iltasyazilim
FD Üye
eski türklerin oynadığı futbol yarı oyunun adı
Orta Asya Türkleri ile ilgili La Tartarieadlı Fransızca eserde, Tsang kentinde, kız ve erkeklerden kurulu takımların ayak topu oynadıkları; bu meraklı ve heyecanlı oyunu izleyen Hiuan adlı bir Çinlinin şunları anlattığı yazılıdır:
Büyük mabetlerde çoğu kez bacak topu müsabakaları yapılır Bu oyunda topa elle dokunulamaz Ya ayakla, ya da başla vurulur ve bu nedenle topu hasım kaleden içeri sokmak için mücadele verilir
öte taraftan, meşhur Türk düşünürü Kaşgarlı Mahmud'un 25 Ocak 1072 ila 10 Şubat 1074 tarihleri arasında yazdığı meşhur eseri Divanı Lügatit Türkün birincil cildinin 323'üncü sayfasında eski Türk boylarının Orta Asya'da Tepük adıyla andıkları bir ayak topu oyunu oynadıklarından iddia vardır Türklerin Tepük oynarlarken kullandıkları toplar, ilk dönemlerde oval kalıplara dökülen İğ arşağı biçimindeki kurşun kitlesinin üzerine keçi kılı veya keçe sarılmak suretiyle yapıldığı; zamanla bunların değişime uğradığı ve daha yumuşak cisimlerden yapılmış topların tercih edildiği, bunun için de içi hava ile içi doldurulmuş ve yuvarlanmış kuzu tulumlarının kullanıldığı tekrar aynı eserden öğrenilmektedirEski Türklerin Tepük oyununu, belirli aralıklarla iki taraflı dikilmiş mızrakların arasından topu, ayakla vurmak suretiyle geçirerek sayı kazanma esasına tarafından oynadıkları bilinmektedir Tepük'ün, Orta Asya'da yaşamış Türk boylarında yüzlerce yıl oynandığına dair, Hıtayı Nameve Baybars Tarihiile Ayasofya Kütüphanesi'nde 3029 numarada belirtilmiş öbür kitaplarda da iddia vardır
Seyyid Ali Ekber'in yazdığı Hıtayı Namede bahsedilen üçgenin taban olmayan kenarı topu, günümüzün futboluyla büyük benzerlik talep etmektedir Bu eserin 56 sayfasında bu konuda şunlar yazılıdır:
Ve top oyunu Hıtay'da güzeller işidir ve deha harabeti (yamalı topluluk) fazla olan ve sığır kursağından top yüzmüşler (yapmışlar) ve mahbub (erkek) ve mahbubeleri (kadınları) durdurmuşlar ve topa ayaklar ile ururlar (vururlar) Şöyle ki; elin ol topa değdirmeye ve ol topu yere düşürmeye ve kibar üçgenin taban olmayan kenarı ile dürde (ite), saklara (baldırlara) ve kanunsuz vurmak ve yere çökertmek ve daireden taşra (dışarı) çıkmak vaki olmaz
Ayasofya Kütüphanesi'nde 3029 numarada belirli Tarihi Timuradlı eserde de Timur döneminde Türklerin, içi havayla doldurulmuş kuzu postundan yapılma toplarla oynadıkları; bu oyunda topa elle dokunmanın ve çizgiden dışarı çıkarmanın yasak olduğu yazılıdır ve Timur'un bu oyunu askerlerine bir çeviklik talimi için yaptırdığı kaydedilmektedirBütün bu belgeler, Türklerin yüzyıllar boyunca Orta Asya'da oynadıkları ve Tepük adını verdikleri oyunla, günümüzün modern futbolu arasındaki büyük yakınlığın belirgin belgeleridir Tepük, eski Türk boylarında tepmek, tekmelemek anlamına kullanılan bir sözcüktür Türkler bu oyunu yalnız ayakla oynadıkları için bu adı vermişlerdir *
Orta Asya Türkleri ile ilgili La Tartarieadlı Fransızca eserde, Tsang kentinde, kız ve erkeklerden kurulu takımların ayak topu oynadıkları; bu meraklı ve heyecanlı oyunu izleyen Hiuan adlı bir Çinlinin şunları anlattığı yazılıdır:
Büyük mabetlerde çoğu kez bacak topu müsabakaları yapılır Bu oyunda topa elle dokunulamaz Ya ayakla, ya da başla vurulur ve bu nedenle topu hasım kaleden içeri sokmak için mücadele verilir
öte taraftan, meşhur Türk düşünürü Kaşgarlı Mahmud'un 25 Ocak 1072 ila 10 Şubat 1074 tarihleri arasında yazdığı meşhur eseri Divanı Lügatit Türkün birincil cildinin 323'üncü sayfasında eski Türk boylarının Orta Asya'da Tepük adıyla andıkları bir ayak topu oyunu oynadıklarından iddia vardır Türklerin Tepük oynarlarken kullandıkları toplar, ilk dönemlerde oval kalıplara dökülen İğ arşağı biçimindeki kurşun kitlesinin üzerine keçi kılı veya keçe sarılmak suretiyle yapıldığı; zamanla bunların değişime uğradığı ve daha yumuşak cisimlerden yapılmış topların tercih edildiği, bunun için de içi hava ile içi doldurulmuş ve yuvarlanmış kuzu tulumlarının kullanıldığı tekrar aynı eserden öğrenilmektedirEski Türklerin Tepük oyununu, belirli aralıklarla iki taraflı dikilmiş mızrakların arasından topu, ayakla vurmak suretiyle geçirerek sayı kazanma esasına tarafından oynadıkları bilinmektedir Tepük'ün, Orta Asya'da yaşamış Türk boylarında yüzlerce yıl oynandığına dair, Hıtayı Nameve Baybars Tarihiile Ayasofya Kütüphanesi'nde 3029 numarada belirtilmiş öbür kitaplarda da iddia vardır
Seyyid Ali Ekber'in yazdığı Hıtayı Namede bahsedilen üçgenin taban olmayan kenarı topu, günümüzün futboluyla büyük benzerlik talep etmektedir Bu eserin 56 sayfasında bu konuda şunlar yazılıdır:
Ve top oyunu Hıtay'da güzeller işidir ve deha harabeti (yamalı topluluk) fazla olan ve sığır kursağından top yüzmüşler (yapmışlar) ve mahbub (erkek) ve mahbubeleri (kadınları) durdurmuşlar ve topa ayaklar ile ururlar (vururlar) Şöyle ki; elin ol topa değdirmeye ve ol topu yere düşürmeye ve kibar üçgenin taban olmayan kenarı ile dürde (ite), saklara (baldırlara) ve kanunsuz vurmak ve yere çökertmek ve daireden taşra (dışarı) çıkmak vaki olmaz
Ayasofya Kütüphanesi'nde 3029 numarada belirli Tarihi Timuradlı eserde de Timur döneminde Türklerin, içi havayla doldurulmuş kuzu postundan yapılma toplarla oynadıkları; bu oyunda topa elle dokunmanın ve çizgiden dışarı çıkarmanın yasak olduğu yazılıdır ve Timur'un bu oyunu askerlerine bir çeviklik talimi için yaptırdığı kaydedilmektedirBütün bu belgeler, Türklerin yüzyıllar boyunca Orta Asya'da oynadıkları ve Tepük adını verdikleri oyunla, günümüzün modern futbolu arasındaki büyük yakınlığın belirgin belgeleridir Tepük, eski Türk boylarında tepmek, tekmelemek anlamına kullanılan bir sözcüktür Türkler bu oyunu yalnız ayakla oynadıkları için bu adı vermişlerdir *