Ekranların Çıkışlarıyla Ünlü Hukukçusu Ersan Şen Stokçuluk İçin Kanunları Yorumladı

Ekranların ünlü yüzü Ersan Şen, bir ceza hukukçusu ve profesör. Genelde katıldığı programlarda sert çıkışları ile tanınan isim, son günlerin gündemde konusu stokçuluk tartışmasını yasalar nezdinde yorumladı.


Ekonomi idaresi enflasyonda ana hatalının stokçuluk olduğunu düşünerek bu hususta bir çok çalışma yapıyor



Market kontrolleri ile bir çok büyük zincire ceza kesilirken, savaş nedeniyle artan yağ fiyatlarında, özelleştirmeler sonrası oluşan piyasa yapısında şeker fiyatlarının yükselmesi derken son olarak dün Hazine ve Maliye Bakanı birçok farklı dalın temsilcisi ile görüşerek enflasyon önlemlerine bir yenisini ekledi. 

Mevzuatta da cezai kararların artırılması istikametinde hazırlıklar sürerken, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da stokçuluğa ait mahpus cezası üst sonunun 3 yıla çıkarılacağını açıkladı. Lakin mevzuatta stokçuluğa yönelik çok somut bir tarif bulunmaması, mevzuat yoluyla stokçuluğun önlenmesini de zorlaştırıyor.

Enflasyonun temel sebebi stokçuluk mu?



Stokçulukla ilgili hazırlıkları süren yasal düzenlemeleri ceza hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen, Dünya'dan Hüseyin Gökçe'ye yorumladı. Türk Ceza Kanununun 237 ve 240’ıncı hususlarının, stokçuluk ve fahiş fiyatla satış yapılmasını önleyecek yeterlilikte olmadığını söyleyen Şen, hatada ve cezada yasallık unsuru mucibince, bir fiilin hata sayılabilmesi için bunun yürürlükteki ceza kanunlarında kabahat olarak tanımlanması gerektiğini belirten Şen, polisiye önlemlerle sorunun çözülemeyeceğini kaydetti.

Ceza Kanunu ve özgür piyasa kuralları ne diyor?



Suç ve cezanın yasallık prensibi mucibince, bir fiilin cürüm sayılabilmesi için o an yürürlükte olan ceza kanunlarında kabahat olarak tanımlanması gerektiğini belirten Prof. Dr. Ersan Şen, stokçuluk ve fahiş fiyatların önlenmesinde ceza hukuku harici özgür piyasadaki ticari kuralların uygulanması gerektiğini söz etti. Özgür piyasada ise ileride satılacak eserin bir müddet bekletilmesi ve kâr oranına karışılamadığına değinen Ersan Şen şunları söyledi: 

Nitekim Türk Ceza Kanunu’nda yer alan kararlarda de palavra haberle fiyatların artırılıp eksiltilmesi ve kamu için gerekli olan malda acil gereksinime sebebiyet verilmesi fiilleri hata sayılmıştır.

Sorunun temeli ne?



Ekonomik bağlamda son periyotta yaşanan bozulmalarda, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a stokçuluğun ve çok fiyat artışlarının önlenmesi ve cezalandırılması için idari cezalar eklendiğini söyleyen Şen, aslında sorunun ceza yokluğundan yahut azlığından kaynaklanmadığını söyledi.

Sorunun temel kaynağının, 2021 yılı Eylül ayından bu yana kurdaki oynaklık ve bunu akabinde artan maliyetler olduğunu belirten Şen şöyle konuştu: 

Piyasa şartlarını bozan fiiller ve failleri cezalandırılmalıdır. Lakin polisiye yollardan fazla, hayat pahalılığına ve alım gücünde azalmaya yol açan sonuçların sebeplerini ortadan kaldırmak gerekir.

Kanunlarda hangi hatalar yer alıyor? Türk Ceza Kanunu: Fiyatları etkileme



Madde 237- (1) İşçi fiyatlarının yahut besin yahut malların bedellerinin artıp eksilmesi sonucunu doğurabilecek bir biçimde ve bu niyetle palavra haber yahut havadis yayan yahut sair hileli yollara başvuran kimseye üç aydan iki yıla kadar mahpus ve isimli para cezası verilir.

Türk Ceza Kanunu: Mal ve hizmet satımından kaçınma



TCK Unsur 240-(1) Belli bir mal yahut hizmeti satmaktan kaçınarak kamu için acil bir muhtaçlığın ortaya çıkmasına neden olan kişi, altı aydan iki yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.

Türk Ceza Kanunu: Perakende ve ticaretin düzenlenmesi



EK Madde-1

1) Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz.(10 bin-100 bin TL ceza)

2) Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını ve özgür rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamaz. (200 bin-2 milyon TL ceza)