Eleştiri türleri nelerdir kısa örnekleri

Eleştiri türleri nelerdir örnekleri

Eleştiri Türleri

a İzlenimsel (Empresyonist) Tenkit:

Edebî eserlerin okuyucu üzerinde bıraktığı etkilerden, izlenimlerden yola çıkılarak yapılan eleştirilere “izlenimci eleştiri denir, ilkelerini meşhur Fransız edebiyatçı Anatole France (Anatol Frans) ’ın belirlediği ve eleştirmenin bir eseri kendi hoşgörü, algı, layık ölçülerine tarafından incelediği tenkit türüdür Bu tür eleştirilerde öznel, bireysel yargılar ağırlıktadır bu nedenle günümüzde izlenimsel tenkit edebiyat dünyasından o kadar rağbet görmez

b Objektif (Bilimsel) Eleştiri:

Edebî eserlerin içerik, yapı ve üslupları üstünde objektif olarak yapılan eleştirilere de “bilimsel tenkit denir Bu tenkit türünde, her eserin değerlendirilmesinde kullanılabilecek ölçütler vardır Eleştirmen, kişisel yargılara varmaktan kaçınmaya çalışır Bilimsel araştırmalardan yararlanarak, eseri tarafsız bir gözle değerlendirir Eseri, ister beğensin ister beğenmesin, kendi duygularını işin içine katmadan, eserin sanat değerini ortaya koymaya çalışır


Dünya Edebiyatında Tenkit

· Eleştiri uzun vakit, “tenkit etmek gibi algılanmıştır Eleştiriyi kişiden kişiye değişen bir zevkin sonucu olmaktan kurtarmak, onu kesin prensiplere tarafından ölçmek gerektiği fikri 19 yüzyıldan itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır
· Eleştiri türü Avrupa ’da Boielau, Sainte Beuve, Hippolyte Taine, Brunetiere, Jules Lamaitre, Anatole France, Remy de Gourmont, Gustave Lanson, Lessing, Hazlitt, Carlyle, Ruskun ve Belinski gibi sanatçılarla temsilcilik edilmiştir
Türk Edebiyatında Eleştiri

· Eleştiri türü Türk edebiyatına makale, fıkra, test ve sohbet gibi Batı'dan Tanzimat döneminde geçmiştir
· Ilk başlarda dil ile ilgili eleştiriler yazılmıştır Daha Sonra özellikle Namık Kemal ve Recaizâde Mahmut Ekrem, tenkit türünün sınırlarını genişletmiştir
· Serveti Fünun edebiyatı döneminde ise Batı türünden eleştiriler kaleme alınmıştır



Eleştiri türüne kısa misal:

Dünyada çeşitli milletler vardır Bu milletlerin dilleri arklı olduğu gibi hayata görüntü tarzları, değerleri yani geniş manasıyla medeniyetleri de farklıdır Bu yüzden her uygarlık kendi değerlerini muhafaza edebilen insan tiplerini yetiştirir ve ama bu nedenle ayakta durabilir Türk tarihinde esas üç başlıca devre görmekteyiz: Atlı göçebe Türk medeniyeti, İslami devre ve Modern Batı medeniyetine geçiş dönemi Türkler tarih sahnesine Orta Asya bozkırlarında çıkmış ve yüzyıllar boyunca akıncı bir hayat yaşamışlardır Bu akıncı Türklerin ideal insan tipine yüksek dağdenebilir Alp tipinin en kayda değer özelliği iradesiyle dünyaya dominant almak istemesidir Atlı göçebe Türkler manevi yönlerini besleyen İslam sayesinde Selçuklu ve Osmanlıyı kurmuştur Bu organizasyonda hiç kuşkusuz “gazi tipine dönüşen “alptipiyle, maneviyatı besleyen “velilerin önemli rolü vardır *