Ekmeğe yeni zam yolda

Fırıncıların, İstanbul Ticaret Odası’na (İTO) sundukları, fakat ağustostan beri reddedilen ekmek artırımı talebi, bu defa komitede görüşülmek üzere kabul edildi. 5 şahıstan oluşan komite, artırım talebini bu hafta içi masaya yatıracak.

Yeni yıla girmeden İstanbul’da satılan 200 gram ekmeğin 1.25 TL’den 1.40 TL’ye, 250 gram ekmeğin 1.50 TL’den 1.75 TL’ye çıkması bekleniyor. Son bir yılda yüzde 20’yi aşan artırımların yapıldığı süt ve süt eserlerinin etiketlerindeki “son artırım tarihi” de daima yenileniyor. Kuruyemiş fiyatlarındaki artışlar son bir yılda yüzde 90’ı buldu. Kırmızı ete yapılacak artırımlar da tüketimdeki düşüşten ötürü bekletiliyor. 

Besin eserlerindeki “fiyat güncellemeleri” husus unsur şöyle:



1 Ekmeğe artırım yolda: Son bir yılda maliyetleri yüzde 30 artan, elektrik ve doğalgaza gelen son artırımlarla maliyetleri daha da katlanan fırıncılar, ekmekteki artırım taleplerini aşikâr aralıklarla yineliyorlardı. İTO 12 No’lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Lideri Hasan Demir, İTO’ya tekrar sundukları artırım taleplerinin geçen ay kabul edildiğini, yeni yıla girmeden ekmeğin zamlanmasını beklediklerini söyledi. Demir, “200 gram ekmeğin 1.40 TL’ye, 250 gram ekmeğin de 1.75 TL’ye çıkmasını talep ettik. Yeni yıla girmeden artırımın onaylanacağını bekliyoruz” dedi. Bu artırım, kabul edilse dahi 2020 ilkbaharında ikinci bir artırım talebinde bulunacaklarını söyleyen Demir, “Ekmek fiyatları 42 ay ortadan sonra 1.50 TL’ye çıkmıştı. Aşağı üst bir yıldır de bu düzeyde. Yeni yılla birlikte personellik maliyetleri artacak. Un ve elektrik üzere kıymetli girdilerimizde olağandışı bir artış yaşanmazsa yeni fiyatları 2020 ilkbaharına kadar götürürüz, sonrasında ikinci bir artırım talebimiz olabilir” dedi.

KURUYEMİŞ FİYATLARI UÇTU:

Üretimin azalması ve dövizdeki dalgalanmaların tesiriyle kuruyemiş fiyatları son bir yılda yüzde 50-90 ortasında zamlandı.



Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği’nin (TÜKSİAD) datalarına nazaran, geçen sene en çok zamlanan eser yüzde 90 artışla kilosu 19 TL’ye çıkan yerfıstığı oldu. Bu eserin stokları dönemden evvel bitti, az kalan eser pahalandı. Antepfıstığının perakende fiyatları geçen seneye nazaran, yüzde 50-60 zamlanarak 110 TL’ye yükseldi. Antepfıstığı üretimi, “yok yılından” ötürü düşük geldi. Bir evvelki yılın rekoltesinin yarısı kadar üretim ölçüsü bekleniyorken lakin dörtte biri yakalandı. İthal kuruyemişler de geçen yılki yüzde 40’lık artırımın akabinde ekimde yüzde 10 arttı. İç cevizin kilosu 80-90 TL’ye, iç badem 90-110 TL’ye, kaju 100-110 TL’ye çıktı.

TÜKSİAD Lideri Hüsamettin Karaman, “Türkiye’de kişi başına kuruyemiş tüketimi yaklaşık 8.5-9 kilo idi lakin fiyatı artan eserlerde tüketim düştü. Kıymetli eserler yerine leblebi ve çekirdek alınıyor” dedi. 

ET, AVRUPA’DAN DEĞERLİ: 



Kurban Bayramı’ndan 1.5 ay sonra kırmızı ete yüzde 20 artırım yapmayı bekleyen endüstriciler, tüketim düştüğü için artırım yapamadı. Artırım için, balık döneminin bitmesi, kırmızı et satışının canlanması bekleniyor.

Et ve Süt Kurumu datalarına nazaran, kuzu karkasın kilosu, taban fiyatın 1050 Avro olduğu İspanya’da 29.82 TL (4.58 Avro), taban fiyatın 1489 Avro olduğu İngiltere’de 28.19 TL (4.33 Avro) iken, minimum fiyatın 318.2 Avro olduğu Türkiye’de ise 41 TL. Ortalama saatlik fiyatın 23 dolara kadar çıktığı ABD’de sığır karkasın kilosu 22.26 TL (3.42 Avro) iken, Türkiye’de dana karkasın kilosu 30.35 TL.

Gamze Bal/Cumhuriyet