Engelli Kişi İçin Sosyal Maharet Eğitimi 11 ENGELLİ BİREYİN EĞİTİMİ Bütün çocukların eğitiminde olduğu gibi zihinsel özürlü çocukların eğitiminde de onların ileride başkalarına bağımlı olmadan yaşamlarını sürdürmeleri, kendi kendilerine tatmin edici duruma gelmeleri ve toplumla bütünleşmeleri amaçlanmaktadır Zihinsel özürlü bireylerin bütün hür kazanmaları ve toplumsal rolleri üstlenebilmeleri için, bireyin kişisel farklılıkları ile yapabildikleri dikkate alınarak eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi ve gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarının sunulması gerekir Zihinsel özürlülerin eğitim gereksinimleri onların bireysel özelliklerine göre farklılaşabilmektedir Öteki bireylerin kendi başlarına ya da fazla az yardımla öğrendikleri birçok beceriyi fikir özürlü bireyler kendi başlarına öğrenmede ya da eksik bir yardımla üstesinden gelmede güçlük çekebilmektedirler Zihinsel özürlü bireylerin eğitim gereksinimlerinin belirlenebilmesi için, fazla yönlü ( aile , çocuk gelişimi ve eğitimci, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, doktor, fizyoterapist, özel eğitim öğretmeni gibi) bir yaklaşımla yapılacak bir değerlendirmeye ihtiyaç vardır Birçok zihinsel özürlü kişi bağımsız yaşamayı öğrenebilir Böylece birçoğu kendi bakımını sağlayabilir, ev işlerini yapabilir, evdeki eşya ve cihazları kullanabilir, temizliğini yapabilir, yiyecek hazırlayabilir, özet olarak kendi yaşamını egemen olarak sürdürebilir Dolayısıyla zihinsel özürlülerin eğitiminde en üstteki hedef, onların egemen hayat becerilerini kişisel özelliklerini gözönünde tutarak geliştirmek olmalıdır 17 ENGELLİ BİREYLERİN SOSYAL BECERİLERİ Zihinsel özürlü çocukların öğrenme güçlüğüne ek olarak, yaşıtları ile ilgili uygun sosyal becerileri geliştirme ve yeni sosyal beceriler öğrenme olanaklarının oldukça sınırlı olması da bu bireylerin sosyal becerilerdeki yetersizliklerini artırmaktadır Dolayısıyla yaşıtları ve öteki bireyler göre kabul edilmeleri ve topluma uyumları güçleşmektedir Zihinsel özürlü çocukların sosyal becerilerine yeterince ağırlık verilmediğinde bu çocuklar erişkin yaşa geldiklerinde uygunsuz sosyal davranışları nedeniyle; toplum tarafından reddedilen, topluma faal olarak katılamayan, çevreleri göre kabul görmeyen, reddedilen bireyler olmaktadırlar Zihinsel özürlü bireyler için eğitimin amacı, erişkin oldukları vakit adi gelişim bildiren bireyler gibi bağımsız ya da daha eksik bağımlı yaşayabilmeleri için zorunlu becerileri kazandırmaktır Zihinsel özürlü bireylerin toplum yaşamına hazırlanabilmeleri için kazanmaları gereken en temel beceriler sosyal becerilerdir Sosyal beceriler, zihinsel özürlü bireyin diğer bireylerle etkileşimi başlatma, etkileşimi sürdürme ya da etkileşimi sonlandırma becerilerini içermektedir Zihinsel özürlü çocuklar, normal gelişim bildiren yaşıtlarına oranla dar bir çevreye sahiptirler böylece çevreleriyle etkileşimleri de yaşıtlarına göre sınırlıdır Zihinsel özürlü bireylerin bilmedikleri sosyal becerileri öğrenmeleri, öğrendikleri becerileri bambaşka ortamlarda kullanmaları ve bu becerileri kullanacakları etkileşim fırsatlarının yaratılması gerekmektedir Özellikle orta ve ağır derecede zihinsel özürlü bireylerin doğal ortamlarda sosyal maharet öğrenme ve bu becerileri kullanmaları için çevrelerinin zenginleştirilmesine ve etkileşim fırsatlarının artırılmasına gereksinimleri vardır Zihinsel Özürlü Çocukların Eğitim Programlarında “Sosyal Becerilerin Öğretilmesinin Önemi Niyet, özürlü çocukların okul eğitimini tamamladıkları zaman topluma uyumlarını kolaylaştırıcı sosyal becerilere sahip olmalarıdır Sosyal becerilerin öğretilmesi zihinsel özürlü çocukların akademik becerileri öğrenmelerini kolaylaştıracaktır Zihinsel özürlü çocuklar bazen gözden düşmüş davranışları sergilemekte, bu davranışlar çocukların sosyal kabul görmelerini, dosthoca ilişkilerini olumsuz etkilemektedir Dolayısıyla sosyal hüner öğretimi, zihinsel özürlü çocukların problem olacak davranışlarla olumlu şekilde baş edebilmelerine asistan olacaktır Zihinsel özürlü çocuklar zorunlu sosyal becerileri öğrenecekler, buna tabi olarak da sosyal kabulleri artacaktır Zihinsel özürlü çocukların karşılaştıkları en esas sorunlarından biri iş bulamamak, bir işte çalışamamak ya da var olan işlerini kaybetmektir Sosyal hüner öğretimi, zihinsel özürlü bireylerin ayrıca işe girmesini ayrıca de işte uzun süreli çalışmasını kolaylaştıracak, aynı zamanda iş başarısı ve meslek doyumu artacaktır Zihinsel özürlü çocuklara yaygın olarak kabul edilen kaynaştırma programlarına katılmalarıyla sosyal becerilerin öğretimi, zihinsel özürlü çocuğun yaşıtları tarafından sosyal kabulünü artıracaktır Sosyal Beceriler Dinleme Paylaşma Selamlaşma Destek isteme Sorulara cevap verme İşbirliği ile egzersiz Destek etme Teşekkür etme Özür dileme uygun şekilde derslik vb ortamlara girme Sıraya girmesırada umma uygun şekilde oturma Kurallarına intibak Yazılı kurallara uygunluk Anlamsız zamanını yerinde kullanım Bir işi zamanında tamamlama sürekli bir etkinliğe katılma Suçlamalarla baş etme Kaynaklar hturkmencom