Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Elmas,
karbon atomlarının elmas örgü olarak adlandırılan önyüz merkezli kübik kristal yapıda düzenlendiği, metastabil bir karbon alotropudur Elmas, grafitten daha az kararlıdır, ancak, elmastan grafite dönüşüm oranı, standart koşullarda önemsizdir Atomları arasındaki kuvvetli kovalent bağa dayanan, en üst düzeyde fiziksel özelliklere sahip bir madde olarak bilinir En yüksek sertliğe ve ısıl iletkenliğe sahiptir Bu özellikleri nedeniyle, sanayide kullanılan kesme ve cilalama aletlerinde elmas birinci sırada yer almaktadır
Son derece sağlam yapısı nedeniyle, bor ve azot gibi çok az sayıda yabancı maddelerden etkilenebilir Atomlarının milyonda biri oranındaki bir kirlenme elmasın mavi (bor etkisiyle), sarı (azot etkisiyle), yeşil (radyasyon etkisiyle) gibi renkler almasına yol açar Elmas ayrıca ışığı dağılıma uğratan optik güce sahiptir
Doğal elmas, yüksek sıcaklık ve basınçla, yeryüzünün 140 ila 190 kilometre derinliklerinde oluşmuştur Karbon içeren mineraller gerekli karbon kaynağını sağlamış ve elmasın oluşumu dünyanın yaşının yüzde 25’i ila yüzde 75’ine denk gelen, yaklaşık 1 milyar ila 3,3 milyar yılda gerçekleşmiştir Elmas, volkanik patlamalardan akan ve soğuyan magmanın meydana getirdiği kimberlit ve lamproitler olarak bilinen kaya parçalarının içinde bulunmaktadır
Dünya üzerinde bulunan elmasların hepsi magmadan kaynaklanmaz Meteoritlerin elmas şeklinde karbon ihtiva ettiği bulunmuştur Güney Amerika ve Afrika’da rastlanan karbonado denilen elmas türü, yaklaşık 3 milyar yıl önce göktaşlarıyla gelmiştir
Elmas, ayrıca başka doğal yüksek basınç koşulları altında da oluşmuştur Dünyaya çarpan göktaşlarının yarattığı kraterlerdeki elmas oluşumuna uygun yüksek basıncın ve sıcaklığın şokuyla, mikrometre ve nanometre boyutlarında, çok küçük mikroelmas ve nanoelmaslar meydana gelmiştir Rusya’da, bir asteroidin yarattığı Popigai kraterinde, trilyonlarca karat olduğu tahmin edilen dünyanın en büyük elmas yatağı bulunmaktadırelmas 2
Bilimsel kanıtlar, beyaz cüce yıldızların kristalize karbon ve oksijen çekirdeğine sahip olduğunu göstermektedir Örneğin, Harvard Astrofizik Merkezi, 50 ışıkyılı uzaklıktaki BPM 37093 kod adlı cüce yıldızın, 4,000 km çapındaki çekirdeğini elmas olarak tanımladı
Elmaslar, günümüz teknolojisiyle, sentetik olarak da üretilebilmektedir Ayrıca, kübik zirkonya ve silikon karbür içeren ve çoğunlukla taklit (imitasyon) olarak adlandırılan, görünüşü ve birçok özelliğiyle elmasa benzeyen taşlar da söz konusudur Doğal elmas, sentetik elmas ve elmas taklitlerini ayırt etmek için özel gemoloji teknikleri geliştirilmiştir
Elmasın, ilk kez Hindistan’da, Penner, Krişna ve Godavari nehirleri boyunca uzanan alüvyon yataklarında bulunduğu ve en az 3000 yıldır, ancak büyük olasılıkla 6000 yıldır kullanıldığı düşünülüyor Elmaslar, Antik Hindistan’da dinsel simgeler olarak kullanılmalarıyla, değerli taşlar sınıfında yer almıştır Gravür aletlerindeki kullanımı da insanlık tarihi kadar eskidir Elmasın popülerliği, büyüyen arz ve talep, gelişmiş kesme ve parlatma teknikleri, dünya ekonomisindeki büyüme ve kampanyalarıyla 19 yüzyıldan bu yana hızla artmıştır
1772’de Fransız bilim adamı Antoine Lavoisier, güneş ışınlarını bir elmas üzerinde yoğunlaştırmak için mercek kullandı ve yanma sonucu ortaya çıkan tek ürünün, elmasın karbondan oluştuğunu kanıtlayan karbondioksit olduğunu gösterdi 1797’de İngiliz kimyager Smithson Tennant bu deneyi tekrarladı ve ayrıntılandırdı Yanan elmas ve grafitin aynı miktarda gazı serbest bıraktığını göstererek, bu maddelerin kimyasal denkliğini buldu
Elmasın bugünkü en bilinen kullanımı, antik çağlardan beri takılarda süsleme için yer almasıdırAyrıca, sert malzemeleri kesmek için endüstriyel aşındırıcı olarak kullanılmaktadır 20 yüzyılda, gemoloji uzmanları, özelliklerine göre elmasların derecelendirilmesi yöntemlerini geliştirdi Şu dört özellik elmasın değerinin temel tanımlayıcıları olarak yaygın olarak kullanılmaktadır: 1 Karat (ağırlık), 2 Kesim (orantılara göre derecelendirilmiş kesme kalitesi, simetri ve cila), 3 Renk (ne kadar beyaza yakın ya da renksiz olduğu), 4 Netlik (inklüzyon azlığı)
Kaynakça:
Marc Roche, “Diamants: Enquête sur un marché impur, Tallandier, 2019
F Brunet, D Andrault et al, “La Terre interne : Roches et matériaux en conditions extrêmes, Société géologique de France, coll « Interactions », 2007
JC Michel, “Les diamants synthétiques ou de culture, Écomine,janvier 2008
karbon atomlarının elmas örgü olarak adlandırılan önyüz merkezli kübik kristal yapıda düzenlendiği, metastabil bir karbon alotropudur Elmas, grafitten daha az kararlıdır, ancak, elmastan grafite dönüşüm oranı, standart koşullarda önemsizdir Atomları arasındaki kuvvetli kovalent bağa dayanan, en üst düzeyde fiziksel özelliklere sahip bir madde olarak bilinir En yüksek sertliğe ve ısıl iletkenliğe sahiptir Bu özellikleri nedeniyle, sanayide kullanılan kesme ve cilalama aletlerinde elmas birinci sırada yer almaktadır
Son derece sağlam yapısı nedeniyle, bor ve azot gibi çok az sayıda yabancı maddelerden etkilenebilir Atomlarının milyonda biri oranındaki bir kirlenme elmasın mavi (bor etkisiyle), sarı (azot etkisiyle), yeşil (radyasyon etkisiyle) gibi renkler almasına yol açar Elmas ayrıca ışığı dağılıma uğratan optik güce sahiptir
Doğal elmas, yüksek sıcaklık ve basınçla, yeryüzünün 140 ila 190 kilometre derinliklerinde oluşmuştur Karbon içeren mineraller gerekli karbon kaynağını sağlamış ve elmasın oluşumu dünyanın yaşının yüzde 25’i ila yüzde 75’ine denk gelen, yaklaşık 1 milyar ila 3,3 milyar yılda gerçekleşmiştir Elmas, volkanik patlamalardan akan ve soğuyan magmanın meydana getirdiği kimberlit ve lamproitler olarak bilinen kaya parçalarının içinde bulunmaktadır
Dünya üzerinde bulunan elmasların hepsi magmadan kaynaklanmaz Meteoritlerin elmas şeklinde karbon ihtiva ettiği bulunmuştur Güney Amerika ve Afrika’da rastlanan karbonado denilen elmas türü, yaklaşık 3 milyar yıl önce göktaşlarıyla gelmiştir
Elmas, ayrıca başka doğal yüksek basınç koşulları altında da oluşmuştur Dünyaya çarpan göktaşlarının yarattığı kraterlerdeki elmas oluşumuna uygun yüksek basıncın ve sıcaklığın şokuyla, mikrometre ve nanometre boyutlarında, çok küçük mikroelmas ve nanoelmaslar meydana gelmiştir Rusya’da, bir asteroidin yarattığı Popigai kraterinde, trilyonlarca karat olduğu tahmin edilen dünyanın en büyük elmas yatağı bulunmaktadırelmas 2
Bilimsel kanıtlar, beyaz cüce yıldızların kristalize karbon ve oksijen çekirdeğine sahip olduğunu göstermektedir Örneğin, Harvard Astrofizik Merkezi, 50 ışıkyılı uzaklıktaki BPM 37093 kod adlı cüce yıldızın, 4,000 km çapındaki çekirdeğini elmas olarak tanımladı
Elmaslar, günümüz teknolojisiyle, sentetik olarak da üretilebilmektedir Ayrıca, kübik zirkonya ve silikon karbür içeren ve çoğunlukla taklit (imitasyon) olarak adlandırılan, görünüşü ve birçok özelliğiyle elmasa benzeyen taşlar da söz konusudur Doğal elmas, sentetik elmas ve elmas taklitlerini ayırt etmek için özel gemoloji teknikleri geliştirilmiştir
Elmasın, ilk kez Hindistan’da, Penner, Krişna ve Godavari nehirleri boyunca uzanan alüvyon yataklarında bulunduğu ve en az 3000 yıldır, ancak büyük olasılıkla 6000 yıldır kullanıldığı düşünülüyor Elmaslar, Antik Hindistan’da dinsel simgeler olarak kullanılmalarıyla, değerli taşlar sınıfında yer almıştır Gravür aletlerindeki kullanımı da insanlık tarihi kadar eskidir Elmasın popülerliği, büyüyen arz ve talep, gelişmiş kesme ve parlatma teknikleri, dünya ekonomisindeki büyüme ve kampanyalarıyla 19 yüzyıldan bu yana hızla artmıştır
1772’de Fransız bilim adamı Antoine Lavoisier, güneş ışınlarını bir elmas üzerinde yoğunlaştırmak için mercek kullandı ve yanma sonucu ortaya çıkan tek ürünün, elmasın karbondan oluştuğunu kanıtlayan karbondioksit olduğunu gösterdi 1797’de İngiliz kimyager Smithson Tennant bu deneyi tekrarladı ve ayrıntılandırdı Yanan elmas ve grafitin aynı miktarda gazı serbest bıraktığını göstererek, bu maddelerin kimyasal denkliğini buldu
Elmasın bugünkü en bilinen kullanımı, antik çağlardan beri takılarda süsleme için yer almasıdırAyrıca, sert malzemeleri kesmek için endüstriyel aşındırıcı olarak kullanılmaktadır 20 yüzyılda, gemoloji uzmanları, özelliklerine göre elmasların derecelendirilmesi yöntemlerini geliştirdi Şu dört özellik elmasın değerinin temel tanımlayıcıları olarak yaygın olarak kullanılmaktadır: 1 Karat (ağırlık), 2 Kesim (orantılara göre derecelendirilmiş kesme kalitesi, simetri ve cila), 3 Renk (ne kadar beyaza yakın ya da renksiz olduğu), 4 Netlik (inklüzyon azlığı)
Kaynakça:
Marc Roche, “Diamants: Enquête sur un marché impur, Tallandier, 2019
F Brunet, D Andrault et al, “La Terre interne : Roches et matériaux en conditions extrêmes, Société géologique de France, coll « Interactions », 2007
JC Michel, “Les diamants synthétiques ou de culture, Écomine,janvier 2008
