Epirojenez (Kıta Oluşumu)

KITA OLUŞUMU (EPİROJENEZ) HAREKETLERİ



Yer kabuğunda meydana gelen geniş alanlı alçalma ve çoğaltma hareketlerine epirojenez denir


Bir yerde epirojenik hareketlerin olabilmesi için izostatik dengenin bozulması gerekir

İzostatik denge: Katı haldeki yer kabuğunun değişken haldeki manto üstünde batmadan kalabilmesine denir

İzostatik Dengeyi Bozan Faktörler

Karalarda aşınmanın, denizlerde birikmenin pozitif olması,

İklim değişmeleri,

Dağ oluşumu hareketleri ve volkanizmadır


EPİROJENEZ SONUCUNDA;

Jeoantiklinal (Kıta) ve jeosenklinal (okyanus) meydana kazanç

Deniz ilerlemesi (Transgrasyon) ve deniz gerilemesi (Regrasyon) meydana gelir

Deniz gerilemesi var ise akarsuyun yatak eğimi ve aşındırma gücü artar

Kıyı şekilleri yüksekte veya kara içlerinde kalmış ise deniz gerilemesi olmuştur

Deniz ilerlemesinin görüldüğü yerde akarsuyun ağız kısmı deniz suları altında kalır Akarsuyun enerji potansiyeli azalır ve biriktirme yapar

Eğer bir yerde nehir vadisi deniz içinde de devam ediyorsa; deniz ilerlemesinden bahsedilebilir

Türkiye ’de epirojenez sonucunda , Anadolu yarım adası yükselirken; çevresindeki Akdeniz ,Ege, Karadeniz çanakları ile Ergene havzası ve Çukurova çökmektedir

Dördüncü zamanın başında bugünkü Ege Denizinin yerinde bulunan Egeid karasının epirojenik hareketlerle çökmesiyle Ege Denizi oluşmuştur

Dünya üzerinde ise İskandinavya yarımadası ve Kanada yükselirken , Almanya ve Hollanda çökmektedir

Epirojenez yer yüzünü en uzun sürede şekillendiren iç kuvvettir

Epirojenez sonucunda yer şekillerinin genel yapısında değişiklik olmaz

Yurdumuzun iç kesimlerinde yüksek düzlüklerin bulunması, III Vakit sonlarında deniz seviyesine yaklaşan yerlerin (peneplen), IV Süre başlarında her yerde yükselmesinin sonucudur *