Ergenlik

BULUĞ ÇAĞI Bu dönemde oluşan hızlı biyoloji ile ilgili değişiklikler gence iki nitelik kazandırmaktadır Birincisi cinsel üremeyi karşılayan cinsel olgunlaşmadır Diğeri başlıcababa göre korunma ve bakılma gerekliliğini azaltan maddesel çoğalma ve baskı kazanmadır Etyolojik açıdan ergen bu iki özelliği kazanarak aleyhinde cinse yönelir ve daha egemen davranabilir Yani, gencin topluma katılabilmesi, erişkinler arasında yerini ve konumunu alabilmesi, bu gelişme döneminde emin data, beceri ve deneyimi kazanmasına bağlıdır Yetişkin dünyasının aradığı olgunluğa erişebilmesi için bu beklentileri karşılıyabilmesi gerekir

Ruhsaltoplumsal gelişimin bu evresinde, yukarıdaki hedeflere ulaşabilmek için tüm gençlerin galip gelmek zorunda oldukları döneme özgü beceriler vardır
Bunlar:
1Beden imgesini kabullenme ve bundan rahatsız olmama
2Cinsel kimlik rolünü tespit ve kabullenme
3Kişisel değerler sistemini geliştirmek
4Ebeveynlerden bağımsızlığını kazanma (özerklik)
5Bir erişkin kimliği edinme
6Üretken bir birey olmaya hazırlanma (mesleksel kimlik)

Biyolojik değişmeler, ruhsal ve davranışsal değişikliklere koşut olarak sürerken birbirlerini etkilerler Belirtildiği gibi biyolojik gelişme ruhsal süreçleri, ruhsal süreçler de kişiler arası etkileşim biçimlerini ve karakter işlevlerini etkiler Hatta bir takım durumlarda belirleyici olabilirBiyolojik cinsellik olmadan cinsel kimlik gelişmesi, cinsel kimlik olmaksızın da kimliğin ve benlik kavramının oluşması güçtür Gençlik, çocuklukla erişkinlik aralarında bulunan, gelişme, ruhsal olgunlaşma ve erişkin yaşama hazırlık dönemidir Puberte ile başlayan hızlı artış gençlik çağının sonunda maddesel cinsel ve ruhsal olgunlukla biter Genelde ilk puberte belirtileriyle başlayan gençlik çağıbüyümenin durmasına kadar sürer (biyolojik açıdan) ve takriben 1221 yaşlarını kapsar bir anlamda tüm teenagersya da delikanlılık döneminde olanlar ergen gibi makul Gençlik çağının tanımı fiziki ve cinsel gelişmeye tarafından yapılınca, başlangıcı da, bitişi de süresiz olmaktadır Çünkü ergenliğe girişte kişisel farklılıklar vardır Erken ya da daha geç olabilmektedir Genel Olarak 1215 yaş arası, erginlik gelişmesini içine bölge ilk gençlik dönemi olarak tanımlanır Bir Takım yapıtlarda puberte (erinlik) ve adolesans (ergenlik) süreçleri bir arada ve ergenlik dönemi adı aşağıda incelenirken; bazı yapıtlar ergenliği, erinliği izleyen bir dönem olarak tanımlamaktadır

genelde buluğ çaği 3 kısma ayrılarak incelenir
Bunlar:
1Ön Buluğ Çaği (1214 yaş)
2Orta Erginlik (1517 y)
3Geç Buluğ Çaği (1821 y)

Pubertede Oluşan Somut Ve Psikososyal Değişikliler
Erinlik (puberte) hızlı büyüme ve gelişmenin olduğu, kızerkek cinsel özelliklerinin belirdiği (ikincil seks karakterleri) ilk 23 yıllık gençlik dönemini kapsar Kızlar, erkeklerden 12 sene önce ergenliğe girer, buna koşut olarak artma ve cinsel olgunlaşmalarını erkeklerden 12 yıl erken tamamlarlar

Gençler süratli karoser gelişmelerine karşısında değişik ruhsal tepkiler gösterirler Bu biyoloji ile ilgili değişikliklerin bir bölümü mutluluk, bir bölümü endişe kaynağı olabilir Göğüslerinin pat diye büyümesinden utanan, sıkılan, göğüslerini bastırarak başkalarının gözünden saklamaya çalışan kızlar böylece çoktur Kimisi çok toplu oluşuna, kimiside sıskalığına üzülür Gönder gibi uzamış bir genç vaktiyle alay konusu olabilir, kendiside bunu bir kusur gibi görebilirdi Basketbolün yaygınlaşmasıyla uzun boy bir övünç nedeni olmaya başladı Ancak kısa zirve her dönemde kız, erkek bütün gençler için aşağılık duygusu yaratabilen bir neden olmuştur Genç erkekler sakallarının çıkmasıyla, bıyıklarının terlemesiyle övünürler Erkekliklerinin bir kanıtı olarak çoğu kez sakal traşı olmaya başlarlar Buna karşılık, kızlar ve erkekler sivilcelerini büyük bir sorun yaparlar Bilhassa kızlar için yüz sivilceleri erkeklere beğenilmeye en büyük engel, yüze vurmuş bir hata gibi algılanır

Ergenlerin herkese bilinen sakarlığı iki nedene bağlanabilir İlkin ergenin çabuk büyümesi ve uzaması, kaslarının eşgüdümlü çalışmasını aksatır Daha önceki yıllarda kazanılan motor becerisi ve denge yeni kazanılan boyutlara uymaz İkinci niçin ise ergenin utangaçlığıdır Ergen yeni yeni girmeye başladığı topluluklarda ve ilişkilerde sıkılgan davranır Herkesin kendisini gözlediğini sanır Acemi ve toy olduğunun bilincindedir Bu da onun yanlışlar yapmasına, tökezlemesine, önüne arkasına bakmadan birşeyleri devirmesine yol açar Keza boyu birden uzayan bir ergenden yaşına yok, uzunlamasına bakarak olgun davranış beklenir ancak ergen daha o ustalığı kazanmamıştır

Ortaokul dönemine düşen ergenlik döneminde cinsel uyarılmalarla birlikte yeni ruhsal tepkiler ve davranışlar belirmeye başlar Dengeli ve düzenli ilkokul çocuğu gider, yerine oldukça sıkıntılı, kuruntulu, baskı beğenen ve tez tepki gösterenbir ergen gelir Tez sevinir, tez üzülür, ansızın sinirlenir, olur olamaz şeyi sorun yapar Derslere ilgisi azalır, bencilleşir, istekleri artar, konan yasakları abuk subuk, kendisine tanınan hakları yetkisiz bulur Başlıca babanın uyarılarına pat diye tepki gösterir , kabalaşır, ters yanıtlar verir Bana karışamazsınız, ben çocuk değilim!der Kesintisiz bir gidişgeliş içindedir, kabına sığmaz gibidir Evde durmak istemez, dönüş saatlerine etkilenmez, yemeğe geç gelir, gece sokağa çıkmak ister Düzensiz ve savruk olur

İlgileri artmış, gel geç hevesleri çoğalmıştır Curcunalı müziğe bayılır, süse ve giyime düşkünlük gösterirler Genç kız ayna karşısında saatler geçirir, bir sivilceyle gün boyu uğraşır Genç erkek boyasız pabuçuna bakmaz, saçını uzatır ve modaya tarafından kestirir Erkekler kızlarla açıktan, kızlarda erkelerle gizliden ilgilenmeye başlarlar Odalarına kapanıp kendi başlarına kalmak isterler Kardeşlerini yanlarına sokmaz, tersleyip uzaklaştırırlar Telefon tutkusu başlar, arkadaşlarıyla uzunuzun, sıcacıkrahat konuşurlar

Ergenlik dönemindeki bu ruhsal çalkantının bir nedeni vardır Seri karoser gelişmesi ile birlikte gelen cinsel uyanış genci baskı altına alıp bunaltmaktadır Genç pat diye bu değişikliklere kendini uyduracak gücü bulamamakta iç dengesi tepetaklak olmaktadır Tepkilerdeki değiştirme, davranışlarındaki aykırılık, duygularındaki iniş çıkışlar hep yeni bir denge kurmaya yöneliktir Yeni duruma düzen çabalarıdır Tıpkı toy bir sürücü gibi arabasını içten yolda tutmaya çabalamakta, sağa sola yalpa yaparak yol almaktadır

Erginlik dönemi özgürlük çağıdır Genç evden kopar, çevreye yönelir Spora alaka artar, gelişen kaslarını geliştirmek, içten taşan gücünü boşaltmak için en yerinde uğraştır spor Sporun bir dalında kazanacağı başarı kendini güvenini artırır Daha da önemlisi toplu sporlar gence yaşıtlarıyla kaynaşma fırsatı verir Buluğ Çaği dönemi hayranlıkların ve tutkuların bol olduğu bir dönemdir Genç, hayranı olduğu kişiye (öğretmen , sporcu, şarkıcı) her yönden benzemek ister Yeteneklerinden kusurlarına dek herşeyi beğenir Bir vakit sonradan kendine yeni bir örnek seçer, onunla özdeşim kurar Kesintisiz değişen bu hayranlıklar gencin ileride ne edinmek istediği ile ilgilidir Yeni bir karakter geliştiriken yoluna çıkan misal insanlardan kendi benliğine bir şeyler katar Yani bu dönem, kendini, öz kimliğini arayış dönemidir Şüphesiz ergenlik döneminde meydana çıkan değişikliklerin birçok negatif değildir Ruhsal alanda yaşanan çalkantı yanına böylece çok olumlu gelişme gözlenir Ergenin düşünme yeteneğinde kayda değer bir sıçrama olur Soyut kavramları daha iyi anlar ve kullanır; ilgi alanı genişler ve çeşitlilik kazanır İleride seçeceği meslekle ilgili konulara eğilir
*