Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Başta dinozorlar olmak üzere tarih öncesindeki canlılara kıyasla çok çok küçük kalıyoruz. Dinozorların yanı sıra yılanlar, kedigiller ve dahası günümüzdeki benzerlerinin yanında bir canavar üzere kalıyor.
Üstelik bitkiler ve böcekler de akılalmaz büyüklüklere ulaşıyordu. Sonrasındaysa bir şeyler oldu ve canlılar küçüldü. Pekala bu büyük tesire neden olan şey neydi?
Tarih öncesindeki canlıların bu kadar büyük olmasının temel nedeni "siyanobakterilerin ortaya çıkardığı oksijen"di.
Göllerin ve denizlerin üzerinde mavi-yeşil bir katman halinde görülebilen bu mikroskobik organizmalar, 2.4 milyar evvel güçlerini fotosentez yoluyla elde etmeyi başardı. Karbondioksit ile fotosentez gerçekleştirmeleri sayesinde atmosfere -onlar için atık olan- oksijen yayıldı ve Dünya üzerindeki hayat formları önemli ölçüde değişti. Atmosferde oksijenin ortaya çıkması "Büyük Oksidasyon Olayı" olarak isimlendiriliyor.
Oksijen soluyan organizmalar daha etkin ve büyük olurlar.
800 milyon yıl evvel oksijen ölçüsü artış gösterdi, 500 milyon önceyse daha da arttı. Bu oksijen fazlalığı canlıların irileşmesi için bulunmaz nimetti. Hücreleri oksijenle dolan canlılar vakitle daha atik oldu ve irileşti.
Ardından göktaşı çarpması nedeniyle kitlesel bir yok oluş gerçekleşti ve oksijen ölçüsü önemli manada düştü. Bu felaketten sadece küçük boyutta olan, daha az oksijenle hayatta kalabilen canlılar kurtuldu.
Cope Kuralı'na göreyse canlılar bundan çok uzun yıllar sonra yeniden büyük olacak.
Bu fikre nazaran canlılar zamanla evrimleştikçe büyüme eğilimi gösterir. Tarih öncesindeki canlılar da vakitle devasa boyutlara ulaştı. Bu canlıların yok oluşlarının üzerinden 66 milyon yıl geçti ve bu müddet, canlıların tekrar devasa boyutlara ulaşabilmesi için epey kısa.
Tek neden oksijen olmayabilir!
O çağlarda kara kütleleri daha büyüktü, bu da daha fazla alan manasına geliyor. Hudutlu bir alanda, bilhassa de adalarda evrimleşen canlıların daha küçük boyutlarda olduğu biliniyor. Ada halklarından olan pigmeler, aborjinler bunun en hoş örneklerindendir.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5, 6
