Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Dünyada son yıllarda sürat kazanan pak güç dönüşümüyle kritik minerallerin de değeri artıyor. Lityum, bakır, nikel üzere pek çok kritik mineral rüzgar türbinleri, güneş panelleri ve bataryalar başta olmak üzere birçok pak teknoloji eserinde kullanılıyor. Bu teknolojilerin yaygınlaşması ise giderek daha fazla kritik minerale gereksinim duyulacağı manasına geliyor.
Bataryaların performansı, ömrü ve güç yoğunluğu açısından kritik ehemmiyetteki minerallerden biri olan lityum talebinin yüzde 30'unu halihazırda pak güç teknolojileri oluşturuyor. Bu oranın 2040'a kadar yüzde 75'e yükseleceği öngörülüyor. Pak güç teknolojilerinden kaynaklı lityum talebinin, başka kritik mineraller ortasında en süratli büyümeyi göstermesi bekleniyor.
Lityum sürece kapasitesinin yüzde 60'ı Çin'de
Lityumun maden olarak üretiminin yüzde 52'sinin Avustralya, yüzde 22'sinin Şili ve yüzde 13'ünün Çin olmak üzere coğrafik olarak dünyanın kısıtlı bölgelerinde gerçekleşmesi tedarik risklerini de beraberinde getiriyor.
Lityum madeninin batarya yahut gibisi eserlerde kullanılabilmesi için lityum kimyasalına ve lityum hidroksite dönüşmesi, bunun için de işlenmesi ve rafine edilmesi gerekiyor.
Küresel lityum sürece kapasitesinin yüzde 60'ı tek başına Çin'de bulunuyor. Bu nedenle, Çin'de lityum tedarikini kesintiye uğratabilecek rastgele bir aksaklık fiyatlara artış olarak yansıyor.
Lityumun ton fiyatı bir yılda iki katına çıktı
Uluslararası Güç Ajansı'nın (IEA) AA ile paylaştığı bilgilere nazaran, lityumun ton başı fiyatı 31 Ağustos 2021'deki 13 bin 154 dolar düzeyinden, 31 Ağustos 2022'de ton başı 59 bin 928 dolara yükseldi. Fiyatlar, bir yılda yüzde 355 arttı.
Öte yandan, lityumun ton başı fiyatı Ocak 2022'de 36 bin 962 dolarken, fiyatlar bu yıl başından beri de yüzde 62 yükseldi.
EV-volumes internet bazlı elektrikli araç satış bilgi sağlayıcısından derlenen bilgilere nazaran, global elektrikli araç satışları geçen yıl bir evvelki yıla nazaran yüzde 108 artışla 6,75 milyon adete ulaştı. Satışlardaki yükselişe karşın, yükselen girdi maliyetlerinin toplam büyümeyi olumsuz etkileyebileceği öngörülüyor.
Elektrikli araç kesiminin lityum talebi bir yılda iki katına çıktı
Lityum fiyatlarındaki artışın elektrikli araç kesimi kaynaklı süratli büyüyen talebe bağlı olduğunu kaydeden Kim, "Bazı kritik minerallerdeki fiyat artışları daha kısıtlı oldu lakin lityum fiyatları şu ana kadar hayli yüksek seyrediyor. Bunda elektrikli araç kesimindeki artan talebin yanı sıra, Çin'de son devirde çok hava olayları ve arz kısıtları nedeniyle yaşanan elektrik kesintilerinin de tesiri var. Lityum sürece kapasitesinin yüzde 60'ının Çin'de olması tedariki direkt etkiliyor" diye konuştu.
Kim, elektrikli araç bölümünün lityum talebinin 2020'de 140 kiloton iken, 2021'de neredeyse iki katına çıkarak 270 kilotona ulaştığını söyledi.
Bu yıl da talebin 2021'deki seviyeyi aşmasını beklediklerini tabir eden Kim, "Lityum piyasası öteki minerallere nazaran daha küçük. Bu nedenle de talepteki süratli artışlar fiyatlarda daha büyük tesirler yapabiliyor" dedi.
Fiyatların düşmesi yeni arz kapasitesinin devreye girmesine bağlı
Kim, spot ve kontrat fiyatları olmak üzere iki çeşit fiyat olduğunu ve birtakım otomotiv üreticilerinin arz güvenliğini sağlamak ve fiyatları da hedge etmek için uzun devirde kontratlar yaptığını anlattı. Spot fiyatların kontrat fiyatlarına nazaran daha kolay takip edilebildiğini kaydeden Kim, şöyle devam etti:
"Kontrat fiyatları çoklukla spot fiyatlara dayalı seyrediyor lakin spot fiyat değişimleri kontratlara biraz daha sonradan yansıyor. Lityumda hala epeyce yüksek olan spot fiyatların bu yıl sonunda yahut 2023'ün başında daha makul bir düzeye gelmesini bekleyebiliriz. Ama fiyatlardaki bu düşüş bilhassa Arjantin, Avustralya, ABD, Kanada ve Yeni Zelanda'da planlanan kimi projelerin planlanan biçimde devreye alınmasına bağlı. Yeni tedarik kapasitesi oluştukça fiyatlar biraz da olsa düşüş gösterecektir. Bu nedenle maden tarafından fazla sürece ve rafineri tarafında tedarik açısından daha fazla baskı var. Piyasanın şimdi büyük bir tedarik kısıtıyla karşılaştığını söyleyemeyiz ancak potansiyel bir tedarik kısıtı kelam konusu yeni projelerin takvime uygun biçimde devreye girmemesiyle yaşanabilir. Fiyatların yüksek seyretmesiyle de elektrikli araç satışlarının etkilenmesi mümkün. Elektrikli araç satışları artmaya devam eder fakat yüksek fiyatlar, satışların büyüme suratını sekteye uğratabilir."
