Erdoğan'dan Trump'a 'Çetin biri' cevabı...

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Japonya’nın Osaka kentinde gerçekleşen G20 Devlet Liderleri doruğundan sonra medya mensuplarına açıklamalarda bulundu.

Tepe kapsamında ABD Lideri Donald Trump, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in yanı sıra Fransa, Almanya, İngiltere, Hindistan, İspanya ve Endonezya önderleriyle, BM Genel Sekreteri ve Dünya Bankası Lideri ile görüşmeler gerçekleştiren Erdoğan, Trump’ın görüşmede S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe tabirler kullandığını, kendisine “Ben sizi bu tarafınızla seviyorum” dediğini anlattı.

Trump’ın kendisi için “Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri” kelamından memnuniyet duyan Erdoğan, “Pazarlıkta çetin biriysem -ki severim- bu uygun bir şey” yorumunu yaptı. Posta gazetesinden Mehmet Soysal'ın haberine nazaran, Erdoğan’ın seyahate ait açıklamaları ve sorulara karşılıkları özetle şöyle:

'SİZİ BU TARAFINIZLA SEVİYORUM'



(Temaslarınızın en değerli gündem hususu S-400 ve Trump’la görüşmenizdi. Trump “Obama idaresi Patriotları Türkiye’ye satmadı. Erdoğan benim bakış açımla çok çetin biri. Bu tansiyonda Erdoğan’ın hatası yok. Ben kendisi ile çok güzel anlaşıyorum” dedi. Nasıl izlenimlerle ayrıldınız? Trump’ın dediği üzere çetin biri misiniz?)

- Pazarlıkta çetin biriysem -ki severim- bu düzgün bir şey. Trump birtakım şeyleri tabir ederken zihin gerisinde bir şeyler saklamıyor. Sayın Trump ile görüşmemiz çok olumlu bir havada geçti.

- Kendileri S-400 ve F-35’ler konusunda bize takviye veriyor. Mesela bugün basına yaptığı açıklamada S-400 ile ilgili çok açık, net, dürüstçe tabirler kullandı. Ben de dedim ki “Ben de sizi bu tarafınızla seviyorum.” Bu tarafı gerçekten çok çok farklı. Bunları bu biçimde anlatması da takdire şayan. Obama’ya diyor ki “Bu süreci sen bu hale getirdin. Sen şayet Patriotları vermiş olsaydın bugün bu türlü bir durum olmayacaktı. Fakat sen vermedin. Kongre dedin, şu dedin, bu dedin, işi buraya kadar sürükledin. Şu anda da adaletli davranmaya mecburuz."

DÜRÜSTLÜĞÜNE İŞARET

- F-35’ler konusunda bir noktaya geldi, bu çok daha değerli. “1 milyar 400 milyon dolar para vermişler. Sen malını vermiyorsun. Bu türlü anılmak da âlâ bir şey değil” dedi. Artık bu parayı verdik fakat malımızı bize vermiyorlar; ne bu türlü bir tüccar olur ne de bu türlü bir müşteri.

- Bunu da çok açık ve net söylemek bir insanın dürüstlüğüne işaret eder. Bununla ilgili olarak da arkadaşlarımızı görevlendirdik, işin takibini yapmak suretiyle kapıları inşallah açmış olacaklar. Doğal ki S-400 konusunda da Sayın Putin’le yanımda yaptıkları şakalaşmalar oldu. Onlar da hoştu. (Ne dediler?) (Gülerek) Onların neler olduğunu karıştırmayın. Birtakım şeyler de bende kalsın.

'YAPTIRIM KELAMI DUYMADIK'

(ABD ile stratejik ortağız. Yaptırımlar tam olarak ‘ortadan kalktı’ diyemiyoruz tahminen ancak nasıl bir orta yol bulunabilir?)



- Yaptırım derken; “Şu şu şu hususta yaptırım” diye hiçbir şey duymadık şu ana kadar. Sayın Trump ile telefon görüşmelerimde, ikili olarak bir ortaya gelişlerimizde şu ana kadar “Biz size şu yaptırımı yapacağız” demedi. S-400’le ilgili olarak da “Haklısın” dedi. Bugün işi çok daha ileri bir düzeye taşıdık. Bu ileri düzeyde de Sayın Trump “Bu adaletsizliktir” dedi. Bu çok kıymetli. Sayın Putin’le üçlü olarak bir ortaya geldiğimizde de yeniden makul ve hoş şeyler söyledi. Tabi daha evvel de Sayın Putin ve Trump ortasındaki görüşmeyi Sayın Putin esasen bize anlatmıştı. Yani oralardaki görüşmelerde de bu husus olumlu istikamette. O denli zannediyorum ki rastgele bir külfet olmadan bu süreci aşacağız. Natürel bu ortada Sayın Trump’ın Türkiye ziyaretinin gerçekleşmesiyle ve iş kurulunu de yapmak suretiyle bu işi çok daha ileriye taşımış olacağız. Bu ortada biz bir de oradan THY olarak 100 tane Boeing uçağı alıyoruz... Halkbank konusunun DA kısa müddette çözüleceğini ümit ediyoruz.

'SAYIN TRUMP POZİSYONUNU BELİRLEDİ'

(Bütün dünya “Sayın Erdoğan Trump’ı ikna edecek mi?” diye bekledi. Güya ikna olmuş üzere geldi; “Hiçbir Hollywood setinde bu kadar hoş insanı bir ortada görmedim” dedi. Bu yaklaşımını nasıl karşıladınız?)

- Bu türlü bir yaklaşım elbette güzel karşılanır. Olağan bundan sonraki süreç de çok değerli. Bu S-400’ler konusunda bilhassa birilerinin, farklı kısımların sağda solda artık konuşmaması lazım. Zira bu açıklamadan sonra Sayın Trump pozisyonunu belirlemiştir. Lakin birileri de maalesef kendilerine nazaran gelin güvey oldular, rastgele yazıp çiziyorlar. Buna umut bağlayanlar var... Başlığı atıyorlar fakat içinde bir şey yok.

'F-35’LERİ VERMEMEK YAKIŞMAZ'

(Trump’ın ABD basınına yaptığı “Türkiye parasını ödediği uçakları almak istiyor, bundan doğal ne olabilir ki?” açıklaması konusunda)

- Bunu bizim yanımızda da söyledi zati. F-35’ler konusunu daha evvel de kısmen anlatmıştım. Alacağımız savaş uçağı sayısı 100 artı 16. Yani toplamda 116 tane. Bunların da ödeme planları belirlenmiş durumda. Mesela geçen hafta 50 milyon dolarlık ödeme yapıldı. Bu ödemeyi aksatmadan yapan bir ülkeye, üstelik bir stratejik ortağa bu türlü bir uygulamayı o da haklı olarak eleştirdi; “Ödemesini yapıyorlar ancak biz uçaklarını vermiyoruz” dedi. Bu ABD üzere bir devlete yakışacak bir şey mi? Mümkün değil. Üstelik gönderdiğimiz pilotların eğitim programını durdurmuşlardı.

'S-400’LER 10 GÜN İÇERİSİNDE GELİYOR'

- Rusya’da ise tam bilakis, S-400’lerle alakalı çok önemli bir eğitim çalışması yapıldı. O eğitim çalışmalarına katılanlar birebir vakitte öğretmen konumundalar. Biz yola çıkmışız. Şurada tahminen bir hafta, 10 gün içerisinde birinci serisi inmiş olacak. Bu türlü bir noktadayız ve bu hususta her türlü hazırlık, önlem vesaire bitmiş. Bunu Trump’a açık açık ben de söyledim, Sayın Putin de söyledi. ‘Bir S-400 üç Patriota bedel’

(Trump’la görüşme sonrası mümkün yeni bir Patriot alımına yeşil ışık yanmış oluyor mu?)

- Artık farklı bir şey var. Teknolojik olarak bir S-400 üç Patriota bedel. Buna karşın biz kuralları görelim. Şayet kaideler S-400 ile eşit bile olsa biz Patriot alırız. Fakat eşit olmazsa -kusura bakmayın- o vakit sen menfaatini düşünüyorsan biz de menfaatimizi düşüneceğiz. Bunu da açıkça söyledik. Kredi, ortak idare üzere birçok mevzu var ve tabi bir de fiyat sorunu. Maliyet tahlillerini yapmadan bu tıp adımları atmayız. ‘Putin’den rejimi uyarmasını istedik’ (İdlib’deki atakları rejim yapıyor fakat Rusya’nın da denetiminde olan bir yer. Putin nasıl açıklıyorlar bu atakları?) Sayın Putin’le yaptığımız görüşmede ikili alakaların yanı sıra Suriye ve İdlib mevzularını ele aldık...

'İDLİB'DE SAYIN PUTİN İLE ÇALIŞIYORUZ'

- İdlib’de biz gerçekten Sayın Putin’le çalıştık ve çalışıyoruz. Şu anda orada Rusya’nın etkisi olsa bile biz bunun ardında rejimin olduğunu görüyoruz. Putin’e bu ataklar konusunda rejimi uyarmasını söylüyoruz. Son olayda rejimin bizim müşahede noktalarımıza yaptığı atakta 1 askerimiz şehit oldu. Biz de buna gerekli karşılığı verdik. Bundan sonraki süreçte de şayet bu türlü bir yanlışları olursa gerekli dersi almaya devam edecekler. Bugün bizim en çok üzerinde durduğumuz hususlardan biri de bilhassa şu anda buradaki gayrette 300 bin insanın bizim hududumuza yanlışsız hareketlenmesi emareleridir. Biz bu hareketlenmenin durdurulması dileğindeyiz. Çünkü 330 bin kişi Suriye’ye geri dönüş yaptı.



- Biz geri dönenlerin daha da artmasını beklerken İdlib’den bu türlü bir durum kelam konusu olursa o vakit demek ki elde var sıfır. Başta BM Genel Sekreteri Guterres olmak üzere öteki görüşmelerde de bunu etraflıca konuştuk... Ayrıyeten Türkiye-Rusya-İran olarak bir üçlü tepe yapalım dedik ve arkadaşlarımızı görevlendirdik. Bu üçlü tepeyi yakın vakit içinde temmuz başı üzere gerçekleştireceğiz. Üçlü tepenin akabinde Türkiye-Rusya-Almanya-Fransa olarak dörtlü İstanbul Zirvesi’ni toplamayı planlıyoruz.

'BARIŞ KORİDORU' TABİRİ

(Suriye’nin kuzeyiyle ilgili güvenlik koridorundan, göçmenlerin oradan geçişinden bahsederken “barış koridoru” dediniz. Bunu biraz açabilir misiniz? Bu tabir galiba bundan sonra çok duyacağımız bir tabir?)

- İnşallah. Artık bu beşerler oraya barış ortamını yakalamak için gelecekler. O barış ortamında bu beşerler hem inançta olacaklar hem de “artık benim için savaş bitti, o denli bir ortamdan kurtuldum” diyecekler. Bize düşen misyon neyse biz de önlemlerimizi alacağız.

'MANŞETLERLE SAVAŞIYORUZ'

(Manşet almak ismine bir şey sormak istiyorum. Birinci kez bir ABD Lideri şahinlerin gözüne bakarak Türkiye’nin haklı olduğunu üzerine basarak söylüyor, “siz haklısınız” diyor. Bu Türk-Amerikan bağlantıları ismine yeni bir periyot mi?)

- Bunu ben söylemeyeyim. Siz zati kendisinden şahsen dinlediniz. Benden bu türlü bir manşet atmamı isterseniz bu yanlışsız olmaz. Biz manşetler ile savaşıyoruz. ‘Macron’un yüzüne şahsen söyledim’

(Doğu Akdeniz’de bir tansiyon tırmanıyor. Bu hususta siz Türkiye’de iken Macron ile ilgili çok sert sözler kullandınız. Buradaki görüşmelere nasıl yansıdı?)

- Buradaki görüşme tam bilakis çok olumlu geçti. Sayın Macron “Niye bana bunları söyledin falan” demedi. İkili görüşmede kendisine şahsen söyledim; “Bak” dedim, “Kıbrıs sıkıntısında sen bir sefer konuşamazsın. Senin Kıbrıs’la yakından uzaktan alakan yok. Burada ben konuşurum, Yunanistan konuşur, İngiltere konuşur, AB konuşur fakat sen konuşamazsın.” ‘Filistin’in üzerine yatmak istiyorlar’ (Yüzyılın planı ismiyle lanse edilen ve aslında Filistin davasını bitirme niyeti taşıdığını dillendirilen mutabakatla ilgili sizin duruşunuz nedir?) Bu mevzuya bizim olumlu yaklaşmamız asla ve kat’a kelam konusu değil. Her platformda bunun karşısında olduğumuzu daima söyledik. Mesela Bahreyn Doruğuna karşı olduğumuzu baştan söyledik. “Filistin toprakları satılamaz” dedik. Birebir formda oraya gitmeyen ve buna karşı çıkanların yanında olduğumuzu söz ettik.



- Yani Kudüs’le ilgili BM’deki tutumumuz ne ise yarın burayla ilgili net tutumumuz bu olacaktır. Buna mutlaka fırsat vermeyiz. Bu sorunun gerisinde yatan bir öteki değerli husus da bilhassa 1967 planının unutturulmak istenmesidir. O bölgenin 1967’deki bölünmüşlüğüne baktığımızda bunun gerisinde bugün Filistin sıkıntısında olduğu üzere, İsrail vardı. Fakat onlar natürel artık oralara hiç yaklaşmıyorlar, üzerine yatmak istiyorlar. Tüm uğraşları Filistin’i oralardan çıkarmak için, maksatları bu. Halbuki ABD de AB de 1967’de yapılan muahedenin taraftarıydı.

- İki devletli tahlil konusunda oğul Bush ile yaptığımız toplantıda Bush, Dışişleri Bakanı Colin Powell’a “Bak sana talimatı veriyorum. Bu işi sen çözeceksin” dedi... Biz de üzerimize ne düşerse yaparız, dedik ama onlar bu işi başaramadı. Orada o denli kaldı. Obama idaresi de aldıkları yerden işi götürmedi. Yeni idare çok daha farklı, Evanjelik bir idare olduğu için aslında kasvet var. Ama onlar da maksadına varamadı. Kudüs sıkıntısında ne kadar taraftar buldukları ortada. ‘Münbiç aşiretleri bizi çağırıyor’

(Münbiç probleminde bir basamak kaydedildi mi?)

- Şu anda Münbiç’le ilgili olarak bize verilmiş bir kelam var. Daha evvel sayın Trump da çekilme talimatını vermişti. Lakin maalesef o kelam daha yerine gelmedi. Daha evvel söylediğimiz üzere orası yüzde 80-85 Araplara ilişkin. Oranın işgalcilerle yakından uzaktan alakası yok. Şu anda burada işgal devam ediyor. Kimileri da “Sizi oraya kim sizi çağırıyor?” üzere laflar ediyor. Bizi Suriye halkı çağırıyor. Münbiç’te Münbiç aşiretleri çağırıyor. “Gelin bizi kurtarın” diyor. Bu cins bir durumla karşı karşıyayız. Kaldı ki ne ABD ne Fransa ne İngiltere ne Almanya… Hiçbirisi oraya davetli değil.