iltasyazilim
FD Üye
Elmalılı M Hamdi Yazır (1877 1942)
Elmalılı M Hamdi Yazır, Hicri 1294 Miladi 1877 yılında Antalya'nın Elmalılı kazasında doğdu Babası Numan Efendi, aslen Burdur'un Gölhisar kazası Yazır köyü halkındandır Numan Efendi, ufak yaşta Yazır köyünden çıkıp Elmalı'ya gelmiş, orada aydın ve Şer'iye Mahkemesibaşkâtibi olmuştur Hamdi Efendi'nin annesi, Elmalı âlimlerinden Mehmet Efendi'nin kızı Fatma Hanım'dır
İlkokulu ve bugünkü ortaokula denk sanılan Rüşdiye'yi Elmalı'da bitiren Hamdi Efendi, 1892 yılında, dayısı hoca Mustafa Sarılar ile birlikte İstanbul'a gelmiş ve devrinin âlimlerinden Kayserili Mahmud Hamdi Efendi'den ders almıştır İstanbul'daki diğer tanınmış hocaların da derslerine devam ettikten sonradan, 1906 yılında Bayezit dersiâmıolarak icâzet almıştır Aynı sene yapılan seçimlerde Antalya Mebusu olmuş ve II Meşrutiyet'in bu birincil meclisinde, bilhassa 1876 Kanuni Esâsisinin değiştirilmesinde önemli rol oynamıştır
1909 yılında Mülkiye Mektebi'nde Ahkâmı Evkâf ve Arâzî dersleri okutmuş ve yine benzer yıllarda Mektebi Kuzâtta Fıkıhdersleri vermiştir sonradan Darü'lHikmeti'lİslâmiye (Şeyhü'lİslâmlığa emrindeki Yüksek Müşavere Heyeti) üyeliğine ve bir müddet sonra da başkanlığına tahsis edilmiştir I Dünya Savaşı'ndan sonra Evkaf Nazırlığı'nda bulunmuş ve bu sırada Âyan Meclisi üyesi olmuştur
Cumhuriyetin ilânı sırasında Mütehassısîn medresesinde mantık müderrisi idi Medreseler kaldırılınca evinde inzivaya çekilmiş, ilmî tetkik ve araştırmalarına devam etmiştir Yirmi yıl kadar devamlı bu uzlet (yalnızlık) devresi, Hak Dini Kur'an Diliadındaki Türkçe tefsiri hazırlamasına imkân vermiştir Tefsire başlamadan önce Mısırlı Prens Abbas Halim Paşa'nın teşviki ile Büyük İslâm Hukuku Kâmusuile meşgul bulunuyordu Bu eserle birkaç sene meşgul olduktan sonra yarım bırakmış ve tefsiri yazmaya başlamıştır
Âyan üyeliğinin son yıllarında Fransızca'dan tercümeye başladığı bir felsefe tarihi kitabını tamamlayarak ek ettiği manâlı bir dibace (önsöz) ve diğer haşiyelerle birlikte Metalib ve Mezahibadıyla bastırmıştır
Hamdi Efendi, hem devrinin hoş sanatlarından olan hat ve mûsikî ile de ilgilenmiştir Özellikle Nesihve Sülüsyazılarda iyi bir hattat idi aynı zamanda hâfız olduğu için alaturka mûsikînin çeşitli makamlarıyla önemli bir şekilde meşgul olmuştur
Hamdi Efendi, 27 Mayıs 1942'de İstanbul Erenköy'de ölüm etmiştir
ESERLERİ:
Basılmış Olanlar:
Yargı Dini Kur'an Dili, Metalib ve Mezahib, İrşadü'l Ahlâf fî Ahkâmi'lEvkâf
Basılmamış Olanlar:
Usûli Fıkıh'a ait bir eseri, Sûrîmantığa ait bir eseri, yarım vaziyette bir hukuk kâmusu, beceriksiz dir anı
Elmalılı M Hamdi Yazır'ın bunlardan başka; Sıratı Mûstakîm, Sebîlü'rReşad ve Beyanü'lAdalet mecmualarında devamlı yazıları çıkmış, bununla beraber devrinin jurnal gazetelerinde de ilmî makaleler yazmıştır *
Elmalılı M Hamdi Yazır, Hicri 1294 Miladi 1877 yılında Antalya'nın Elmalılı kazasında doğdu Babası Numan Efendi, aslen Burdur'un Gölhisar kazası Yazır köyü halkındandır Numan Efendi, ufak yaşta Yazır köyünden çıkıp Elmalı'ya gelmiş, orada aydın ve Şer'iye Mahkemesibaşkâtibi olmuştur Hamdi Efendi'nin annesi, Elmalı âlimlerinden Mehmet Efendi'nin kızı Fatma Hanım'dır
İlkokulu ve bugünkü ortaokula denk sanılan Rüşdiye'yi Elmalı'da bitiren Hamdi Efendi, 1892 yılında, dayısı hoca Mustafa Sarılar ile birlikte İstanbul'a gelmiş ve devrinin âlimlerinden Kayserili Mahmud Hamdi Efendi'den ders almıştır İstanbul'daki diğer tanınmış hocaların da derslerine devam ettikten sonradan, 1906 yılında Bayezit dersiâmıolarak icâzet almıştır Aynı sene yapılan seçimlerde Antalya Mebusu olmuş ve II Meşrutiyet'in bu birincil meclisinde, bilhassa 1876 Kanuni Esâsisinin değiştirilmesinde önemli rol oynamıştır
1909 yılında Mülkiye Mektebi'nde Ahkâmı Evkâf ve Arâzî dersleri okutmuş ve yine benzer yıllarda Mektebi Kuzâtta Fıkıhdersleri vermiştir sonradan Darü'lHikmeti'lİslâmiye (Şeyhü'lİslâmlığa emrindeki Yüksek Müşavere Heyeti) üyeliğine ve bir müddet sonra da başkanlığına tahsis edilmiştir I Dünya Savaşı'ndan sonra Evkaf Nazırlığı'nda bulunmuş ve bu sırada Âyan Meclisi üyesi olmuştur
Cumhuriyetin ilânı sırasında Mütehassısîn medresesinde mantık müderrisi idi Medreseler kaldırılınca evinde inzivaya çekilmiş, ilmî tetkik ve araştırmalarına devam etmiştir Yirmi yıl kadar devamlı bu uzlet (yalnızlık) devresi, Hak Dini Kur'an Diliadındaki Türkçe tefsiri hazırlamasına imkân vermiştir Tefsire başlamadan önce Mısırlı Prens Abbas Halim Paşa'nın teşviki ile Büyük İslâm Hukuku Kâmusuile meşgul bulunuyordu Bu eserle birkaç sene meşgul olduktan sonra yarım bırakmış ve tefsiri yazmaya başlamıştır
Âyan üyeliğinin son yıllarında Fransızca'dan tercümeye başladığı bir felsefe tarihi kitabını tamamlayarak ek ettiği manâlı bir dibace (önsöz) ve diğer haşiyelerle birlikte Metalib ve Mezahibadıyla bastırmıştır
Hamdi Efendi, hem devrinin hoş sanatlarından olan hat ve mûsikî ile de ilgilenmiştir Özellikle Nesihve Sülüsyazılarda iyi bir hattat idi aynı zamanda hâfız olduğu için alaturka mûsikînin çeşitli makamlarıyla önemli bir şekilde meşgul olmuştur
Hamdi Efendi, 27 Mayıs 1942'de İstanbul Erenköy'de ölüm etmiştir
ESERLERİ:
Basılmış Olanlar:
Yargı Dini Kur'an Dili, Metalib ve Mezahib, İrşadü'l Ahlâf fî Ahkâmi'lEvkâf
Basılmamış Olanlar:
Usûli Fıkıh'a ait bir eseri, Sûrîmantığa ait bir eseri, yarım vaziyette bir hukuk kâmusu, beceriksiz dir anı
Elmalılı M Hamdi Yazır'ın bunlardan başka; Sıratı Mûstakîm, Sebîlü'rReşad ve Beyanü'lAdalet mecmualarında devamlı yazıları çıkmış, bununla beraber devrinin jurnal gazetelerinde de ilmî makaleler yazmıştır *