 Nüfus sayımına kadar nüfusu 9 milyondur Kentsel nüfus kırsal nüfustan daha fazladır Kıyı Ege, tarım, sanayi, ticaret, ulaşım, turizm, yönünden İç Batı Anadolu ’dan daha fazla gelişmiştir Bereketli ovalar Kıyı Ege ’de fazladır bu nedenle Kıyı Ege ’nin nüfusu İç Ege ’den daha fazladır Bölgede Menteşe yöresi dağlıktır, sanayi gelişmemiştir Ulaşım zordur Pozitif yağış almasına rağmen tarım alanları sınırlıdır Bu yüzden nüfus yoğunluğu azdır
Bölge ’de İç Batı Anadolu Bölümü diğer yerlere göç verirken Esas Ege Bölümü idareli özellikleri sebebiyle Marmara ’dan sonra maksimum göç alan yer konumuna gelmiştir Kıyı Ege bölümünde kentler genelde verimli ovalarda toplanmıştır Bölgenin en önemli merkezi Türkiye ’nin de manâlı ihraç limanlarından birisi olan izmir ’dir Alan ’nin öteki önemli merkezleri Manisa, Muğla, Denizli, Açık Fikirli, Kütahya, Uşak ve Afyonkarahisar ’dır Ayrıca bölgedeki bazı ilçe merkezleri de tarım, maden, turizm gibi özelliklerinden nedeniyle yoğun nüfuslu yerler arasındadır (Akhisar Soma – Nazilli, Söke, Salihli, Turgutlu, Kuşadası, Marmaris gibi)
Madenler ve Endüstri
Ege Bölgesi maden yatakları bakımından epeyce zengindir Alan ’de çıkarılan esas madenler şunlardır
Krom: Menteşe yöresinde
Demir: Kazdağı eteklerinde
Linyit: Bilhassa ManisaSoma, MuğlaYatağan, KütahyaTavşanlı çevresinde çıkarılır Linyitin en çok çıkarıldığı bölge Ege Bölgesi ’dir
Boraks: Kütahya çevresinde
Tuz: İzmirÇamaltı tuzlasından elde edilmektedir
Misket: Afyonkarahisar çevresinde çıkarılır Bölgedeki endüstri kuruluşları şunlardır
Şeker fabrikaları: Afyonkarahisar, Uşak, Kütahya
Yağ fabrikaları: izmir, Edremit, Ayvalık
Tekstil fabrikaları: İzmir, Nazilli, Denizli, Manisa
Halıcılık: İzmir, Manisa, Kütahya, Uşak, Muğla
Termik santralleri: Muğla (Yatağan), Kütahya (Tunçbllek, Seyitömer), Manisa (Soma)
Jeotermal enerji: Denizli – Sarayköy
Petrokimya: İzmir – Aliağa ’da yer alır
Turizm
Bölge turizm faaliyetleri bakımından gelişmiştir Kıyı turizmi, natürel ve tarihi güzellikler, Pamukkale travertenleri önemli turizm merkezlerini oluşturmaktadır Kaplıca turizmi özellikle KütahyaAfyonkarahisar çevresinde gelişmiştir
Bölgenin Bölümleri
1 Kıyı Ege (Başlıca Ege) Bölümü
Kuzeyde Kaz Dağları ’ndan güneyde Köyceğiz Gölü ’nün batısına dek uzanır Doğuda ise bunalım hendeklerinin bittiği yerde son bulur Bölümde horst ve grabenler geniş yer tutar Denize dikey uzanan Yunt Dağı, Bozdağlar, Kültürlü Dağları birer horsttur Bunlar arasındaki Bakırçay, Gediz, Ufak Menderes ve Büyük Menderes Ovalar ’ı birer grabendir Bölüm birinci derecede yer sarsıntısı bölgesi durumundadır
Asıl Ege Bölümü ’nde Akdeniz iklimi etkilidir Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır Deniz etkisi iç kesimlere değin sokulur Natürel ur makilerdir Nüfusun üçte ikisi Kıyı Ege Bölümü ’ndedir Bu durumun nedenleri verimli tarım alanlarının geniş olması, iç ve dış ticarette önemli tarım ürünlerinin yoğun olarak yetiştirilmesi, sanayinin, ticaretin, turizmin gelişmiş olmasıdır
Bölümde tarım çok önemlidir Pamuk, zeytin, üzüm, tütün, incir, susam, sebze üretimi yoğun olarak yapılır Hem turunçgiller ve tahılda üretilir Muğla çevresinde arıcılık önemlidir Edremit ve Ayvalık ’ta zeytin yağı fabrikaları vardır İzmir, Denizli, Nazilli ve Manisa ’da pamuklu dokuma önemlidir Akhisar ve Torbalı ’da sigara fabrikaları vardır
İzmir; tarım, sanayi, ticaret, turizm ve ihracatın en gelişmiş olduğu ildir Menteşe yöresi; Dağlık bir alandır, ulaşım ticaret gelişmemiştir Nüfusu seyrektir Kır nüfus oranı yüksektir
2 İç Batı Anadolu Bölümü
Kıyı Ege ’ye tarafından engebeli ve yükseltisi fazladır İklimi karasaldır İklim, ot gibi yaşama, tarım ürünleri bakımından İç Anadolu ’ya benzerlik gösterdiği halde sosyal ve idareli nedenlerden nedeniyle Ege Bölgesi içerisinde sayılmıştır Tarım alanları sınırlıdır Yükseltisinin artı, sıcaklığının düşük olması, Kıyı Ege ’de üretilen bazı tarım ürünlerinin (zeytin, turunçgiller, incir) bu bölümde üretilmesini engeller En fazla yetiştirilen ürünler tahıl, şekerpancarı, günebakan ve haşhaştır
Nüfusu Kıyı Ege ’ye göre azdır Bölüm göç verir Alan nüfusunun üçte biri bu bölümdedir
Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak ’ta şeker fabrikası vardır Kütahya ’da çinicilik gelişmiştir Demirci, Gördes, Kula ve Uşak ’ta halıcılık önemlidir Tunçbilek, Tavşanlı, Seyitömer ve Değirmisaz ’da linyit çıkarılır Seyitömer ve Tunçbilek ’te termik santraller vardır
Afyonkarahisar çevresinde kaplıca turizmi gelişmiştir