Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Erekbilim Nedir? Hakkında Veri
Doğa, insan ve toplumun ereklerle belirlenerek yönetildiğini ileri süren öğreti
Terimin Aristoteles'ten gelen metafizik anlamı, erek sözcüğünün bütün anlamlarında ereklilik'in incelenmesini dile getirir Nesnelerin niçin meydana geldiklerini ifade eden nedensellik yasasına aleyhinde, nesnelerin hangi erek için meydana geldiklerini araştıran ereksellik anlayışı, evrende böylesine bir erek güdebilecek üstün bir gücün varlığı inancına dayanır Fakat bu öznel metafizik erekselliğin karşı, tarafsız ve bilimsel bir ereksellik de vardır Metafizik ereksellik Tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellikse özdeksel ve objektif nedenselliğin sonucudur Erekbilim'in törebilimsel anlamı, insan yaşamındaki törebilimsel erekleri saptamaya çalışır Metafizik erekbilim, evreni, ereklerle araçlar arasındaki ilişkilerin bir toplamı sayar Metafizikçiler bilimsel nedenselliğin karşısına, ruhsal erekselliği çıkarırlar Bu anlayışa göre herhangi bir varlığın yapısını ve gelişmesini belirleyen onun nedeni değil, ereğidir Bu ereği de ruhsal bir ilke, üstün bir hafıza ya da dobra dobra tanrı koymuştur Örneğin buğdayı buğday eden, buğday tohumu değil, tanrıca saptanmış olan buğdaylaşma ereğidir Bu alanda kimi metafizikçiler işi nedenselliğin baştan sona yadsınmasına dek vardırırlar Örneğin L Wittgenstein'e tarafından nedensellik bir peşin yargıdan diğer bir şey değildir (Wittgenstein, Tractatus LogicoPhilosophicus, Londra 1955, s 108) 18 yüzyılda İngiliz düşünürü Hume'da deneyin, bize olaylar arasındaki gerekli bağlılığı, benzeyen deyişle nedenselliği asla göstermediğini ilerisürmüştü Ancak millet doğa ve toplumdaki nedenselliği keşfedemeselerdi hiçbir eylemde bulunamazlar, benzeşen deyişle bilim yapamazlardı Bilim, baştan sona, nedensellik anlayışının ürünüdür Toprağa buğday tohumu atıp gerekli koşulları sağlayınca buğday üreteceğimizi kuşkusuz bilmeseydik üretemezdik Engels, bir olayın başka bir olayı doğurduğu, eş deyişle nedensellik, insan faaliyeti doğruca ortaya çıkmıştır(Engels, Doğanın Diyalektiği, Editons Sociales, Paris 1955, s 232) der Eytişimsel özdekçilik, özellikle canlı örgenliklerin anatomik yapılarındaki ve davranışlarındaki erekselliğin temelinde objektif ve özdeksel nedenlerin bulunduğunu göstermiştir Darwin kuramı, bunu, bilimsel olarak tanıtlamıştır Hayvan ve bitkilerdeki şartların değişmesi, çevre koşullarındaki şansın dönmesi nedenine dayanır Ortam değişikliklerine adaptasyon zorunluluğu, doğal ayıklanmayla gerçekleşir ve soyaçekimle kuşaklardan kuşaklara geçerek canlı örgenliklerin yapısında erekselleşir Canlı örgenliklerdeki her oluşum kesinlikle ereklidir, yaşamı sürdürme ereğine dayanır Ama bu ereklilik, tarihsel süreçte, objektif ve özdeksel nedenlerle meydana gelmiştir Çevreye uyabilme çabasıyla gerçekleşen değişik değişiklikler aralarında en uygunu, yaşamı sürdürmeyi sağlayanı, doğal ayıklanmayla muhafaza edilerek ve soyaçekimle saptanarak kuşaklardan kuşaklara geçirilip canlı örgenliklerdeki erekliliği gerçekleştirmiştir Tek sözle özetlersek, metafizik ereksellik tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellik tarafsız ve özdeksel nedenlerin sonucudur *
Doğa, insan ve toplumun ereklerle belirlenerek yönetildiğini ileri süren öğreti
Terimin Aristoteles'ten gelen metafizik anlamı, erek sözcüğünün bütün anlamlarında ereklilik'in incelenmesini dile getirir Nesnelerin niçin meydana geldiklerini ifade eden nedensellik yasasına aleyhinde, nesnelerin hangi erek için meydana geldiklerini araştıran ereksellik anlayışı, evrende böylesine bir erek güdebilecek üstün bir gücün varlığı inancına dayanır Fakat bu öznel metafizik erekselliğin karşı, tarafsız ve bilimsel bir ereksellik de vardır Metafizik ereksellik Tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellikse özdeksel ve objektif nedenselliğin sonucudur Erekbilim'in törebilimsel anlamı, insan yaşamındaki törebilimsel erekleri saptamaya çalışır Metafizik erekbilim, evreni, ereklerle araçlar arasındaki ilişkilerin bir toplamı sayar Metafizikçiler bilimsel nedenselliğin karşısına, ruhsal erekselliği çıkarırlar Bu anlayışa göre herhangi bir varlığın yapısını ve gelişmesini belirleyen onun nedeni değil, ereğidir Bu ereği de ruhsal bir ilke, üstün bir hafıza ya da dobra dobra tanrı koymuştur Örneğin buğdayı buğday eden, buğday tohumu değil, tanrıca saptanmış olan buğdaylaşma ereğidir Bu alanda kimi metafizikçiler işi nedenselliğin baştan sona yadsınmasına dek vardırırlar Örneğin L Wittgenstein'e tarafından nedensellik bir peşin yargıdan diğer bir şey değildir (Wittgenstein, Tractatus LogicoPhilosophicus, Londra 1955, s 108) 18 yüzyılda İngiliz düşünürü Hume'da deneyin, bize olaylar arasındaki gerekli bağlılığı, benzeyen deyişle nedenselliği asla göstermediğini ilerisürmüştü Ancak millet doğa ve toplumdaki nedenselliği keşfedemeselerdi hiçbir eylemde bulunamazlar, benzeşen deyişle bilim yapamazlardı Bilim, baştan sona, nedensellik anlayışının ürünüdür Toprağa buğday tohumu atıp gerekli koşulları sağlayınca buğday üreteceğimizi kuşkusuz bilmeseydik üretemezdik Engels, bir olayın başka bir olayı doğurduğu, eş deyişle nedensellik, insan faaliyeti doğruca ortaya çıkmıştır(Engels, Doğanın Diyalektiği, Editons Sociales, Paris 1955, s 232) der Eytişimsel özdekçilik, özellikle canlı örgenliklerin anatomik yapılarındaki ve davranışlarındaki erekselliğin temelinde objektif ve özdeksel nedenlerin bulunduğunu göstermiştir Darwin kuramı, bunu, bilimsel olarak tanıtlamıştır Hayvan ve bitkilerdeki şartların değişmesi, çevre koşullarındaki şansın dönmesi nedenine dayanır Ortam değişikliklerine adaptasyon zorunluluğu, doğal ayıklanmayla gerçekleşir ve soyaçekimle kuşaklardan kuşaklara geçerek canlı örgenliklerin yapısında erekselleşir Canlı örgenliklerdeki her oluşum kesinlikle ereklidir, yaşamı sürdürme ereğine dayanır Ama bu ereklilik, tarihsel süreçte, objektif ve özdeksel nedenlerle meydana gelmiştir Çevreye uyabilme çabasıyla gerçekleşen değişik değişiklikler aralarında en uygunu, yaşamı sürdürmeyi sağlayanı, doğal ayıklanmayla muhafaza edilerek ve soyaçekimle saptanarak kuşaklardan kuşaklara geçirilip canlı örgenliklerdeki erekliliği gerçekleştirmiştir Tek sözle özetlersek, metafizik ereksellik tanrılık planının sonucu, bilimsel ereksellik tarafsız ve özdeksel nedenlerin sonucudur *
