Ekonomik, Toplumsal Ve Kulturel Haklar

Ekonomik, Toplumsal Ve Kulturel Haklar Uluslararası Sozleşmesi

GİRİŞ
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler,
Birleşmiş Milletler Şartı'nda ilan edilmiş ilkelere uygun olarak, insanlık
ailesinin tum mensuplarının doğuştan sahip oldukları onurun ve eşit ve
devredilmez haklarının tanınmasının, dunyada ozgurluk, adalet ve barışın
temeli olduğunu gozonunde bulundurarak;
Bu hakların, kişinin doğuştan sahip olduğu onurundan kaynaklandığını kabul
ederek;
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ne uygun olarak, korku ve yoksulluktan
kurtulma ozgurluğune sahip ozgur insan ulkusune ancak, herkesin kişisel ve
siyasal haklarının yanısıra ekonomik, sosyal ve kulturel haklarından
yararlanabileceği şartların yaratılması ile ulaşılabileceğini kabul ederek;
Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca, Devletlerin insan hak ve
ozgurluklerine tum dunyada saygı gosterilmesini ve bunların uygulanmasını
teşvik etmek yukumluluğunu gozonune alarak;
Diğer bireylere ve bağlı olduğu topluluğa karşı gorevleri olan bireyin bu
Sozleşme'de tanınan haklara saygı gosterilmesi ve bunların uygulanması icin
caba gosterme sorumluluğu altında bulunduğunu dikkate alarak;
Aşağıdaki hukumler uzerinde anlaşmışlardır:
BOLUM I
MADDE 1
1 Butun halklar kendi kaderlerini tayin etme hakkına sahiptirler Bu hak
gereğince halklar, kendi siyasal statulerini ozgurce kararlaştırırlar ve
ekonomik, sosyal ve kulturel gelişmelerini ozgurce sağlarlar
2 Butun halklar, kendi amacları doğrultusunda, karşılıklı yarar ilkesine
dayanan uluslararası ekonomik işbirliği ve uluslararası hukuktan doğan
yukumluluklerine halel getirmemek kaydıyla, kendi doğal zenginlik ve
kaynaklarından ozgurce yararlanabilirler Bir halk, hic bir durumda, kendi
varlığını surdurmesi icin gerekli olan kendi olanaklarından yoksun
bırakılamaz
3 Ozerk olmayan ve Vesayet altında bulunan ulkelerin yonetilmesinden
sorumlu olan Devletler de dahil, bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, Birleşmiş
Milletler Şartı'nın hukumleri uyarınca, halkların kendi kaderlerini tayin etme
hakkının gercekleştirilmesini kolaylaştıracaklar ve bu hakka saygı
gostereceklerdir
BOLUM II
MADDE 2
1 Bu Sozleşme'ye Taraf her Devlet, munferiden ve ekonomik ve teknik plan
başta olmak uzere uluslararası yardım ve işbirliği yoluyla, mevcut kaynakların
azamisini kullanarak, bilhassa yasal duzenleme suretiyle alınacak tedbirleri
de icerecek şekilde her turlu uygun yontem vasıtasıyla, bu Sozleşme'de tanınan
hakların tam olarak kullanılmasını aşamalı olarak sağlamak amacıyla tedbirler
almayı taahhut eder
2 Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, bu Sozleşme'de belirtilen hakların ırk,
renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka fikir, ulusal ya da toplumsal koken, mulkiyet, doğum ya da başka bir statu bakımından herhangi bir ayrım
gozetilmeksizin uygulanmasını taahhut ederler
3 Gelişmekte olan ulkeler, insan haklarını ve kendi ulusal ekonomilerini
dikkate alarak, bu Sozleşme'de tanınan ekonomik hakları hangi olcude
yabancılara da vereceklerini belirleyebilirler
MADDE 3
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, bu Sozleşme'de belirtilen butun ekonomik,
sosyal ve kulturel hakları kullanmada kadınlarla erkeklere eşit hak sağlamakla
yukumludurler
MADDE 4
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, bu Sozleşme'ye uygun olarak Devletin
sağladığı haklardan yararlanılmasında, Devletin, bu hakları ancak yasanın
belirlediği olcude sınırlayabileceğini ve bu sınırlamayı da ancak bu hakların
niteliği ile bağdaştığı olcude ve yalnızca demokratik bir toplumda genel
refahın arttırılması amacı ile yapabileceğini kabul ederler
MADDE 5
1 Bu Sozleşme'deki hic bir hukum, herhangi bir Devlete, gruba ya da
kişiye, Sozleşme'de tanınmış hakların ya da ozgurluklerin herhangi birinin
ortadan kaldırılmasına ya da bu Sozleşme'de ongorulmuş olandan daha geniş
olcude sınırlanmasına yonelik herhangi bir eyleme girişme ya da bir davranışta
bulunma hakkını sağlar bicimde yorumlanamaz
2 Bir ulkede kanun, sozleşmeler, yonetmelik ya da teamul ile tanınmış ya
da var olan temel insan haklarından hic biri, bu Sozleşme'nin bu gibi hakları
tanımadığı ya da daha az olcude tanıdığı gerekcesiyle sınırlanamaz veya
kaldırılamaz
BOLUM III
MADDE 6
1 Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, herkesin serbestce sectiği ya da kabul
ettiği bir işte calışarak hayatını kazanma fırsatı veren calışma hakkını
tanırlar ve bu hakkın korunması icin gerekli tedbirleri alırlar
2 Bu Sozleşme'ye Taraf bir Devletin, bu hakkı tam olarak gercekleştirmek
icin alacağı tedbirler, teknik ve mesleki rehberlik ile eğitim programlarını,
bireyin temel ekonomik ve siyasal ozgurluklerini koruyan şartlar altında,
duzenli şekilde ekonomik, sosyal ve kulturel gelişimi ile tam ve uretken
istihdamını sağlamaya yonelik politika ve teknikleri icermelidir
MADDE 7
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, herkesin adil ve elverişli calışma
koşullarından yararlanmak hakkını kabul ederler Bu hak ozellikle şunları
guvence altına alır:
(a) Butun işcilere emeklerine karşılık, asgari olarak;
(i) Adil ucretler ve eşit işlere, hic bir ayrım yapılmaksızın eşit odeme,
ozellikle kadınlara, kendilerine sunulan calışma koşullarının erkeklerin
koşullarından daha aşağı olmayacağı ve aynı iş icin aynı ucreti alacakları
konusunda guvence verilmesi;
(ii) Bu Sozleşme'nin hukumlerine uygun olarak, kendilerine ve ailelerine
saygın bir yaşam duzeyi sağlayacak bir ucret verilmesi;
(b) Guvenli ve sağlıklı calışma koşulları;
(c) Herkese, işyerinde uygun bir ust kademeye yukselmede eşit olanak ve bu
yukselmenin yalnızca kıdem ve yeterlilik esaslarına gore yapılması; (d) Dinlenme, boş zaman, calışma saatlerinin makul olculerde sınırlanması,
ucretli donemsel tatiller ve resmi tatillerde ucret verilmesi
MADDE 8
1 Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler aşağıdaki hakları guvence altına almakla
yukumludurler:
(a) Herkesin, ekonomik ve sosyal cıkarlarını geliştirmesi ve koruması icin
sendika kurma ve yalnızca ilgili orgutun kurallarına bağlı olarak dilediği
sendikaya girme hakkı Bu hakkın kullanılmasına, yasalarda belirtilen ve
demokratik bir toplumda ulusal guvenlik ve kamu duzeni menfaati ya da
başkalarının hak ve ozgurluklerinin korunması bakımından gerekli olan
sınırlamalardan başka bir sınırlama getirilemez;
(b) Sendikaların ulusal federasyonlar ya da konfederasyonlar kurma hakkı
ve konfederasyonların uluslararası sendikal orgutler kurma ya da bunlara
katılma hakkı;
(c) Sendikaların, yasalarda belirtilen ve demokratik bir toplumda ulusal
guvenlik ve kamu duzeni menfaati ya da başkalarının hak ve ozgurluklerinin
korunması bakımından gerekli olan sınırlamalardan başka bir sınırlama
olmaksızın ozgurce faaliyette bulunma hakkı;
(d) Her ulkenin yasalarına uygun olarak kullanılmak kaydıyla, grev hakkı
2 Bu madde, sozu edilen hakların, silahlı kuvvetler, polis ya da devlet
yonetiminin mensupları tarafından kullanılmasına yasal kısıtlamalar
getirilmesine engel olmaz
3 Bu maddenin hicbir hukmu, Sendika Ozgurluğu ve Sendika Hakkının
Korunmasına İlişkin 1948 tarihli Uluslararası Calışma Orgutu Sozleşmesi'ne
Taraf Devletlere, Sozleşme'de ongorulen guvenceleri haleldar edici yasal
tedbirler alma ya da yasaları bu guvenceleri ihlal edici şekilde uygulama
yetkisi vermez
MADDE 9
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, herkesin sosyal sigorta da dahil olmak
uzere sosyal guvenlik hakkını tanırlar
MADDE 10
Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler aşağıdaki hususları kabul ederler:
1 Toplumun doğal ve temel birimi olan aileye, ozellikle ailenin kurulması
icin ve aileye bağımlı cocukların bakım ve eğitiminden sorumlu oldukları
surece, en geniş koruma ve yardımın yapılması gerektiğini kabul ederler
Evlenme, buna istekli olan eşlerin hur rızası ile olmalıdır
2 Annelere, doğumdan once ve sonra makul bir sureyle ozel bir koruma
sağlanmalıdır Bu donem icinde, calışan anneler ucretli izinden ya da yeterli
sosyal guvenlik tedbirlerini kapsayan izinden yararlanmalıdırlar
3 Butun cocuklar ve gencler yararına, ebeveynlikten ya da başka
koşullardan dolayı hicbir ayrım gozetilmeksizin, ozel koruma ve yardım
tedbirleri alınmalıdır Cocuklar ve gencler ekonomik ve sosyal somuruden
korunmalıdır Onların ahlaki değerlerine ya da sağlıklarına zararlı olabilecek, hayatlarını tehlikeye sokabilecek ya da normal gelişmelerini engelleyebilecek işlerde calıştırılmaları yasalarla cezalandırılmalıdır Devletler, ayrıca, yaş sınırları koyarak, cocukların bu yaş sınırları altında ucretli olarak calıştırılmasını yasalarla yasaklamalı ve cezalandırmalıdırlar
MADDE 11
1 Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, herkesin, yeterli beslenme, giyim ve
konut da dahil olmak uzere, kendisi ve ailesi icin yeterli bir yaşam duzeyine sahip olma ve yaşam koşullarını surekli geliştirme hakkına sahip olduğunu
kabul ederler Taraf Devletler bu hususta hur rızaya dayalı uluslararası
işbirliğinin temel onemini kabul ederek, bu hakkın gercekleşmesini guvence
altına almak icin uygun tedbirler alacaklardır
2 Bu Sozleşme'ye Taraf Devletler, herkesin aclıktan kurtulma temel
hakkını kabul ederek, munferiden ve uluslararası işbirliği yoluyla, ozel
programları da iceren gerekli tedbirleri aşağıdaki amaclara yonelik olarak
alacaklardır:
(a) Teknik ve bilimsel bilgilerden tam olarak yararlanmak suretiyle,
beslenme ilkeleri konusundaki bilgileri yayarak ve doğal kaynakların en etkin
bir şekilde geliştirilmesini ve kullanılmasını sağlayacak şekilde tarımsal
sistemleri duzelterek ya da geliştirerek, besinlerin uretilmesi, korunması ve
dağıtılması yontemlerini iyileştirmek; ve
(b) Gerek gıda maddeleri ihrac eden, gerek gıda maddeleri ithal eden
ulkelerin sorunlarını dikkate alarak, dunyadaki besin maddelerinin ihtiyaca
gore adil bir şekilde dağıtımını sağlamak