Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Cinsiyet Kimliği
Cinsiyet kimliği 2-5 yaş ortasında çocuğun birinci farkındalık tecrübelerini yaşadığı ve araştırdığı bir gelişim devrinden geçer. Anne babalara cinsiyet farkına dair birinci merak soruları bu yaş aralığında gelmeye başlar. Cinsiyet sıkıntısını birinci anlamlandırma eforları ve cinsiyete mahsus birinci davranışlar sergilemeler de bu aralıkta varlığını gösterir. Örneğin; birebir cinsiyetten arkadaş seçimi biçiminde kendini gösterebilen cinsiyet ayrımı davranışları kızlarda 2, erkeklerde 3 yaşlarında başlar. Yahut oyuncak seçimindeki farklılıklar da bu yaşlarda kendini gösterir. Çoklukla erkekler daha kaba ve güç gerektiren oyunlara girişirken kızlar daha paylaşımcı ve besleyici oyun davranışları gösterebilmektedir. Tabi bunda çocuğun içinde bulunduğu ortamın yönlendirmelerinin büyük orandaki tesirini de unutmamak gerekiyor. Ve oyuna seçiminde de cinsiyete mahsus kalıplardansa her çocuğun ilgi ve merakın nazaran oyuncak seçiminde bulunabileceğini de belirtmekte yarar var. Çocuk gelişimi araştırmacıları da bu farklılıkları çeşitli yaklaşımlarla açıklarlar. Bunlar toplumsal öğrenme kuramı, rol modeller, pekiştirmeler, Piaget’in gelişim kuramı ve kültür olarak sıralayabilir.
Toplumsal Öğrenme Anlayışı:
Bu anlayışa nazaran çocuklar, öbür bireyleri gözlemleyerek ve onları taklit ederek öğrenirler. Belirli bir formda davranmanın ödüllendirildiğini muhakkak bir halde davranmanın ise ödüllendirilmediğini yahut cezalandırıldığını görmek çocuğa hangi davranışı sergileyeceğiyle ilgili ipuçları verir. İki ile beş yaş ortasındaki çocuklar “nasıl” davranacaklarını yalnızca anne babalarından değil birebir vakitte kardeşlerinden, akranlarından, öbür yetişkinlerden, televizyondan, maruz kaldıkları medya içerikleri ve kitaplardan da öğrenirler. Örneğin tıpkı cinsiyetten abla yahut ağabeyi olan çocuklar karşı cinsten abla yahut ağabeyi olan çocuklara nazaran cinsiyete mahsus davranışlarında daha kalıplaşmışlardır.
Piaget’in gelişim basamaklarına dayanan “yapılandırmacı” anlayışa nazaran ise çocuklar, cinsiyetle ilgili bilgileri işlemek için de zihinsel şemalar kurarlar. Bu “cinsiyet şemaları” sayesinde gözlemledikleri davranış yahut objeleri “erkek şeyleri” yahut “kız şeyleri” olarak sınıflarlar. Bu formda cinsiyet algıları gelişir. Kendilerine ilişkin cinsiyet kimliğini de bu sınıflandırma çerçevesinde algılarlar.
Kültürün kendisi de cinsiyet rollerinin dağılımı, hangi cinsiyetten ne üzere davranışlar ve sözler beklenebileceğiyle ilgili çocuğun bakış açısını yönlendirir ve şekillendirir. Aslına bakarsanız yaşadığımız kültürün bir kesimi haline gelmeye başlayan medya içerikleri ve görüntüler, reklamlar da çocukların cinsiyetlere mahsus rol beklentilerini şekillendirmede hayli kıymetli bir alan kaplar.
Etnik Kimlik
Çocuk gelişimi araştırmacıları, çocuğa etnik kökeniyle ilgili bildiriler verme ve onu hazırlama sürecini “etnik sosyalleşme” olarak isimlendirirler. Etnik kimlik gelişimi ile ilgili iki cins toplumsallaşmadan kelam edilir: “kültürel sosyalleşme” ve “önyargıya hazırlık” Kültürel toplumsallaşmada, çocuğa etnik miras ve bununla duyulan gurur aktarılır. Önyargıya hazırlıkta ise çocuğa karşılaşabileceği önyargılarla ilgili anlatılar sağlanır ve bu önyargılarla baş etmeye hazırlanılır. Yapılan çalışmalar etnik bir kimliğe aidiyet hissinin ve güçlü kültür ortamının çocuğun bilişsel gelişimini olumlu etkilediğini bulmuştur.
Şahsî Kimlik
Ortalama dört yaşında, çocuklar kendi tecrübelerini hikayeleştirebilir ve anlatabilirler. “Otobiyografik hafıza” denen bu ferdî kıssa anlatma mahareti vakit içerisinde gelişir. Kendi tecrübesini geliştirme hüneri vakitle edinilen ve anne babanın-bir yetişkinin yardımının çok belirleyici olduğu bir süreçtir. Örneğin, dört yaşından daha küçük çocuklar ne yaşadıklarını ve başından o gün geçen şeyin ne olduğunu sorular sorarak anne babalarından dinlerler. Kendi tecrübelerine dair birinci hikayeleştirmeleri bu biçimde öğrenir ve içselleştirirler. Bu öykülendirme tecrübelerinde çocuğun aksiyonları, hisleri, yaklaşımları konuşulur. Bazen bu kıssaların içine hayat dersleri ve teklifler serpiştirilir. Bu süreç büyük oranda anne baba ve çocuk ortasında şekillenir.
Bu gelişim kademesinde çocuk öznel bir kimlik tanımlamaz kendisi için. Çocuktan kendisini tanımlamasını istediğinizde size “siyah gözlü” “uzun saçlı” olmak üzere tanımlamalarla gelecektir. “Akıllıyım” yahut “yaramazım” üzere tanımlamalar daha sonrasında gelecektir. Bu şekil öznel tanımlamalar, büyük oranda çocuğun tecrübelerine dair anne baba, yakın etraf ve çocuk ortasında oluşturulan öyküler vasıtasıyla gelişmeye devam eder.
