Eleştiri turleri nelerdir ornekleri
Eleştiri Turleri
a İzlenimsel (Empresyonist) Eleştiri:
Edebi eserlerin okuyucu uzerinde bıraktığı etkilerden, izlenimlerden yola cıkılarak yapılan eleştirilere “izlenimci eleştiri denir, ilkelerini unlu Fransız edebiyatcı Anatole France (Anatol Frans) ’ın belirlediği ve eleştirmenin bir eseri kendi zevk, algılama, değer olculerine gore incelediği eleştiri turudur Bu tur eleştirilerde oznel, kişisel yargılar ağırlıktadır Bu nedenle gunumuzde izlenimsel eleştiri edebiyat dunyasından pek rağbet gormez
b Nesnel (Bilimsel) Eleştiri:
Edebi eserlerin icerik, yapı ve uslupları uzerinde tarafsız olarak yapılan eleştirilere de “bilimsel eleştiri denir Bu eleştiri turunde, her eserin değerlendirilmesinde kullanılabilecek olcutler vardır Eleştirmen, kişisel yargılara varmaktan kacınmaya calışır Bilimsel araştırmalardan yararlanarak, eseri tarafsız bir gozle değerlendirir Eseri, ister beğensin ister beğenmesin, kendi duygularını işin icine katmadan, eserin sanat değerini ortaya koymaya calışır
Dunya Edebiyatında Eleştiri
· Eleştiri uzun zaman, “kusur bulmak gibi algılanmıştır Eleştiriyi kişiden kişiye değişen bir zevkin sonucu olmaktan kurtarmak, onu belli prensiplere gore değerlendirmek gerektiği fikri 19 yuzyıldan itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır
· Eleştiri turu Avrupa ’da Boielau, Sainte Beuve, Hippolyte Taine, Brunetiere, Jules Lamaitre, Anatole France, Remy de Gourmont, Gustave Lanson, Lessing, Hazlitt, Carlyle, Ruskun ve Belinski gibi sanatcılarla temsil edilmiştir
Turk Edebiyatında Eleştiri
· Eleştiri turu Turk edebiyatına makale, fıkra, deneme ve sohbet gibi Batı'dan Tanzimat doneminde gecmiştir
· İlk başlarda dil ile ilgili eleştiriler yazılmıştır Sonra ozellikle Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem, eleştiri turunun sınırlarını genişletmiştir
· Serveti Funun edebiyatı doneminde ise Batı tarzında eleştiriler kaleme alınmıştır
Eleştiri turune kısa ornek:
Dunyada ceşitli milletler vardır Bu milletlerin dilleri arklı olduğu gibi hayata bakış tarzları, değerleri yani geniş manasıyla medeniyetleri de farklıdır Bu yuzden her medeniyet kendi değerlerini muhafaza edebilen insan tiplerini yetiştirir ve ancak boylece ayakta durabilir Turk tarihinde başlıca uc ana devre gormekteyiz: Atlı gocebe Turk medeniyeti, İslami devre ve Cağdaş Batı medeniyetine geciş donemi Turkler tarih sahnesine Orta Asya bozkırlarında cıkmış ve yuzyıllar boyunca akıncı bir hayat yaşamışlardır Bu akıncı Turklerin ideal insan tipine alpdenebilir Alp tipinin en onemli ozelliği iradesiyle dunyaya hakim olmak istemesidir Atlı gocebe Turkler manevi yonlerini besleyen İslam sayesinde Selcuklu ve Osmanlıyı kurmuştur Bu organizasyonda hic şuphesiz “gazi tipine donuşen “alptipiyle, maneviyatı besleyen “velilerin onemli rolu vardır
Eleştiri Turleri
a İzlenimsel (Empresyonist) Eleştiri:
Edebi eserlerin okuyucu uzerinde bıraktığı etkilerden, izlenimlerden yola cıkılarak yapılan eleştirilere “izlenimci eleştiri denir, ilkelerini unlu Fransız edebiyatcı Anatole France (Anatol Frans) ’ın belirlediği ve eleştirmenin bir eseri kendi zevk, algılama, değer olculerine gore incelediği eleştiri turudur Bu tur eleştirilerde oznel, kişisel yargılar ağırlıktadır Bu nedenle gunumuzde izlenimsel eleştiri edebiyat dunyasından pek rağbet gormez
b Nesnel (Bilimsel) Eleştiri:
Edebi eserlerin icerik, yapı ve uslupları uzerinde tarafsız olarak yapılan eleştirilere de “bilimsel eleştiri denir Bu eleştiri turunde, her eserin değerlendirilmesinde kullanılabilecek olcutler vardır Eleştirmen, kişisel yargılara varmaktan kacınmaya calışır Bilimsel araştırmalardan yararlanarak, eseri tarafsız bir gozle değerlendirir Eseri, ister beğensin ister beğenmesin, kendi duygularını işin icine katmadan, eserin sanat değerini ortaya koymaya calışır
Dunya Edebiyatında Eleştiri
· Eleştiri uzun zaman, “kusur bulmak gibi algılanmıştır Eleştiriyi kişiden kişiye değişen bir zevkin sonucu olmaktan kurtarmak, onu belli prensiplere gore değerlendirmek gerektiği fikri 19 yuzyıldan itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır
· Eleştiri turu Avrupa ’da Boielau, Sainte Beuve, Hippolyte Taine, Brunetiere, Jules Lamaitre, Anatole France, Remy de Gourmont, Gustave Lanson, Lessing, Hazlitt, Carlyle, Ruskun ve Belinski gibi sanatcılarla temsil edilmiştir
Turk Edebiyatında Eleştiri
· Eleştiri turu Turk edebiyatına makale, fıkra, deneme ve sohbet gibi Batı'dan Tanzimat doneminde gecmiştir
· İlk başlarda dil ile ilgili eleştiriler yazılmıştır Sonra ozellikle Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem, eleştiri turunun sınırlarını genişletmiştir
· Serveti Funun edebiyatı doneminde ise Batı tarzında eleştiriler kaleme alınmıştır
Eleştiri turune kısa ornek:
Dunyada ceşitli milletler vardır Bu milletlerin dilleri arklı olduğu gibi hayata bakış tarzları, değerleri yani geniş manasıyla medeniyetleri de farklıdır Bu yuzden her medeniyet kendi değerlerini muhafaza edebilen insan tiplerini yetiştirir ve ancak boylece ayakta durabilir Turk tarihinde başlıca uc ana devre gormekteyiz: Atlı gocebe Turk medeniyeti, İslami devre ve Cağdaş Batı medeniyetine geciş donemi Turkler tarih sahnesine Orta Asya bozkırlarında cıkmış ve yuzyıllar boyunca akıncı bir hayat yaşamışlardır Bu akıncı Turklerin ideal insan tipine alpdenebilir Alp tipinin en onemli ozelliği iradesiyle dunyaya hakim olmak istemesidir Atlı gocebe Turkler manevi yonlerini besleyen İslam sayesinde Selcuklu ve Osmanlıyı kurmuştur Bu organizasyonda hic şuphesiz “gazi tipine donuşen “alptipiyle, maneviyatı besleyen “velilerin onemli rolu vardır