Enerji enflasyonunda dünya lideriyiz ama kış hazırlığı yok

Türkiye, güç enflasyonundaki yıllık yüzde 172.4 artışla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) üyeleri ortasında şampiyon oldu. Başta İngiltere olmak üzere birçok Avrupa ülkesi artan doğalgaz maliyetleri yüzünden bir yandan alternatif güç arayışlarına girerken, bir yandan da faturaları kabaran vatandaşlarına takviye vermek için kolları sıvadı. Fakat son bir yılda doğalgaza yüzde 146 artırım geldiği halde Türkiye’de iktisat idaresinden bu kış haneleri rahatlatacak hiçbir açıklama gelmiyor. Türkiye geçen yılın başında da doğalgazda arz kahrı sorunu yaşamış, depolarda yalnızca 1 haftalık stok kaldığı için halk büyük paniğe kapılmıştı.

İngiltere 400 sterlin güç dayanağı verecek

İngiltere hükümeti temmuz ayında yaptığı açıklamada, ekim ayından itibaren 6 ay boyunca hanelere 400 sterlin dayanak vereceğini, ayrıyeten 8 milyon dar gelirliye de bir seferliğine 650 sterlin yardım yapacağını açıkladı. Kimi güç dağıtım şirketleri de müşterileri için dayanak paketleri açıkladılar.

İngiliz güç dalı kontrol kurumu Ofgem, ekimden itibaren hane halkının ödeyeceği güç faturalarında uygulanabilecek yıllık üst limitin yüzde 80 artırılarak 3 bin 549 sterline yükseltilmesine karar verdi. Güç fiyatlarındaki çok oynaklık nedeniyle gelecek yılın ocak ayında uygulanacak bir sonraki üst limite ait bir öngörüde bulunulamadığı aktarılan açıklamada, 2023’ün kış aylarında güç fiyatlarında önemli yükseliş yaşanabileceği söz edildi. Güç dalı araştırma şirketi Analysts Cornwall Insigh da İngiltere’de ocak ayında hane halkının toplam güç faturalarında uygulanabilecek yıllık üst limitin 5 bin 386 sterline ulaşabileceğini bildirdi.

Almanya’dan 300 euro yardım

Almanya’da da artan güç faturalarını azaltmak için hükümet çalışanlara bir kezliğine 300 euroluk güç yardımı, akaryakıtta ise litre başına 30 cent indirim yapacağını açıkladı.

Yılmaz: Hemen siyaset üretilmesi lazım

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, Türkiye’de üretici fiyatları endeksinde güçteki yıllık artışın temmuzda yüzde 350'ye yükseldiğini belirterek, “Sonbahar yaklaşırken bu yüksek maliyeti işletmelerin ya da halkın nasıl karşılayacağı ve yükselen güç maliyetinin tüketici fiyatlarına yüksek geçişkenliği açısından siyaset üretilmesi gerekiyor” ihtarında bulundu.

Halkın konutlarında ısınması ya da elektriğe ulaşmasının elzem ve toplumsal refah devleti için bu hususun tartışmaya dahi açık olmadığına dikkat çeken Yılmaz, şunları söyledi:

“Diğer yandan üretimin güç kısıtlılığı nedeniyle durması büyüme üzerinde tanımı telafisi sıkıntı tesirler ortaya çıkartacaktır. Avrupa’da güç maliyeti Türkiye ile kıyaslanmayacak kadar düşük fakat Avrupa şu anda şu problemleri çözmekte meşgul: Avrupa’da da güç krizi büyüyecek. Sonbaharda elektrik, doğalgaz vs öncelik konutlara mı yoksa fabrikalara mı verilecek? Bir de brent petrol ile doğalgaz fiyatları ayrıştı, pekala elektrik üretimi için doğalgaz yerine petrol kullanılabilir mi?”

Başlevent: Bizde kur farkı da biniyor

Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent de, bizde dolar cinsinden maliyet artışlarına ek olarak Türk Lirası da kıymet kaybettiği için güç enflasyonunun başka ülkelere nazaran çok daha yüksek olduğunu söyledi. Ayrıyeten güç enflasyonunun birçok mal ve hizmetin üretimindeki dolaylı tesirlerini de hesaba katmak gerektiğine dikkat çeken Başlevent, "Doğalgazda sübvansiyon var fakat akaryakıt eserlerinde eşel taşınabilir sistemi kaldırıldığı için geçen yıla nazaran çok büyük oranda artışlar kelam konusu. Faiz indirerek enflasyonu düşürme deneyi için çok makus bir vakit seçtiğimiz ortaya çıkmış durumda” diye konuştu.