Erdoğan onayladı: Birinci yargı paketinden kimler yararlanabilecek?

Gül, toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, "TBMM Genel Kurulu'nca maddeleştirilen YRS'nin birinci paketini Sayın Cumhurbaşkanımız onayladı. Sıra uygulamada, ıslahat lakin yeterli ve hakikat bir halde hayata geçirildiğinde maksatlarına ulaşacaktır" tabirini kullandı.

Yargı Islahatı Strateji Dokümanı kapsamında birtakım maddelerde değişiklik yapan kanun Resmi Gazete'de yayımlandı. Yayımlanan yargı paketinin birtakım değerli hususları şöyle:

-Baroya kayıtlı ve en az 15 yıl kıdemi bulunan avukatlara özel damgalı pasaport verilecek.

-KHK'lılara, haklarındaki idari yahut adil süreçler lehine sonuçlanmışsa pasaportları iade edilecek.

-Terörle Uğraş Kanunu'na yapılan eklemeyle, 'haber verme sonlarını aşmayan yahut tenkit emeliyle yapılan niyet açıklamaları' kabahat oluşturmayacak.

-Soruşturma evresinde tutukluluk mühleti, ağır ceza mahkemesinin misyonuna girmeyen işler bakımından 6 ayı, ağır ceza mahkemesinin misyonuna giren işlerde ise 1 yılı geçemeyecek.



-Cumhuriyet savcısı, kuşkulu hakkında seri muhakeme tarzının uygulanmasını yazılı olarak misyonlu mahkemeden talep edecek.

-Asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra isimli para cezasını yahut üst hududu 2 yıl yahut daha az periyodik mahpus cezasını gerektiren hatalarda kolay yargılama tarzının uygulanmasına karar verilebilecek.

-Kanuna nazaran, bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin temyiz edilebilecek kararlarının kapsamı genişletildi.

ON BİNLERCE KİŞİYİ ETKİLEYECEK

Resmi Gazete'de yayımlanan yargı ıslahat paketi tahliye ve pasaport iadesinde on binlerce kişiyi etkileyecek hususlar içeriyor. Tutukluluk müddetlerinde belirleyici olan 'terör suçu' tarifine ait belirsizlikler sürüyor.

Tartışmalı yargı ıslahatı paketi, TBMM'de yasalaşmasının akabinde bugün de Resmi Gazete'de yayımlandı. Ceza Muhakemesi Kanunu ile birtakım kanunlara yeni düzenlemeler getiren paket, gelecek beş yıl içinde yargı alanında yapılması gerekenlerle ilgili yol haritası niteliği taşıyor. 

Yargı Islahatı Strateji Belgesi’nin 39 unsurluk birinci paketinde, on binlerce kişinin yargı sürecini etkileyecek kısımlar yer alıyor.



DW Türkçe'den Gülsen Solaker'in haberine nazaran, paket kapsamında 5 yılın altındaki ceza içeren ve istinafta katılaşan terör propagandası, Cumhurbaşkanı'na hakaret, devleti aşağılama, silahlı örgüt, Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet üzere çeşitli kabahatlere temyiz yolu açılıyor.

Böylece yaklaşık 13-14 kalem hatada Yargıtay’a müracaat yapılabilecek. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte 15 gün içinde Yargıtay'da temyiz ve tutuklulukların durumunun tekrar ele alınması gündeme gelecek. Cezası infaz edilmekte olan mahkumların, tutukluluğunun devam edip etmeyeceği ise kararı veren birinci derece mahkemesince pahalandırılacak.

Adalet Bakanlığı, düzenlemeden yararlanabilecek bireylerin sayısına ait sayı vermezken, son kararın mahkemelerde olduğuna dikkat çekti. Ayrıyeten paket, Harika Hal periyodunda Kanun Kararında Kararnamelerle (KHK) ihraç edilen ve pasaportlarına el konulan varsayımı yaklaşık 40 bin kişiyi de yakından ilgilendiriyor.

AK PARTİLİ TUNÇ: PAKETİ ŞAHISLARA NAZARAN YAPMADIK

TBMM Adalet Komitesi Başkanvekili AK Partili Yılmaz Tunç paketten kimlerin yararlanabileceği konusunda şunları söyledi:

"Kim bundan yararlanır, kim yararlanmaz şu anda bilemiyoruz, fakat üç kişi bile yararlansa bizim için kıymetli. Yasa şahsa ya da davaya özel değil genel bir düzenleme ve kimin yararlanacağına yeniden yargı karar verecek."

CHP İzmir Milletvekili hukukçu Murat Bakan ise eski milletvekili Eren Fazilet örneğini verdi. Erdem’in aslında mevcut maddelerle şimdiye kadar hür kalması gerektiğini belirten Bakan, "Ancak artık yasa Resmi Gazete’de yayınlanır yayımlanmaz derhal tahliye olmasını bekliyoruz. Zira Erdem’in aldığı ceza temyiz kapsamına giriyor" değerlendirmesini yaptı.



CHP'li Bakan, bir yargı ıslahatı olabilmesi için öncelikle Hakim ve Savcılar Kurulu’nun mevcut yapısı ile Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi üzere konularda düzenlemesi yapılması gerektiği görüşünde. Bakan, hakim ve savcıların bağımsızlığının, kurumların bağımsızlığından geçtiğini savunuyor.

UZUN TUTUKLULUK MÜHLETLERİ

Kanunla uygulamada fark yaratması amaçlanan alanlardan biri de uzun tutukluluk mühletleri. Türkiye’de şimdiye kadar binlerce kişi iddianame hazırlanmadan uzun mühlet tutuklu kaldıkları için hak ihlaline uğramıştı.

AK Partili Yılmaz Tunç, bu alanda tenkitler bulunduğunu anımsatarak, "İddianame düzenlenmeden kişi uzun müddetler dava sürdüğü surece tutuklu kalabiliyordu. Ona hudut getirdik. Artık bir kişi dava açılmadan beş yıl tutuklu kalmayacak" diye konuştu.

Yeni düzenleme ile asliye ceza mahkemelerinde soruşturma evresinde tutukluluk mühleti altı aydan çok, ağır ceza mahkemelerinde ise bir yıldan fazla olmayacak. Bu mühlet 'terörle mücadele' kapsamına giren hatalar için ise en fazla iki yıl olacak.

Fakat Terörle Uğraş Kanunu'ndaki (TMK) 'terör" tarifi, "kapsamı ve belirginliği olmadığı' gerekçesiyle en çok eleştirilen mevzular ortasında.

Diyarbakır Barosu Lideri Cihan Aydın, TMK’daki terör tarifinin çerçevesinin net formda belirlenmesinin bir mecburilik olduğunu söyleyerek, "Şu andaki hukuk sistemi iki açıklama, iki tweet’inizi üst üste koyup sizi terörle yargılayabiliyor" eleştirisini yöneltti.



Aydın, mahkemelere de bu hususta takdir hakkı tanınmaması gerektiğini söyleyerek, "terör" tarifini yurttaşın da somut olarak anlayabilmesi için net çerçeve çizilmesi gerektiğine dikkat çekti.

ON BİNLERCE KHK'LININ PASAPORTLARI İADE OLABİLİR

OHAL periyodunda çıkartılan KHK’larla pasaportları iptal edilenlere, yasa yürürlüğe girdiği anda haklarındaki idari yahut adil süreçler lehte sonuçlanmışsa pasaportları iade edilebilir. Bu halde pasaportları iptal edilenler yahut pasaport talepleri reddedilenlere, kolluk ünitelerince yapılacak araştırma sonucuna nazaran İçişleri Bakanlığınca pasaportları verilebilecek.

Yasanın bu hususundan kaç KHK’lının yararlanabileceği ise uzmanlara nazaran 'elastik bir durum.' Zira soruşturması olmayan ya da takipsizlik ve beraat alan KHK’lılar lakin İçişleri Bakanlığı’nın tekrar tetkiki ile pasaport alabilecek.

KHK’lıların durumunu yakından takip eden HDP Millitvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun elindeki datalara nazaran, toplam 134 bin 600 KHK’lıdan 20 bin civarındaki için takipsizlik ve beraat çıkarken, 20 bini için de soruşturma açılmadı. Bu çerçevede İçişleri Bakanlığı tetkiki sonucu uygun görülürse kestirimi 40 bin kadar KHK’lının pasaportlarını geri alabilecekleri hesaplanıyor.

HABER VERME HUDUTLARI

Yasa ile Terörle Uğraş Kanunu'na bir ekleme yapılarak, 'haber verme hudutlarını aşmayan yahut tenkit emeliyle yapılan niyet açıklamalarının' hata oluşturmayacağı da karara bağlandı.



Muhalefet partileri bu hususun uygulamada işlemeyeceğini ileri sürerken, Tunç düzenlemenin amacını şöyle aktardı: "Haber verme hududunu aşmayan kanıların cürüm olmayacağına ait aslında evvelce de yargının bu doğrultuda karar vermesi için içtihatlar var. Lakin uygulamada aksamalar görüldüğü için bu kanuna net bir formda yazıldı. Yargının bu bahiste bilhassa hassas olmasını ve hata konusu olmamasını amaçlıyoruz."

CHP’li Murat Bakan ise yasanın olumlu sonuçları olup olmayacağında temkinli: "Ben yargı paketinin yargıçların bağımsız hareket edeceğini sağlayacağını sanmıyorum. Zira bugüne kadar geçmiş davalara baktığımızda yargının yürütmenin işaretini beklediğini görüyoruz. Yargı bu kadar siyasallaşmışken bağımsız hareket etmesi mümkün değil."

Birinci yargı paketinin maddeleştiği bugünlerde öteki taraftan bilhassa MHP’nin ısrarcı olduğu ceza indirimini de kapsaması beklenilen ikinci pakete yönelik hazırlıklar ise sürüyor.