iltasyazilim
FD Üye
Erozyon Konusu
Toprak Erozyonu
Erezyon Konu anlatımı
Erozyon (Toprak Erozyonu) :
Verimli toprak örtüsünün su ve rüzgârın etkisi ile aşınıp taşınması olayına erozyon denir Erozyon, tabiatın olağan süreci içinde meydana geliyorsa alışılagelmiş erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozması sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını alır (Alışılagelmiş erozyon, genel olarak insan müdahalesi olmayan yerlerde görülür ve fazla yavaş olarak gelişir Meraların fazla derecede otlatılması, ormanların imha edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır)
a) Erozyona Niçin Olan Faktörler :
1 Bitki örtüsünün olmaması (ormanların yok edilmesi)
2 Arazinin engebeli ve eğimli oluşu
3 Toprağın fazla işlenmesi (yanlış kullanımı)
4 Meraların fazla otlatılması (meraların imha edilmesi)
5 Toprağın eğime paralel sürülmesi
6 Yangınlar ve ani su taşkınları
7 Yağışların derme çatma olması (İklim)
8 Yamacın eğim ve uzunluğu
9 Toprak yapısı
10 Düzensiz ve düzensiz yerleşme
b) Erozyonu Azaltan Faktörler :
1 Ağaçlandırma yapılması
2 Meraların fazla otlatılmaması
3 Ürünlerin nöbetleşe dikilmesi
4 Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik sürülmesi
5 Eğimli arazilerde sekiler (taraçalar) yapılması
c) Erozyonun Zararları :
1 Toprağın verimini düşürür
2 Çölleşmeye sebep olur
3 Suları kirletir
4 Ürün kalitesini düşürür
5 Toprak ve arazi kaybına niçin olur
6 Toprakların su depolama gücünü azaltır
7 Toprağın işlenmesini güçleştirir
Erozyon Çeşitleri :
1 Su Erozyonu :
Yağmurun, araziler üzerinde oluşturduğu üstünkörü akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Hem denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara çarpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur
Su erozyonu iki aşamalıdır Önce yağmur damlalar doğruca toprak çözünür daha sonra biriken yağmur sularıyla çözünen bu toprak eğim yönüne içten taşınır
ANEKDOT : 1 Hindistan ’daki Ganj ve Çin ’deki Sarı Irmak nehirleri her yıl milyonlarca ton toprağı
denize taşır Bu Vesile Ile nehirlerin denize döküldüğü alanlarda büyük deltalar oluşur
2 Yağmur damlaları düz bir toprak yüzeyine düşey olarak çarptığı süre 60 cm yukarı, 1,5 metre dek da yanlara dürüst sıçrayabilmektedirler Bu sıçrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıçratmaktadır Bu sıçramalar eğimli bir arazide olması halinde oluşan etki daha şiddetli olmaktadır
3 Su erozyonunun yönünün ve hızının emrindeki olduğu faktörler:
• Arazinin eğimi
• Rüzgarın hızı, yönü ve damlanın toprağa çarpma açısı
• Damlanın büyüklüğü
• Damlanın düşme ve çarpma hızı
• Toprağın bir ur ile örtülü olup olmaması
• Toprak yüzeyinin pürüzlülüğü
2 Esinti Erozyonu :
Esinti doğru toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Esinti erozyonu sonucu bereketli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliğinin azalması, bitki büyümesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin düşmesi olumsuzluklarını ortaya çıkarmaktadır Taşınan kum ve atıl toprak, üretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir
Yağış, yel erozyonunda yararlı bir göreve sahiptir Toprak nemli ya da ıslak olunca rüzgârın onu alıp sürüklemesi epeyce güçtür Ama toprağın kuru bulunduğu dönemlerde ya da yazın esinti etkin olabilir
kaynak :fen okulu *
Toprak Erozyonu
Erezyon Konu anlatımı
Erozyon (Toprak Erozyonu) :
Verimli toprak örtüsünün su ve rüzgârın etkisi ile aşınıp taşınması olayına erozyon denir Erozyon, tabiatın olağan süreci içinde meydana geliyorsa alışılagelmiş erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozması sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını alır (Alışılagelmiş erozyon, genel olarak insan müdahalesi olmayan yerlerde görülür ve fazla yavaş olarak gelişir Meraların fazla derecede otlatılması, ormanların imha edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır)
a) Erozyona Niçin Olan Faktörler :
1 Bitki örtüsünün olmaması (ormanların yok edilmesi)
2 Arazinin engebeli ve eğimli oluşu
3 Toprağın fazla işlenmesi (yanlış kullanımı)
4 Meraların fazla otlatılması (meraların imha edilmesi)
5 Toprağın eğime paralel sürülmesi
6 Yangınlar ve ani su taşkınları
7 Yağışların derme çatma olması (İklim)
8 Yamacın eğim ve uzunluğu
9 Toprak yapısı
10 Düzensiz ve düzensiz yerleşme
b) Erozyonu Azaltan Faktörler :
1 Ağaçlandırma yapılması
2 Meraların fazla otlatılmaması
3 Ürünlerin nöbetleşe dikilmesi
4 Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik sürülmesi
5 Eğimli arazilerde sekiler (taraçalar) yapılması
c) Erozyonun Zararları :
1 Toprağın verimini düşürür
2 Çölleşmeye sebep olur
3 Suları kirletir
4 Ürün kalitesini düşürür
5 Toprak ve arazi kaybına niçin olur
6 Toprakların su depolama gücünü azaltır
7 Toprağın işlenmesini güçleştirir
Erozyon Çeşitleri :
1 Su Erozyonu :
Yağmurun, araziler üzerinde oluşturduğu üstünkörü akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Hem denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara çarpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur
Su erozyonu iki aşamalıdır Önce yağmur damlalar doğruca toprak çözünür daha sonra biriken yağmur sularıyla çözünen bu toprak eğim yönüne içten taşınır
ANEKDOT : 1 Hindistan ’daki Ganj ve Çin ’deki Sarı Irmak nehirleri her yıl milyonlarca ton toprağı
denize taşır Bu Vesile Ile nehirlerin denize döküldüğü alanlarda büyük deltalar oluşur
2 Yağmur damlaları düz bir toprak yüzeyine düşey olarak çarptığı süre 60 cm yukarı, 1,5 metre dek da yanlara dürüst sıçrayabilmektedirler Bu sıçrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıçratmaktadır Bu sıçramalar eğimli bir arazide olması halinde oluşan etki daha şiddetli olmaktadır
3 Su erozyonunun yönünün ve hızının emrindeki olduğu faktörler:
• Arazinin eğimi
• Rüzgarın hızı, yönü ve damlanın toprağa çarpma açısı
• Damlanın büyüklüğü
• Damlanın düşme ve çarpma hızı
• Toprağın bir ur ile örtülü olup olmaması
• Toprak yüzeyinin pürüzlülüğü
2 Esinti Erozyonu :
Esinti doğru toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Esinti erozyonu sonucu bereketli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliğinin azalması, bitki büyümesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin düşmesi olumsuzluklarını ortaya çıkarmaktadır Taşınan kum ve atıl toprak, üretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir
Yağış, yel erozyonunda yararlı bir göreve sahiptir Toprak nemli ya da ıslak olunca rüzgârın onu alıp sürüklemesi epeyce güçtür Ama toprağın kuru bulunduğu dönemlerde ya da yazın esinti etkin olabilir
kaynak :fen okulu *