Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Engelli insanların egzersiz hakları nelerdir
Aşağıdaki kurumlar % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır:
Genel ve katma bütçeli daireler
İl özel idareleri ve belediyeler
Kefalet sandıkları, döner sermayeli kuruluşlar
Sermayesinin yarısından fazlası devlete ait olan bankalar
Hususi kanunlarla resmileşmiş banka ve teşekküller
Engelli açık kontenjanının doldurulmaması halinde engelli istihdam etmeyen halk kurum ve kuruluşları için yükümlülüğün dolduğu tarihten yükümlülüklerini yerine getirecekleri tarihe dek her engelli açık kontenjanı her ay itibarı ile 1475 Sayılı Meslek Kanununun 98c maddesindeki para cezası uygulanır
(30 Mayıs 1997 tarihinde Bakanlar Kurulunca alınan karara kadar 1475 sayılı Meslek Kanunu'nun 25 Maddesinin a fıkrasının 1 bendinde gerekli engelli çalıştırma oranı belirtilmiştir)
Engellinin işyerindeki hakları:
Bir meslek yerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonra maluliyeti ortadan kalkan engelli işçiler, eski iş yerlerine alınmalarını istedikleri takdirde meslek veren kadroda tembellik varsa hemencecik, yoksa boşalan ilk kadroda kendilerine kısmet tanımalıdır
Bir meslek uygun çalışırken iş kazası sebebiyle sakatlanan kişilerin öncelik hakkı vardır Meslek veren, bu işçisini sakat kadrosunda ilk olarak çalıştırmakla yükümlüdür Çalıştığı meslek uygun sakatlananlar, durumlarını tescil için Iş ve Işçi Bulma Kurumuna başvurabilirler
Engellilik dereceleri % 40'ın üzerindeyken işe girip de daha sonra durumlarında bir iyileşme görülerek dereceleri % 40'ın altına düşenler engelli kadrosunda çalışmaya devam ederler
Bu hükümlere aykırı hareket eden, özürlü işçi çalıştırmayan meslek verene çalıştırmadığı her ay için para cezası verilir
Engellilerin emekli olma ve kendilerine malul aylığı bağlanma şartları
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu' na yan olarak işe girenler;
Alıştırma gücünün en az %40'ını kaybettiğini belgeleyerek özürlü olarak işe girmiş olanlar, asgari 15 (on beş) yıl fiili hizmet süresini doldurdukları takdirde istekleri üstüne emekliye ayrılabilirler (39 maddenin J Bendi)
5434 sayılı Kanuna bağlı olarak çalışırken herhangi bir rahatsızlık veya kaza sonucu alıştırma gücünü kaybederek (hayatını çalışarak kazanamayacak derecede) malul duruma düşenlere 10 yıllık emekliliğe emrindeki hizmetleri olmaları halinde aylık bağlanır
Yukarıda 1 ve 2 Maddelerde bahsi geçenlerin ölmeleri halinde dul ve yetimlerine de Sandıkça aylık bağlanır (madde 53)
5 sene emekliliğe başlıca bir hizmette bulunmak şartıyla tedavisi mümkün olmayacak bir şekilde malul duruma düşen sıradan malullere 15 sene hizmetleri varmış gibi aylık bağlanır Ama bu aylıklar dul ve yetimlere intikal etmez (53 maddenin son paragrafı)
5434 sayılı Yasaya alt olarak çalışırken (en az 5 yıl fiili hizmeti edinmek kaydıyla) veya 5434 sayılı Yasaya kadar emeklilik hakkını kazanmış yada emekli aylığı alırken ölmüş olanların yaşları ne olursa olsun malul ve fakir erkek çocuklarına emekli aylığı bağlanır (74 Madde)
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi olarak işe girenler;
Sigortalı olarak birincil kez çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede rahatsızlık ve arızası yer alan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan ya da Sakatlığı nedeniyle ücret indiriminden yararlanmaya adalet kazanmış durumda olan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun, asgari 3600 gün malullük, yaşlılık ve vefat sigortaları pirimi ödenmiş elde etmek şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar (60 maddenin C bendinin a ve b fıkraları)
Malul sayılanlara (çalışma gücünün 23'ünü ya da meslek kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60'ını yitirdikleri devlete ait sağlık durumu kurulu raporuyla saptanan) emekli aylığı bağlanabilmesi için toplam 1800 gün ve en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için sıradan 180 gün malullük, ihtiyarlık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması gerekmektedir (54 maddenin C Fıkrası)
506 sayılı Kanun dahilinde sigortalı çalışırken (asgari 5 yıldan beri sigortalı bulunup sigortalılık süresinin her yılı için sıradan 180 gün malullük, ihtiyarlık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması kaydı ile) ihtiyarlık aylığı almaya adalet kazanmış veya yaşlılık aylığı alırken, ölenlerin malul ve yoksul erkek çocuklarına (Sosyal Sigortaya yahut Emekli Sandığına ast çalışmalarından nedeniyle kazanç ve aylık almama şartıyla) aylık bağlanır (23maddenin C Bendinin b Fıkrasının V Paragrafı ve 68 maddenin C Bendinin b Fıkrasının V Paragrafı)
1479 sayılı TahvilKur Kanunu'na bağlı olarak çalışanlar;
Çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirerek malul duruma düşenlere en az 5 (beş) tam sene SenetKur primi ödemiş olmaları ve yazılmış istekte bulunmaları şartıyla malullük aylığı bağlanır(29 Madde)
SenetKur'da fiili sigortalılığı devam ederken bir iş kazası veya iş hastalığı sonucu egzersiz gücünün en az üçte ikisini kaybedenler için 5 yıl sigorta primi ödenmiş olma şartı aranmaz
en düşük 3 (üç) tam yıl BağKur pirimi ödemiş olmaları şartıyla ölen BonoKurlunun veya 5 (beş) bütün yıl SenetKur pirimi ödeyerek malulen emekli olduktan sonra ölen yada herhangi bir şekilde yaşlılık aylığını hak eden yada yaşlılık aylığı alırken ölen TahvilKurlunun malul ve muhtaç erkek çocuklarına aylık bağlanır (Madde 41) *
Aşağıdaki kurumlar % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır:
Genel ve katma bütçeli daireler
İl özel idareleri ve belediyeler
Kefalet sandıkları, döner sermayeli kuruluşlar
Sermayesinin yarısından fazlası devlete ait olan bankalar
Hususi kanunlarla resmileşmiş banka ve teşekküller
Engelli açık kontenjanının doldurulmaması halinde engelli istihdam etmeyen halk kurum ve kuruluşları için yükümlülüğün dolduğu tarihten yükümlülüklerini yerine getirecekleri tarihe dek her engelli açık kontenjanı her ay itibarı ile 1475 Sayılı Meslek Kanununun 98c maddesindeki para cezası uygulanır
(30 Mayıs 1997 tarihinde Bakanlar Kurulunca alınan karara kadar 1475 sayılı Meslek Kanunu'nun 25 Maddesinin a fıkrasının 1 bendinde gerekli engelli çalıştırma oranı belirtilmiştir)
Engellinin işyerindeki hakları:
Bir meslek yerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonra maluliyeti ortadan kalkan engelli işçiler, eski iş yerlerine alınmalarını istedikleri takdirde meslek veren kadroda tembellik varsa hemencecik, yoksa boşalan ilk kadroda kendilerine kısmet tanımalıdır
Bir meslek uygun çalışırken iş kazası sebebiyle sakatlanan kişilerin öncelik hakkı vardır Meslek veren, bu işçisini sakat kadrosunda ilk olarak çalıştırmakla yükümlüdür Çalıştığı meslek uygun sakatlananlar, durumlarını tescil için Iş ve Işçi Bulma Kurumuna başvurabilirler
Engellilik dereceleri % 40'ın üzerindeyken işe girip de daha sonra durumlarında bir iyileşme görülerek dereceleri % 40'ın altına düşenler engelli kadrosunda çalışmaya devam ederler
Bu hükümlere aykırı hareket eden, özürlü işçi çalıştırmayan meslek verene çalıştırmadığı her ay için para cezası verilir
Engellilerin emekli olma ve kendilerine malul aylığı bağlanma şartları
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu' na yan olarak işe girenler;
Alıştırma gücünün en az %40'ını kaybettiğini belgeleyerek özürlü olarak işe girmiş olanlar, asgari 15 (on beş) yıl fiili hizmet süresini doldurdukları takdirde istekleri üstüne emekliye ayrılabilirler (39 maddenin J Bendi)
5434 sayılı Kanuna bağlı olarak çalışırken herhangi bir rahatsızlık veya kaza sonucu alıştırma gücünü kaybederek (hayatını çalışarak kazanamayacak derecede) malul duruma düşenlere 10 yıllık emekliliğe emrindeki hizmetleri olmaları halinde aylık bağlanır
Yukarıda 1 ve 2 Maddelerde bahsi geçenlerin ölmeleri halinde dul ve yetimlerine de Sandıkça aylık bağlanır (madde 53)
5 sene emekliliğe başlıca bir hizmette bulunmak şartıyla tedavisi mümkün olmayacak bir şekilde malul duruma düşen sıradan malullere 15 sene hizmetleri varmış gibi aylık bağlanır Ama bu aylıklar dul ve yetimlere intikal etmez (53 maddenin son paragrafı)
5434 sayılı Yasaya alt olarak çalışırken (en az 5 yıl fiili hizmeti edinmek kaydıyla) veya 5434 sayılı Yasaya kadar emeklilik hakkını kazanmış yada emekli aylığı alırken ölmüş olanların yaşları ne olursa olsun malul ve fakir erkek çocuklarına emekli aylığı bağlanır (74 Madde)
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na tabi olarak işe girenler;
Sigortalı olarak birincil kez çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirecek derecede rahatsızlık ve arızası yer alan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayan ya da Sakatlığı nedeniyle ücret indiriminden yararlanmaya adalet kazanmış durumda olan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun, asgari 3600 gün malullük, yaşlılık ve vefat sigortaları pirimi ödenmiş elde etmek şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar (60 maddenin C bendinin a ve b fıkraları)
Malul sayılanlara (çalışma gücünün 23'ünü ya da meslek kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60'ını yitirdikleri devlete ait sağlık durumu kurulu raporuyla saptanan) emekli aylığı bağlanabilmesi için toplam 1800 gün ve en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için sıradan 180 gün malullük, ihtiyarlık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması gerekmektedir (54 maddenin C Fıkrası)
506 sayılı Kanun dahilinde sigortalı çalışırken (asgari 5 yıldan beri sigortalı bulunup sigortalılık süresinin her yılı için sıradan 180 gün malullük, ihtiyarlık ve ölüm sigortası pirimi ödenmiş olması kaydı ile) ihtiyarlık aylığı almaya adalet kazanmış veya yaşlılık aylığı alırken, ölenlerin malul ve yoksul erkek çocuklarına (Sosyal Sigortaya yahut Emekli Sandığına ast çalışmalarından nedeniyle kazanç ve aylık almama şartıyla) aylık bağlanır (23maddenin C Bendinin b Fıkrasının V Paragrafı ve 68 maddenin C Bendinin b Fıkrasının V Paragrafı)
1479 sayılı TahvilKur Kanunu'na bağlı olarak çalışanlar;
Çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirerek malul duruma düşenlere en az 5 (beş) tam sene SenetKur primi ödemiş olmaları ve yazılmış istekte bulunmaları şartıyla malullük aylığı bağlanır(29 Madde)
SenetKur'da fiili sigortalılığı devam ederken bir iş kazası veya iş hastalığı sonucu egzersiz gücünün en az üçte ikisini kaybedenler için 5 yıl sigorta primi ödenmiş olma şartı aranmaz
en düşük 3 (üç) tam yıl BağKur pirimi ödemiş olmaları şartıyla ölen BonoKurlunun veya 5 (beş) bütün yıl SenetKur pirimi ödeyerek malulen emekli olduktan sonra ölen yada herhangi bir şekilde yaşlılık aylığını hak eden yada yaşlılık aylığı alırken ölen TahvilKurlunun malul ve muhtaç erkek çocuklarına aylık bağlanır (Madde 41) *
