Geçtiğimiz günlerde düzenlenen bir aktiflikte Tesla, insansı robot dizaynını tanıttı. Uzunluğundan kilosuna, suratından birtakım teknik ayrıntılarına kadar hakkında oldukça bilgi edindiğimiz Tesla Bot'un bilim kurgu sinemalarından fırlamış imgesi ve özelliklerinin yanında niyeti de apaçık ortadaydı; "basit ve kendini tekrar eden sıkıcı ve sıradan işleri" yapmak.
Konut paklığı ya da mutfak alışverişi üzere bu sıradan işler, aslında bir yandan da bize bu robotların yapabilecekleri hakkında hayli fikir veriyor ve akıllara o soru bir defa daha geliyor; robotlar gelecekte işlerimizi elimizden alacak mı?
Karşılık uzun müddettir tıpkı:
Aslında bu soruya uzun vakittir verilen karşılık temel olarak birebir; fizikî aktivite odaklı işler için evet, robotlar bu işleri elimizden alacaklar. İnsanlık bunu geçmişte de yaşadı. Sanayi ihtilali ve makineleşmeyle birlikte de emsal süreçlerden geçtik ve insan gücünün makinenin gerisinde kaldığı noktalarda elemeler oldu.
Gelecekte bizi bekleyen görüntü da aslında mantık olarak geçmişle tıpkı. Sadece artık o makineleri o kadar geliştirdik ki insanın yapabileceği çok daha fazla şeyi yapabiliyorlar. Bu da haliyle daha fazla mesleğin insanların elinden gidebileceği manasına geliyor.
Elon Musk da Tesla'nın yeni insansı robotu Tesla Bot'un gelecekte şimdilerde insanların karşılığında para aldığı kimi işlerde insanın yerini alabileceğini kabul etti. Musk, gelecekte robotların yükselişiyle birlikte 'evrensel temel gelire' gereksinim olacağını tabir etti.
Bu ne manaya geliyor, kozmik temel gelir nedir?
Kozmik temel gelir kavramı, en kolay tarifiyle devletlerin tüm vatandaşlarına rastgele bir şart aramadan tertipli nakdi dayanak sağlaması manasına geliyor. 'Vatandaşlık geliri' olarak da anılan bu gelir sisteminde temel gereksinimlerin karşılanması için devletler vatandaşlara para veriyor. Pek çok işi, bilhassa de fizikî aktiviteye bağlı işleri robotların yaptığı bir gelecekte global ölçekte milyarlarca insanın işsiz kalması riski olduğunu düşünürsek, bu çeşitten bir modelin uygulanması gerekli olacak üzere görünüyor.
Ancak dünya üzerinde ekonomik olarak böylesine bir kamu takviyesini sağlayamayacak devletlerin sayısının çokluğunu düşünürsek, sorunun kolay kolay çözülebilecek bir durumda olmadığı sonucuna varmak çok da sıkıntı değil. Ayrıyeten bu mevzuda bireyler çalışmaktan uzaklaştırabileceği ya da 'zengini daha güçlü yapabileceği' üzere tartışmalar da devam ediyor. Gelecek senaryolarının çok taraflılığı bu hususta öngörüde bulunmayı zorlaştırsa da önümüzdeki yıllarda bu problemle sık sık yüzleşmek durumunda kalacağız üzere görünüyor.