Eğer Dünya Dönmeseydi Zamanı Nasıl Ölçerdik?

Dünya’nın Güneş etrafında dönmediğini, yani günlerin oluşmadığını hayal edelim. Böyle bir durumda vakti nasıl belirlerdik? Aslına bakarsanız vakit kavramı ile devrin ölçümü tıpkı husus başlığı altında mekan almıyor. Buna, karanlık bir odada bekleyip devranın aktığını bildiğiniz halde geçen müddetten haberdar olmamanız durumunu örnek gösterebiliriz.

Bu türlü bir durumda vakti hesaplamak için bir kaynak bulamazsanız, kendi döngülerinizle devranı hesaplamaya çalışabilirdiniz. Örnek olarak hatunların adet döngüsü ayları belirlerdi, karnınızın acıktığını hissettiğiniz her an ise gün içerisini üç kısma ayırabilirdiniz.


Teknolojik gelişmeler gelmeye devam ettikçe kum saatlerini uyku, açlık ve adet döngüleriyle eşleştirip bir standart elde edebilirdiniz. Hamilelik mühleti olan 9 ay ise bir yıl olarak görülürdü bu sayede insan yaşı hesaplanırdı. Yani kişilerin döngülerini bir ortalama haline getirip bir biyolojik takvim oluşturabilirdik.

Gayrı bir örnek verecek olursak, çobanlar arayı sigara ile ölçerler. Onlara ‘falanca alana ne kadar kaldı?’ diye sorduğunuzda ‘2 sigaralık mesafe’ diye bir karşılık alırsınız.


Doğal Dünya’nın dönmemesi durumunda şöyle bir sorun da ortaya çıkıyor: Güneş’in yalnızca bir tarafa ışığını tutması sebebiyle günler 24 saat olarak sabitlenemezdi. Yani Dünya’nın bir yanında 1 gün 20 saat, öteki bir tarafında 1 gün 10 saat sürebilirdi.


Einstein, İzafiyet (Görelilik) Teorisi'nde uzay ve vaktin bir bütün olduğunu söylüyor. Birçok fizikçi, vakit kavramının termodinamiğin 2. kanunuyla koşut olarak evrenimizde entropinin mütemadi artması ile bağlantılı olduğunu savunur. Entropi, yani düzensizlik çoğaldıkça objeler bozulur ve canlı hücreler işlevlerini kaybeder. Bu değiştirilemez sistem de kişilerin kainatta akıp giden bir şeyler olduğu fikrini düşünmelerine sebep olur. Fakat vakit denilen hadise, nedensellik prensibinin işlemesinden ibarettir.

Sonuç olarak yukarıda bahsettiğimiz vakit ölçme formüllerinden en mantıklısı, fizikî şeyler kullanılarak yapılan ölçümler, yani kum saatleri üzere görünüyor. Uyku-uyanıklık döngüsü, mektebe ne vakit gidip döneceğiniz, ne vakit işe gidip geleceğiniz üzere günlük aktiviteleri bu biçimde belirleyebilirdiniz, doğal biyolojik saatlerin de yardımıyla.