EL EKZEMALARININ NEDENLERİ
El ekzemalarının birçok klinik alt tipi vardır. Ekzema nedenleri klinik tiplere nazaran farklılıklar göstermektedir. En sık görülen kronik irritan ekzema, sıklıkla su ile çok temas, sabun, deterjan, çeşitli çözücü kimyasallar, çimento, lastik eldiven üzere unsurlarla uzun vadeli temasa bağlı olarak gelişmektedir. Bu hususlara kronik maruziyet, derinin bariyer fonksiyonunda bozulmaya yol açar. Bunların dışında ferdî yatkınlık, güneş maruziyeti, gerilim, mevsimsel faktörler de farklı ekzema tiplerini tetikleyebilir. Bazen de ekzemaya yol açan neden bulunamaz.
EL EKZEMALARININ BELİRTİLERİ
Hastalık akut ve kronik periyotlarda farklı belirtiler verir. Akut ekzamada ellerde kızarıklık, içi su dolu kabarcıklar, sulantı görülürken kronik ekzemada deride kuruluk, kızarıklık, çatlama, pullanma üzere değişiklikler gözlenir. El ekzemalarının nedenlerine nazaran farklı klinik alt tipleri vardır.
1-Atopik Ekzema: Zatî olarak allerjik yatkınlıkla bağlantılıdır. Münhasıran soğuk ve kuru havalarda ellerde kuruluk, kızarıklık, kaşıntı halinde görülür.
2-Dizhidrotik Ekzema: Sıklıkla toplu iğne başı büyüklüğünde kabarcıklar halinde görülür. Birtakım allerjenlerin temas etmesiyle ya da ağızdan alınmasıyla gelişebilir. Mevsimsel özellik gösterebilir.
3-Numuler Ekzema: Ellerde çoklukla madeni para büyüklüğünde, oval ya da yuvarlak, kızarık, üzeri kepekli plaklar görülür. Nedeni birden fazla kere bulunamaz. Kuru deri, gerilim, allerjenler üzere birçok faktörle tetiklenebilir.
4-Allerjik Kontakt Ekzema: Kimi metaller, plastik, kozmetik eserler, kimyasallar üzere hususlarla temas sonrası gelişen kızarık, kabarık, kaşıntılı lezyonlar vardır.
5-İrritan Kontakt Ekzema: Sabun, deterjan, çözücüler üzere hususların deride direkt hasar oluşturmasıyla meydana gelir. Kronik ekzema belirtileri gösterir.
6-Fotosensitif Ekzema: Güneşe hassas insanlarda güneş ışığına direkt maruziyet yahut lokal ya da ağızdan alınan kimi ilaçların akabinde güneşe maruziyet sonrası gelişebilir.
7-Nörodermatit: Gerilime bağlı kronik kaşıma sonucu meydana gelen ekzemalardır.
EL EKZEMALARININ TANISI
Ekzema tanısı sıklıkla hastanın fizik muayene bulguları ile konmaktadır. Dış etkenlerin tetiklediği düşünülüyorsa nedenin belirlenmesi için yama testleri yapılabilir. Gerekli durumlarda deri biyopsisi alınarak tanı mutlaklaştırılır.
EL EKZEMALARININ TEDAVİSİ
Ekzemada asıl tedavi, ekzemaya neden olan faktörlerden kaçınmaktır. Bu faktörlere temas gereken durumlarda esirgeyici eldivenler kullanılmalıdır. Ellerin bariyer fonksiyonunu korumak için uygun bir nemlendirme sağlanmalıdır. Birden fazla hastada mahallî tedavi, illetin denetim altına alınmasında ehil olur. Akut devirde ıslak pansumanlar ve kurutucu özellikli kremler tercih edilirken, kronik ekzemada yağlı merhemler, derinin kalınlaştığı durumlarda deriyi inceltici kremler kullanılır.
Mahallî Kortikosteroidler: Ekzemalarda birinci seçenek tedavi biçimidir. Derideki kaşıntı ve kızarıklıkları baskılarlar. Uzun vadeli tasarrufta deriyi inceltebilir.
Mahallî Kalsinörin İnhibitörleri: El ekzemalarında mahallî Takrolimus ve Pimekrolimus kullanılabilir. Kortikosteroidler üzere deride incelme yapmazlar. Uzun devir tasarrufta kimi yan tesirleri olabilir.
Lokal Fototerapi: UVB, dar bant UVB, PUVA formunda uygulanabilir. Haftada 2 yahut 3 seans olacak biçimde uygulanır.
Sistemik Kortikosteroidler: Marazın şiddetli olduğu durumlarda kısa müddetli kullanılırlar. Hastalık güzelleştikçe ilaç dozu tabip tarafından azaltılarak kesilir.
Antihistaminikler: Kaşıntıyı denetim altına almak hedefiyle kullanılırlar.
Başka Tedaviler: Hastalarda deri bütünlüğünün bozulması, enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Enfeksiyon gelişimi durumunda mahallî yahut sistemik antibiyotikler kullanılır.
EL EKZEMALARININ SEYRİ
El ekzemaları korunmaya dikkat edildiği ve tertipli tedavi uygulandığı durumda kolaylıkla geriler lakin neden olan faktörlerden kaçınma tam olarak sağlanmadığında güzelleşme ve tekrarlamalarla giden kronik bir seyir gösterir.