Ekonomik, Toplumsal Ve Kültürel Haklar

Idareli, Toplumsal Ve Kültürel Haklar Milletlerarası Sözleşmesi

ANTRE
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler,
Birleşmiş Milletler Şartı'nda duyuru edilmiş ilkelere uygun olarak, insanlık
ailesinin tüm mensuplarının allah vergisi sahip oldukları onurun ve eşdeğer ve
devredilmez haklarının tanınmasının, dünyada bağımsızlık, adalet ve barışın
temeli olduğunu gözönünde bulundurarak;
Bu hakların, kişinin allah vergisi sahip olduğu onurundan kaynaklandığını kabul
ederek;
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ne uygun bir şekilde, dehşet ve yoksulluktan
kurtulma özgürlüğüne sahip özgürlük insan ülküsüne fakat, herkesin bireysel ve
siyasal haklarının yanısıra idareli, sosyal ve kültürel haklarından
yararlanabileceği şartların yaratılması ile ulaşılabileceğini kabul ederek;
Birleşmiş Milletler Şartı gereğince, Devletlerin insan yargı ve
özgürlüklerine bütün dünyada saygı gösterilmesini ve bunların uygulanmasını
cesaretlendirmek yükümlülüğünü gözönüne alarak;
Diğer bireylere ve alt olduğu topluluğa karşısında görevleri olan bireyin bu
Sözleşme'de bilinen haklara hürmet gösterilmesi ve bunların uygulanması için
çaba görünüm sorumluluğu aşağı bulunduğunu dikkate alarak;
Aşağıdaki hükümler üstünde anlaşmışlardır:
BÖLÜM I
MADDE 1
1 Tüm halklar kendi kaderlerini atama hakkına sahiptirler Bu yargı
uyarınca halklar, kendi siyasal statülerini özgürce kararlaştırırlar ve
hesaplı, sosyal ve kültürel gelişmelerini özgürce sağlarlar
2 Tüm halklar, kendi amaçları doğrultusunda, iki taraflı fayda ilkesine
dayanan milletlerarası idareli işbirliği ve milletlerarası hukuktan doğan
yükümlülüklerine halel getirmemek kaydıyla, kendi doğal zenginlik ve
kaynaklarından özgürce yararlanabilirler Bir halk, hiç bir durumda, kendi
varlığını sürdürmesi için gerekli olan kendi olanaklarından yoksun
bırakılamaz
3 Özerk olmayan ve Vesayet altında bulunan ülkelerin yönetilmesinden
sorumlu olan Devletler de dahil, bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, Birleşik
Milletler Şartı'nın hükümleri gereğince, halkların kendi kaderlerini tayin etme
hakkının gerçekleştirilmesini kolaylaştıracaklar ve bu hakka saygı
göstereceklerdir
BÖLÜM II
MADDE 2
1 Bu Sözleşme'ye Taraf her Devlet, münferiden ve idareli ve teknik plan
başta olmak üzere uluslararası takviye ve işbirliği aracılığıyla, mevcut kaynakların
azamisini kullanarak, özellikle hukuki düzenleme suretiyle alınacak tedbirleri
de içerecek şekilde her türlü yerinde usul vasıtasıyla, bu Sözleşme'de bilinen
hakların iyice kullanılmasını kademeli olarak karşılamak nedeniyle tedbirler
almayı taahhüt eder
2 Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, bu Sözleşme'de belirtilmiş hakların ahali,
renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya diğer us, ulusal veya toplumsal köken, sahiplik, doğum veya diğer bir statü bakımından herhangi bir fark
gözetilmeksizin uygulanmasını taahhüt ederler
3 Gelişmekte olan ülkeler, insan haklarını ve kendi milli ekonomilerini
dikkate alarak, bu Sözleşme'de belli idareli hakları hangi ölçüde
yabancılara da vereceklerini belirleyebilirler
MADDE 3
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, bu Sözleşme'de belirtilen bütün ekonomik,
sosyal ve kültürel hakları kullanmada kadınlarla erkeklere eşdeğer yargı sağlamakla
yükümlüdürler
MADDE 4
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, bu Sözleşme'ye uygun bir şekilde Devletin
sağladığı haklardan yararlanılmasında, Devletin, bu hakları oysa yasanın
belirlediği ölçüde sınırlayabileceğini ve bu sınırlamayı da ama bu hakların
niteliği ile bağdaştığı ölçüde ve yalnızca demokratik bir toplumda genel
refahın arttırılması amacı ile yapabileceğini kabul ederler
MADDE 5
1 Bu Sözleşme'deki hiç bir hüküm, herhangi bir Devlete, gruba veya
kişiye, Sözleşme'de ünlü hakların veya özgürlüklerin herhangi birinin
ortadan kaldırılmasına ya da bu Sözleşme'de öngörülmüş olandan daha geniş
ölçüde sınırlanmasına yönelik herhangi bir eyleme girişme ya da bir davranışta
yeralma hakkını sağlar biçimde yorumlanamaz
2 Bir ülkede kanun, sözleşmeler, yönetmelik veya teamül ile ünlü ya
da var olan temel insan haklarından hiç biri, bu Sözleşme'nin bu gibi hakları
tanımadığı ya da daha eksik ölçüde tanıdığı gerekçesiyle sınırlanamaz ya da
kaldırılamaz
BÖLÜM III
MADDE 6
1 Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin serbestçe seçtiği ya da kabul
ettiği bir işte çalışarak hayatını kazanma fırsatı veren çalışma hakkını
tanırlar ve bu hakkın korunması için gerekli tedbirleri alırlar
2 Bu Sözleşme'ye Taraf bir Devletin, bu hakkı iyice yapmak
için alacağı tedbirler, teknik ve mesleki rehberlik ile eğitim programlarını,
bireyin esas hesaplı ve siyasal özgürlüklerini koruyan şartlar altında,
düzenli şekilde ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimi ile bütün ve üretken
istihdamını sağlamaya yönelik politika ve teknikleri içermelidir
MADDE 7
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin adil ve elverişli alıştırma
koşullarından davranmak hakkını kabul ederler Bu yargı bilhassa şunları
güvence altına alır:
(a) Tüm işçilere emeklerine karşılık, en düşük olarak;
(i) Adil ücretler ve eşdeğer işlere, hiç bir fark yapılmaksızın eşit ödeme,
bilhassa kadınlara, kendilerine sunulan egzersiz koşullarının erkeklerin
koşullarından alt olmayacağı ve benzer iş için aynı ücreti alacakları
konusunda güvence verilmesi;
(ii) Bu Sözleşme'nin hükümlerine uygun olarak, kendilerine ve ailelerine
saygın bir hayat düzeyi sağlayacak bir aidat verilmesi;
(b) Güvenli ve sağlıklı alıştırma koşulları;
(c) Herkese, işyerinde uygun bir üst kademeye yükselmede eşit olanak ve bu
yükselmenin yalnızca kıdem ve tatminkarlık esaslarına kadar yapılması; (d) Dinlenme, abes zaman, egzersiz saatlerinin akılcı ölçülerde sınırlanması,
ücretli dönemsel tatiller ve devlete ait tatillerde ücret verilmesi
MADDE 8
1 Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler aşağıdaki hakları güvence altına almakla
yükümlüdürler:
(a) Herkesin, hesaplı ve sosyal çıkarlarını geliştirmesi ve koruması için
sendika kurma ve sadece ilgili örgütün kurallarına emrindeki olarak dilediği
sendikaya girme hakkı Bu hakkın kullanılmasına, yasalarda açıklanmış ve
demokratik bir toplumda ulusal güvenlik ve millet düzeni menfaati veya
başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması bakımından gerekli olan
sınırlamalardan diğer bir sınırlama getirilemez;
(b) Sendikaların milli federasyonlar veya konfederasyonlar kurma hakkı
ve konfederasyonların uluslararası sendikal örgütler kurma ya da bunlara
katılma hakkı;
(c) Sendikaların, yasalarda açıklanmış ve demokratik bir toplumda milli
güvenlik ve kamu düzeni menfaati ya da başkalarının yargı ve özgürlüklerinin
korunması bakımından gerekli olan sınırlamalardan diğer bir sınırlama
olmaksızın özgürce faaliyette yeralma hakkı;
(d) Her ülkenin yasalarına uygun olarak kullanılmak kaydıyla, grev hakkı
2 Bu madde, sözü edilen hakların, silahlı kuvvetler, polis veya devlet
yönetiminin mensupları kadar kullanılmasına hukuki kısıtlamalar
getirilmesine engel olmaz
3 Bu maddenin hiçbir hükmü, Sendika Özgürlüğü ve Sendika Hakkının
Korunmasına İlişkin 1948 tarihli Uluslararası Egzersiz Örgütü Sözleşmesi'ne
Taraf Devletlere, Sözleşme'de öngörülen güvenceleri haleldar edici hukuki
tedbirler alma ya da yasaları bu güvenceleri ihlal edici şekilde tatbik
yetkisi vermez
MADDE 9
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin sosyal sigorta da dahil elde etmek
üzere sosyal güvenlik hakkını tanırlar
MADDE 10
Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler aşağıdaki hususları kabul ederler:
1 Toplumun doğal ve temel birimi olan aileye, bilhassa ailenin kurulması
için ve aileye bağımlı çocukların bakım ve eğitiminden sorumluluk sahibi oldukları
sürece, en geniş koruma ve yardımın yapılması gerektiğini kabul ederler
Evlenme, buna istekli olan eşlerin bağımsızlık rızası ile olmalıdır
2 Annelere, doğumdan önce ve sonra makul bir süreyle özel bir koruma
sağlanmalıdır Bu dönem içinde, çalışan anneler ücretli izinden ya da yeterli
sosyal güvenlik tedbirlerini kapsayan izinden yararlanmalıdırlar
3 Bütün çocuklar ve gençler yararına, ebeveynlikten veya başka
koşullardan dolayı hiçbir ayrım gözetilmeksizin, özel koruma ve yardım
tedbirleri alınmalıdır Çocuklar ve gençler hesaplı ve sosyal sömürüden
korunmalıdır Onların ahlaki değerlerine ya da sağlıklarına zararlı olabilecek, hayatlarını tehlikeye sokabilecek veya adi gelişmelerini engelleyebilecek işlerde çalıştırılmaları yasalarla cezalandırılmalıdır Devletler, keza, yaş sınırları koyarak, çocukların bu yaş sınırları altında ücretli olarak çalıştırılmasını yasalarla yasaklamalı ve cezalandırmalıdırlar
MADDE 11
1 Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin, yeterli gıda, giyim ve
ev da dahil almak üzere, kendisi ve ailesi için tatmin edici bir yaşam düzeyine sahip olma ve yaşam koşullarını sürekli geliştirme hakkına sahip olduğunu
kabul ederler Taraf Devletler bu hususta bağımsızlık rızaya dayalı milletlerarası
işbirliğinin esas önemini kabul ederek, bu hakkın gerçekleşmesini güvence
altına elde etmek için yerinde tedbirler alacaklardır
2 Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin açlıktan kurtulma esas
hakkını kabul ederek, münferiden ve milletlerarası işbirliği yoluyla, özel
programları da taşıyan zorunlu tedbirleri aşağıdaki amaçlara karşın olarak
alacaklardır:
(a) Teknik ve bilimsel bilgilerden tam olarak muamele etmek suretiyle,
gıda ilkeleri konusundaki bilgileri yayarak ve doğal kaynakların en etkili
bir şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlayacak şekilde tarımsal
sistemleri düzelterek ya da geliştirerek, besinlerin üretilmesi, korunması ve
dağıtılması yöntemlerini iyileştirmek; ve
(b) Gerek gıda maddeleri ihraç eden, gerek gıda maddeleri ithal eden
ülkelerin sorunlarını dikkate alarak, dünyadaki besin maddelerinin ihtiyaca
tarafından adaletli bir şekilde dağıtımını sağlamak *