Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Güç krizi fabrikalarda iş durdurdu. İran vanayı açtı mı? Kriz sistemsizlikten kaynaklanıyor?
Krizin tüm hanelere faturası olacak mı?
Endüstride güç krizi konutlara nasıl yansır?
‘Ucu mutfaklara çıkacak’ krizin göz nazaran göre geldiğini belirten uzmanlar, kesintiye yol açan üç başlığa dikkat çekti:
Planlama yanılgısı yapıldı.
Azeri gazı sisteme dahil edilmedi.
Tesirleri azaltacak tedbir alınmadı.
Ali Arif Aktürk, Azeri gazının TANAP’a aktarılmasıyla sıkıntıların başladığını söyledi. Mehmet Doğan da “Geçmişte daha büyük krizler yaşadık fakat nasıl yönetileceği biliniyordu. Artık hiçbir planlama yapmadan herkesin gazını kıstılar” dedi.
4 başlıkta güç krizi
Neden bir acil durum senaryosu yoktu?
Azeri gazı sisteme niçin dahil edilmedi?
Ege’de LNG santralleri varken neden gaz kısıldı?
20 yıldır yaşanan sıkıntıya neden tahlil bulunmadı?
Tahran’ın doğalgaz vanalarını kapatmasıyla başlayan güç krizi derinleşiyor. Endüstriye yönelik evvel doğalgaz, sonra da elektrik kesintisi kararlarının üretim ve ihracatı olumsuz etkilemesi bekleniyor. Endüstriciler duruma reaksiyon gösterirken, üretimin duracağını birtakım kesimlerin bu kadar uzun vadeli bir kısıtlamayı kaldıramayacağını belirtti. Uzmanlar ise planlama yapılmadığı için krizin göz nazaran göre geldiğini geldiğini vurguladı.
Güçte dışa bağımlılık, alınmayan tedbirler ve yanlış siyasetler Türkiye’de kışın ortasında güç krizi yaşanmasına neden oldu. İran gazında yaşanan kesintinin akabinde BOTAŞ’ın santral ve endüstriye yönelik gaz kısıntısının akabinde Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de sanayiciye elektrik kısıtlaması uyguladı. Endüstride yaşanan kesintiler krize neden oldu. Uzun müddetli ve kapsamlı doğalgaz ve elektrik kesintisiyle karşı karşıya kalan endüstrici duruma reaksiyon gösterirken, üretim ve ihracat planlamaları konusunda kaygılı.
Sanayi ve Güç bakanları üreticilerle bir ortaya geldi
Endüstriye yönelik güç kesintilerinin akabinde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Güç ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, organize sanayi bölgesi liderleri, oda liderleri ve Türkiye ve Odalar Birliği (TOBB) bölüm meclisleri ile bir ortaya geldi.
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Lideri Memiş Kütükcü, İran’dan Türkiye’ye gelen doğal gazın 10 gün müddetle kesintiye uğramasıyla başlayan elektrik kesintilerinin sanayi üretimini olumsuz etkilediğini bildirdi. Kütükcü, üretimin ve ihracatın artış ivmesi gösterdiği bir devirde OSB’lerde yaşanan elektrik kesintilerinin sanayicileri zorlamaya devam ettiğinin altını çizdi.
Sanayi üretimi olumsuz etkileniyor
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Lideri Memiş Kütükcü, İran’dan Türkiye’ye gelen doğal gazın 10 gün müddetle kesintiye uğramasıyla başlayan elektrik kesintilerinin sanayi üretimini olumsuz etkilediğini belirtti.
Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) yaşanan elektrik kesintilerine ait yazılı açıklama yapan Kütükçü, ‘’İran doğal gazının ülkemize arzında yaşanan kesintiyle birlikte evvel sanayicilerimize, Boru Çizgileri İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) tarafından doğalgaz kullanımı ile ilgili kapasitelerini yüzde 60 ile sonlandırmaları tarafında bir karar geldi. OSB’ler olarak bu süreci yönetmeye çalışırken, çabucak akabinde Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) OSB’lerimize ortalama üç günü bulan elektrik kesintileri yapılacağını bildirdi.
OSB’lerimiz şu anda bu süreci yönetmek, sanayicilerimizin üretim kayıplarını minimumda tutmak için harika uğraş gösteriyor. Fakat buna karşın şunu biliyoruz ki, üretimin ve ihracatın ivmelendiği bir devirde yaşanan elektrik kesintilerinin iktisada ve sanayi üretimine kesinlikle olumsuz bir yansıması olacak. Temennimiz, hasar büyümeden, üretimin daha fazla kesintiye uğramadan bu sorunun çözülmesi yönünde’’ dedi.
Fabrikalar üretime orta verdi
Büyük ölçekli sanayi tesislerinin doğalgaz ve elektrik kullanımına sınırlama getirilmesini akabinde fabrikalar üretime orta vermeye başladı. Kartonsan ve Ege Sanayi doğalgaz tedariğinde gidilen kısıtlama nedeniyle üretime süreksiz olarak orta verdiğini duyurdu.
Gaz ve elektrik probleminin akabinde fabrikalar, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na üretime orta verdiklerini bildirmeye başladı. Kartonsan’dan KAP’a yapılan açıklamada, doğalgaz kısıtlaması yapıldığı hatırlatılarak, “ 1 Nolu Karton Üretim Sınırımızda (KM1) doğalgaz tedarik kısıtlaması kaldırılıncaya kadar, 21 Ocak 2022 tarihinden itibaren üretime süreksiz olarak orta verilmiştir” denildi.
Ege Sanayi ise KAP’a yaptığı açıklamada, Ege Hür Bölge’de 25-27 Ocak ortasında 48 saat elektrik kesintisi yaşanacağını istikametinde bildirim aldıklarını belirterek, “Elektrik kesintisi nedeniyle özgür bölge fabrikamızda üretim yapılamayacaktır” bilgilendirmesini yaptı.
Hangi bölümler muaf tutuldu?
Türkiye Süt, Et, Besin Sanayicileri ve Üreticileri Birliği (SETBİR) İdare Şurası Lideri İsa Coşkun, doğal gaz ve elektrikte yapılacak kısıntıların süt ve et tedarik zincirinde aksamalara sebep olacağını belirterek bölümün güç kısıntısından muaf tutulmasını talep etmişti. BOTAŞ; ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasını sonlandırdı. BOTAŞ tarafından üreticilere gönderilen e-posta ile ilaç, et ve et eserleri ile süt ve süt eserleri üreten işletmeler için doğalgaz kesinti uygulamasının sonlandırıldığı bildirildi.
Güç kesintisi hangi bölümler için risk teşkil ediyor?
Güç kesintilerinin en büyük risk teşkil ettiği kesimlerden biri cam sanayii. Bölümün kıymetli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, cam endüstrisinin yapısı gereği elektrik ve doğalgaz başta olmak üzere güç kesintilerine mutlaka tahammülü olmadığına dikkat çekerek, cam fabrikalarında yedekleme sistemleri olsa da en fazla 48 saatlik bir süreyi kurtarabileceğini aktardı.
Kimi bölümlerin 3 gün, birtakım kesimlerin bir haftalık güç kesintilerini kaldırabileceğini, lakin birtakım kesimlerin 7/24 çalışması gerektiğini bildirdi. Yorgancılar, burada hükümetin bir öncelik sırası belirleyip kesintileri buna nazaran gerçekleştirmesi gerektiğini vurguladı. Yorgancılar, “Bunları kâr derdiyle söylemiyorum. Bilhassa demir çelik ve cam sanayilerinin hassasiyeti için söylüyorum” dedi.
Ceza ve yatırım uygulanacak
Alınan kararla tüm OSB’lerde aydınlatma ve ısınma gayeli kullanılabilecek kadar güç çekimine müsaade verildi. Belirlenen günlerde belirlenen sayının üzerinde güç çeken bölgelerin gücü TEİAŞ tarafından kesilecek ve cezai yaptırım uygulanacak.
Perşembenin gelişi çarşambadan aşikâr miydi?
BOTAŞ’ın teknik arıza nedeniyle İran’ın gaz veremeyeceğini duyurmasının akabinde, pek çok fabrikanın üretimi sekteye uğradı. Dünyaca tanınan güç uzmanı Mehmet Doğan, “Perşembenin gelişi çarşambadan aşikardı, yaşanan problemin temelinde planlama yanılgısı var. Daha evvel de bu sorunları yaşıyorduk fakat, hiçbir vakit bu biçimde tüm bölümleri etkileyen bir krizle karşı karşıya kalmamıştık” dedi.
Nasrullah Ayan Youtube kanalında, yaşanan güç krizini kıymetlendiren Mehmet Doğan “Kışın soğuk geçeceği ve arz problemi yaşanacağı muhakkaktı. İran gazı kesmese de bu kriz kaçınılmazdı” dedi. Doğan, Türkiye’nin en son 2016 yılında yaşanan güç krizinden sonra kimi adımlar attığını, depolama tesislerine ve yüzer LNG terminallerine önemli yatırım yaptığını lakin sorunu tam olarak çözemediğini anlattı.
Planlama kusuru var mı?
Türkiye arz güvenliği problemlerini daha öncede yaşadı ancak bu krizin nasıl yönetileceğini biliyordu diyen Doğan, ortada fevkalade bir planlama yanılgısı olduğunu vurguladı. Piyasaya sunulacak bir acil durum senaryosu çalışılmaması ıstırap verici olduğunu söyleyen Doğan, ‘’2004 yılında yaptığımız çalışma ile bu türlü bir kesinti olduğunda, acil durumlar için BOTAŞ iletim şebekesi operatörü neyi ne vakit keseceğini evvelden bildirir. Bu formda şeffaf olursanız sorun olmaz.
Rastgele bir tüketim büyüklüğüne bakmadan, endüstrisine bakmadan bir çok kesimi kapattılar. Ege bölgesinin LNG santralleri var. Bu bölgede gaz kesintisine gerek yok fakat, hiçbir planlama yapmadan herkesin gazını kıstılar. “Bu durumlara karşı plan yaptınız mı?” diye sorduğumuzda “Biz tüm olasılıkları çalıştık” diyorlar. Bu biçimde planlama olmaz. Sokaktan birine sorsak, bu türlü bir durum var ne yapılması lazım, o da “Herkesi kısalım” der. Şu an yapılan da bu’’ sözlerini kullandı.
