Orfi İdare; savaş, savaşı gerektirecek durum, ayaklanma, vatanın ve milletin bolunmezliğini tehlikeye duşuren hareketlerin yaygınlaşması gibi anayasada belirtilen, Bakanlar Kurulunun yurdun bir veya birkac yerinde uygulamaya karar verdiği, temel hak ve hurriyetlerin kullanılmasını gecici bir sure icin sınırlayan veya tehir eden ve mulki idare ve zabıtanın yerine askeri bir idare ve zabıtayı getiren idare şekli; sıkıyonetim
Sıkıyonetim, tabii afet, salgın hastalık, ağır ekonomik bunalımlar ve sıkıyonetimi gerektiren hallerin daha hafifinin meydana gelmesi durumlarında ilan edilen olağanustu halden farklıdır Sıkıyonetimde yetki askeri makamlarda, olağanustu halde ise mulki makamlardadır Olağanustu halde sıkıyonetim mahkemeleri yoktur
Turkiye'de sıkıyonetimler
Doğu'da Şeyh Said İsyanı uzerine (Muş, Bingol, Elazığ, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Tunceli, Urfa, Bitlis, Van, Hakkari, Malatya, Erzurum illerinde) 24 Şubat 1925 23 Aralık 1927 Kubilay olayı uzerine (Menemen, Manisa ve Balıkesir'de) 1 Ocak 1931 9 Mart 1931 İkinci Dunya Savaşı uzerine (İstanbul, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Canakkale ve Kocaeli'nde) 20 Ekim 194023 Aralık 1947 67 Eylul olayları uzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 7 Eylul 1955 7 Haziran 1956 1960 oğrenci olayları 27 Mayıs hareketi uzerine (İstanbul ve Ankara'da) 28 Nisan 1960 1 Aralık 1961 2021 Mayıs olayları uzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 21 Mayıs 1963 20 Temmuz 1964 1516 Haziran işci olayları uzerine (İstanbul, Kocaeli merkez ve Gebze'de) 16 Haziran 1970 16 Eylul 1970 12 Mart hareketinin ardından (İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, İzmir, Eskişehir, Ankara, Adana, Hatay, Diyarbakır ve Siirt illerinde) 26 Nisan 1971 26 Eylul 1973 Kıbrıs Harekatı uzerine (İstanbul, Ankara, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Canakkale, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Antalya, Muğla, Adana, İcel ve Hatay illerinde) 20 Temmuz 1974 2 Eylul 1975 Irak ic savaşı sebebiyle (Diyarbakır, Hakkari, Mardin ve Siirt illerinde) (TBMM onaylamadı) 27 Mart 1975 27 Mart 1975 Yaygın şiddet hareketleri uzerine (Adana, Ankara, Bingol, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Kars, Malatya, Sivas, Urfa, Adıyaman, Hakkari, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Tunceli, İzmir, Hatay, Ağrı illerinde) 26 Aralık 1978 12 Eylul 1980 12 Eylul hareketi uzerine (butun yurtta) 12 Eylul 1980 19 Temmuz 1987
Sıkıyonetim, tabii afet, salgın hastalık, ağır ekonomik bunalımlar ve sıkıyonetimi gerektiren hallerin daha hafifinin meydana gelmesi durumlarında ilan edilen olağanustu halden farklıdır Sıkıyonetimde yetki askeri makamlarda, olağanustu halde ise mulki makamlardadır Olağanustu halde sıkıyonetim mahkemeleri yoktur
Turkiye'de sıkıyonetimler
Doğu'da Şeyh Said İsyanı uzerine (Muş, Bingol, Elazığ, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Tunceli, Urfa, Bitlis, Van, Hakkari, Malatya, Erzurum illerinde) 24 Şubat 1925 23 Aralık 1927 Kubilay olayı uzerine (Menemen, Manisa ve Balıkesir'de) 1 Ocak 1931 9 Mart 1931 İkinci Dunya Savaşı uzerine (İstanbul, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Canakkale ve Kocaeli'nde) 20 Ekim 194023 Aralık 1947 67 Eylul olayları uzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 7 Eylul 1955 7 Haziran 1956 1960 oğrenci olayları 27 Mayıs hareketi uzerine (İstanbul ve Ankara'da) 28 Nisan 1960 1 Aralık 1961 2021 Mayıs olayları uzerine (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) 21 Mayıs 1963 20 Temmuz 1964 1516 Haziran işci olayları uzerine (İstanbul, Kocaeli merkez ve Gebze'de) 16 Haziran 1970 16 Eylul 1970 12 Mart hareketinin ardından (İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, İzmir, Eskişehir, Ankara, Adana, Hatay, Diyarbakır ve Siirt illerinde) 26 Nisan 1971 26 Eylul 1973 Kıbrıs Harekatı uzerine (İstanbul, Ankara, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Canakkale, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Antalya, Muğla, Adana, İcel ve Hatay illerinde) 20 Temmuz 1974 2 Eylul 1975 Irak ic savaşı sebebiyle (Diyarbakır, Hakkari, Mardin ve Siirt illerinde) (TBMM onaylamadı) 27 Mart 1975 27 Mart 1975 Yaygın şiddet hareketleri uzerine (Adana, Ankara, Bingol, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Kars, Malatya, Sivas, Urfa, Adıyaman, Hakkari, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Tunceli, İzmir, Hatay, Ağrı illerinde) 26 Aralık 1978 12 Eylul 1980 12 Eylul hareketi uzerine (butun yurtta) 12 Eylul 1980 19 Temmuz 1987