Ekonomik Kalkanlara Rağmen Yaptırımlar Rus Ekonomisine Zarar Verebilir

Rusya'nın tetiklediği Ukrayna krizi nedeniyle ABD ve Avrupalı ülkeler ağır yaptırım önlemlerini gündeme getirdi. Rus iktisadı ağır ziyan görebilir!


Rus iktisadı yaptırımlardan nasıl etkilenir?



ABD ve Avrupa'nın Ukrayna gerginliği nedeniyle Rusya'ya ağır ekonomik yaptırım hazırlığına girmesi, dünya ve Rus iktisadının kelam konusu yaptırımlardan nasıl etkileneceği sorusunu da gündeme getirdi.

ABD ve Avrupa ülkeleri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ağır ekonomik sonuçları olacağına dikkati çekerek, bir müddettir Rus iktisadı ve Kremlin’e yakın isimlere yönelik yaptırım paketleri hazırlıyor.

Hazırlanan paketler ortasında, Rus bankalarının milletlerarası süreçlerini sınırlama, finans kurumlarını SWIFT sisteminden çıkarma, kritik eserlere ihracat yasağı, güç ticaretini sonlandırma ile bireylere ek seyahat yasağı ve mal varlığı dondurma üzere çeşitli önlemler uygulanabilecek.

Ukrayna'ya karşı rastgele bir saldırganlığın ekonomik bedeli ağır olacak



Batılı ülkeler, yaptırımların daha caydırıcı olması için Rusya'ya yönelik olası önlemlere ait somut ayrıntıları paylaşmaktan kaçınırken, Rusya'nın, Ukrayna'ya karşı rastgele bir saldırganlığının ekonomik bedelinin ağır olacağı vurgusu sıklıkla lisana getiriliyor.

ABD'de Joe Biden idaresinin, Avrupa Birliği ve İngiltere üzere ortaklarla görüştüğü Rusya’ya yönelik önlemlerin başında çeşitli finansal kısıtlamalar yer alıyor.

Yaptırımlar uyarınca Rusya'nın bankacılıkta memleketler arası fon transfer sistemi olan SWIFT'e erişiminin kesilmesi kelam konusu. Belçika merkezli SWIFT, dünya çapında finans kuruluşları ortasındaki süreçlerin inançlı ve standart bir halde gerçekleştirilmesine imkan sağlıyor.

SWIFT'ten çıkarılır mı?



Halihazırda 200'den fazla ülke ile 11 binden fazla finans kurumunun bağlı olduğu SWIFT ile dünyadaki hudut ötesi ödemelerin büyük kısmı gerçekleştiriliyor. Rusya'nın kelam konusu sistemden çıkarılması Rus bankalarının ülke dışı ticari sürecinin zorlaşması manasına geliyor.

Batılı ülkeler, geçmişte benzeri biçimde İran'ı SWIFT'ten çıkarmıştı. İran, kelam konusu sistemin dışında olduğu için petrol gelirlerini tahsilde, ticari ödemelerde zorluklar yaşamış, ülke iktisadında çeşitli meşakkatlerle karşılaşmıştı.

Fakat Batılı birtakım yetkililer, kelam konusu sistemden çıkarılması halinde Rusya ile ticari faaliyetlerde bulunan başta ABD ve Almanya üzere ülkelerin finans kurumlarına da ziyan vereceğine işaret ediyor.

Dolar kullanımı ve Rus bankalarına yönelik yasaklar gelebilir



ABD'nin, Rusya'nın dolarla ticari süreçleri ve takas imkanlarını yasaklaması da olası önlemler ortasında. Bu durumda, dünya ticaret sisteminde en yaygın para ünitesi pozisyonundaki doların Rusya tarafından kullanımının yasaklanmasının ve ülke ile dolar süreci yapan finansal kurumlara para cezası kesilmesinin Rus iktisadını olumsuz etkileyebileceği bekleniyor.

Bilhassa petrol ve doğal gaz ihracat gelirlerine değerli ölçüde bağlı Rus iktisadının dolarla süreç yasağından olumsuz etkilenmesi kaçınılmaz bir tesir olarak görünüyor.

Rusya'nın milletlerarası piyasalarda bono ve tahvil süreçlerinden daha fazla dışlanması da bir diğer mümkün önlem olarak öne çıkıyor.

Rusya ve kurumları finansal piyasalardan men edilebilir mi?



Batı'nın, Rusya ve kurumlarını finansal piyasalardan men etmesi ve ülkenin tahvil ve bono ihracını engellemesinin ekonomik hasara neden olması bekleniyor. Bu durumun Rusya'nın borçlanma maliyetini yükseltmesi, faizlerini artırması ve para ünitesinin paha kaybını hızlandırması da kelam konusu.

Rus bankalarının “kara listeye” alınması da ABD ve Avrupa'nın değerlendirdiği olası kısıtlamalar ortasında yer alıyor. Böylelikle, Rus bankalarının milletlerarası finansal süreç gerçekleştirmesinin imkansız hale getirilebileceği görüşü mevcut.

Batı ülkelerinin, Rusya'ya birtakım temel teknolojik eserlerin satışını engellemesi mümkünlüğü da var. Rusya'ya çip üzere dijital ömrün vazgeçilmez bir teknolojisinin, elektronik ekipmanların yahut çeşitli yazılımların satılmasına yasak getirilebileceği görüşü mevcut durumda.

Güç kesimi de maksat alınabilir



Rus iktisadı güç eserleri ihracatından değerli mali kaynak sağlıyor. En büyük ihracat eserleri doğal gaz ile petrol olan Rusya'nın bu eserlerini satamaması ülkeyi krize sokabilecek bir duruma neden olabilir.

Batı'nın Rus şirketlerinden petrol ve gaz alımını yasa dışı ilan etme seçeneği de masada. Onay süreci beklemede olan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru sınırı projesinin büsbütün iptal edilmesi de muhtemel önlemler ortasında. Lakin, bilhassa doğal gaz ve petrolün global piyasalarda rekor düzeylere çıkmış olduğu son periyotta bu türlü bir önlemin Batı'ya da önemli bir maliyet getirmesiyle karşılaşılabilir.

Batı dünyasının Rusya'daki çeşitli kişi ve kuruma yönelik yaptırımları bulunuyor. Bu yaptırımların kapsamının genişletilmesi seçenekler ortasında.

Rus Devlet Lideri Vladimir Putin ve yakın etrafına seyahat yasağı ve mal varlığını dondurma da düşünülüyor. Ayrıyeten, Rus iş dünyasına karşı yeni önlemler alınması Rus iş insanlarının Batı ülkelerindeki süreçlerinin sonlandırılması, 'nereden buldun?' yasası gibisi bir uygulamaya gidilmesi de mümkün.

Rusya kalkan oluşturmaya çalışıyor



ABD ve AB’nin yaptırım baskısı altındaki Rusya, iktisatta ve milletlerarası ticarette risklerden korunmak için dolar kullanımını azaltmaya yönelik süreci Kırım’ı 2014’te yasa dışı ilhak ettikten sonra hızlandırmıştı.

Rusya Merkez Bankası tarafından 2021’in birinci yarısına ait yayımlanan datalarda, ülkenin memleketler arası rezervlerinde doların hissesinin bir evvelki yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 22,2’den 16,4’e düştüğü ortaya konmuştu.

Rusya Maliye Bakanlığı da 8 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Ulusal Refah Fonu'nda dolar varlıklarının hissesinin sıfıra indirildiğini bildirmişti.

Rusya'nın milletlerarası rezervleri geçen ay prestijiyle 639 milyar dolara ulaşarak tarihin en yüksek düzeyine ulaştı.

Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov 14 Ocak’ta yaptığı açıklamada, yaptırımların rahatsız edici olduğunu belirterek, “Ancak kurumlarımız bununla baş edebilir.” yorumunda bulunarak, ülkesinin yaptırımlara hazırlıklı olduğunu söylemişti.

Kremlin iktisadını korurken büyüme hudutlu kaldı



Kremlin idaresi, “dolarsızlaşma” ataklarının yanı sıra, 2014’te uygulamaya konan misilleme adımlarıyla meyve, zerzevat, et ve süt eserleri üzere Batılı ülkelerde üretilen besin ithalatlarının birçoklarını durdurmuştu.

Rusya’nın kelam konusu devirde attığı bir öbür adım da alternatif ticaret ortakları geliştirmeye yönelikti. Kelam konusu “yeni” ortaklardan başı çeken Çin ile karşılıklı ticaret yılda 100 milyar doları geçti.

SWIFT sisteminden çıkarılma riski nedeniyle Rusya, 2014'te SPFS'yi (Mali İletileşme Sistemi) geliştirmeye başlamış, Aralık 2017'de kullanıma açmıştı.

Rusya Maliye Bakanlığı, Ekim 2019'da yaptığı açıklamada, Türkiye ile ulusal para üniteleriyle ticaret konusunda mutabakat imzalandığını, kelam konusu mutabakatın Türk bankalarının SPFS'ye temasını da genişletebileceğini duyurmuştu.

Rus iktisadı 2014’ten bu yana dünya ortalamasından daha az büyüyor



Rusya Merkez Bankası da dijital rublenin testlerine bu yıl başlayarak, nakit ve nakit dışı ödemelerle birlikte yeni, ek bir ödeme biçimini devreye almak istiyor.

Rus yetkililer, Batılı ülkelerin sert ekonomik yaptırımlar uygulamasına hazırlıklı olduklarını tabir etseler de ekonomik büyüme ve halkın alım gücündeki hudutlu artış sıklıkla gündeme geliyor.

Kremlin, devlete ilişkin işletmeleri desteklemeye öncelik verirken, sıkı mali siyasetler nedeniyle Rus iktisadı 2014’ten bu yana dünya ortalamasından daha az büyüyor.

Rus vatandaşlarının gerçek gelirleri 2020’de, 2013’e kıyasla yüzde 9,3 gerilerken Rusya’dan sermaye çıkışı 2020’de 50,2 milyar dolar iken 2021’de 72 milyar dolara yükseldi.