Esma binti umeys (ra)
Esma binti Umeys radıyallahu anha, kocası Hz Ca’fer (ra) ile birlikte RasUlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin “iki hicret sahibi iltifatına mazhar olmuş bir hanım sahabi
Efendimizin baldızı MeymUne annemizin kızkardeşi Mekke’de dokuz kızkardeşiyle beraber “imanlı kızkardeşler diye meşhur olan İslam’ın ilk cilekeş hanımlarından Maharetli, becerikli, sabır ve sebat ehli bir iman eri
O, Mekke’de doğup buyudu İslam’ın ilk gunlerinde Allah RasUlune teslim oldu Henuz Darulerkam’a gecmeden once ona tabi olup İslam’la şereflendi Babası Umeys İbni Sa’d olup annesi Hind binti Avf’dır Dokuz kızkardeşi vardı Hepsi de musluman olmuştu İki Cihan Guneşi Efendimiz onlara “imanlı kızkardeşler diye iltifatta bulunurdu Onların ucu meşhur sahabilerle evlidir Ummu’lFazl, Hz Abbas ile Selma, Hz Hamza ile, MeymUne annemiz de Sevgili Peygamberimizle evlenmiştir Esma (ranha) da Hazreti Ca’fer (ra) ile nikahlanmıştı
O Mekke’de huzur ve muhabbet dolu mutlu bir aile yuvası kurmuştu İmanlarından taviz vermeden, baskılara aldırış etmeden hayatlarını surdurmeğe calışıyorlardı Mekke’li muşriklerin inananlar uzerindeki zulmu artmağa başlayıp eza ve cefalar dayanılmaz hal alınca, İki Cihan Guneş Efendimizin izniyle bu bahtiyar aile Habeşistan’a hicret etti Orada, Muhammed, Abdullah ve Avn adında uc cocukları oldu
Esma (ranha) hayatın her turlu sıkıntı ve cilelerine katlanmasını bilen sabırlı bir hanımdı Ahlaki olgunluğa ermiş sebat ehli, iradesi kuvvetli tve metanet sahibiydi Uzun yıllar kendi memleketinden uzakta, cileli bir hayat gecirmesine rağmen asla imanından taviz vermedi O yeni şeyler oğrenmeğe de meraklı idi Bilgilenmeyi severdi Etrafı ile ilgilenirdi Habeşistan’da cenazelerin tabuta konup taşındığını gordu Merakını cekti ve nasıl yapıldığını oğrendi
Esma (ranha) kocası Hz Ca’fer (ra) ile birlikte hicretin yedinci yılında Habeş diyarından Medinei Munevvere’ye hicret ettiler Orada oğrendikleri bilgilerle Hz Fatıma (ranha) ve Zeynep binti Cahş (ranha) annemizin vefatlarında tabutlarını yaptırdı
O maharetli, becerikli bir İslam hanımefendisiydi Dericilikle de uğraştığı bilinmektedir Kocası Ca’fer (ra)’ın MUte savaşında şehid olması uzerine İki Cihan Guneşi Efendimiz evine geldiğinde kırk deri tabakladığını soylemiştir
O, zamanın kıymetini iyi bilirdi Boş kaldığı vakitlerde deri tabaklardı Cocuklarının gecimini deri işi yaparak, elinin emeği ile karşılamağa calışırdı İhtiyacları icin kimseden bir şey istemez ve kimseye el acmazdı
Hz Esma (ranha) Peygamberimiz’in (sav) hanımlarını sık sık ziyaret eder, onların sohbetinde bulunurdu Birgun Hz Hafsa (ranha) annemizin yanında iken Hz Omer (ra) geldi Esma (ranha) ya: “Biz sizi hicrette gectik diye latife yaptı Esma (ranha) da şu mukabelede bulundu:
“Hayır Ya omer, oyle değil Cunku siz RasUlullah (sa)’in yanında idiniz O ac olanlarınızı doyuruyor, cahillerinize de nasihat ediyordu Fakat bizler Allah ve ResUlu uğrunda hicret edip ayrı kalmıştık diyerek karşılık verdi Sonra İki Cihan Guneşi Efendimiz’e giderek bu hadiseyi anlattı Esma (ranha)’nın uzulduğunu farkeden Efendimiz onu sevindirecek ve gonlunu alacak şu mujdeyi verdi:
“Omer ve arkadaşlarının bir hicreti, sizin ise ey gemi yolcuları, iki hicretiniz vardır buyurdu
Esma (ranha) dunyalara değer bu iltifat karşısında cok duygulandı Sevincinden goz yaşlarını tutamadı Boyle bir mujdeye nail olmak
ne buyuk seadetti Bundan sonra “iki hicret sahibi lakabıyla anıldı
Hz Esma (ranha) teslim ehli bir hanımdı Efendimize sormadan bir şey yapmak istemezdi Onun emir ve tavsiyesi uzere hareket ederdi Birgun; “Ya RasUlallah! Cocuklarıma nazar değiyor Şifa niyetiyle birisine okutayım mı? diye sordu İki Cihan Guneşi Efendimiz de: “Evet, okut Eğer kaderin onune gecen bir şey olsaydı, goz değmesi olurdu buyurdu
Hz Esma (ranha) ile Ca’fer (ra)’ın muhabbet dolu ornek bir aile hayatı vardı Birlikte mesud bir omur geciriyorlardı Hicretin 8 yılıydı İki Cihan Guneşi Efendimiz Rumlarla savaşmak uzere bir ordu hazırladı Zeyd İbni Harise’yi kumandan tayin etti O şehid edilirse Hz Ca’fer gececekti O da şehid duşerse Abdullah ibni Revaha orduya kumanda edecekti Ordu hazırlanıp yola cıktı
Ca’fer (ra) hanımı Esma (ranha) ile vedalaştı Cocuklarını kucaklayıp optu, onları okşadı Ordu ile beraber Medine’den ayrıldı İslam ordusu ile Bizanslılar MUte mevkiinde karşılaştı Duşman, sayı ve silahca cok ustundu Fakat İslam ordusunun da maneviyat ve moral gucu cok yuksekti Hepsi şehidlik ozlemiyle yola cıkmışlardı Savaş meydanında cok buyuk kahramanlıklar sergilediler Ca’fer (ra)’ın iki kolu da kılıc darbeleriyle kesildi Fakat İslam sancağını yere duşurmedi Uc komutanın şehid edildiği MUte Savaşı muslumanların zaferiyle neticelendi
İki Cihan Guneşi efendimiz ashabı ile Mescid’de oturur iken Allah Teala, Habibine savaş meydanını olduğu gibi gostermişti Hz Ca’fer (ra)’ın şehid duştuğunu, kesilen iki koluna bedel olarak Cenabı Hakk’ın iki kanat verdiğini ve onlarla Cennete uctuğunu ashabına haber verdi Bundan sonra Hz Ca’fer (ra) “Tayyar ucan ve “Zulcenaheyn iki kanatlı unvanlarıyla anıldı
Hz Esma ve cocukları Hz Ca’fer (ra)’ın yolunu gozluyorlardı Şehid olduğundan haberleri yoktu Fahri Kainat (sa) efendimiz evlerine geldi Cocukları sordu Esma (ranha) cocukları Efendimizin yanına getirdi Şefkat ve Rahmet Peygamberi Efendimiz onları bağrına basıp optu Başlarını okşayıp kokladı Yuzlerine bakarken kendini tutamadı ve mubarek gozlerinden inci tanesi yaşlar akmaya başladı Onun bu halinden şuphelenen Esma (ranha):
“Ya RasUlallah! Yoksa Ca’fer hakkında sana bir haber mi geldi? diye sordu İcin icin ağlayan Efendimiz yanık yureğiyle: “Evet! Ca’fer bugun şehid oldu buyurdu
Hz Esma (ranha) bu acı haber karşısında kendini tutamadı Ağlamaya ve dovunmeye başladı Rahmet Peygamberi efendimiz onun bu halini hoş karşılamadı ve şoyle buyurdu:
“Ey Esma! Artık hayat boş şey deme Ağzından uygunsuz ve kaba soz kacırma Goğsunu de dovme tavsiyesinde bulundu
Hanımlar Hz Esma’nın başına toplanmışlardı ResUli Ekrem (sa) Efendimiz oradan ayrılıp doğru evine geldi Annelerimize yemek yapıp Ca’fer (ra)’ın evine gondermelerini soyledi ve: “Onlar icin yemek hazırlayınız Onlar yemek yapabilecek durumda değillerdir buyurdu
Hz Ca’fer (ra)’ın evine uc gun yemek yapılıp gonderildi İslam tarihinde cenaze evine gonderilen ilk yemeğin bu olduğu rivayet edilir
Rahmet Peygamberi Efendimiz uc gun gectikten sonra tekrar Hz Ca’fer (ra)’ın evine uğradı Yetim kalan yavruları icin Hz Esma (ranha)’ya: “Bugunden sonra artık kardeşime ağlama Bu cocukların gecim ve bakımı hakkında da hic endişelenme Dunyada ve ahirette onların velisi benim mujdesini verdi
Esma (ranha) altı ay kadar dul kaldı İslam davası uğrunda cok cile cekmiş bu hanım sahabiyi Hz EbU Bekir (ra) himayesine almak istedi Ona evlenme teklifinde bulundu O da bu teklifi kabul etti ve nikahları kıyıldı Boylece aile kendisine hayırlı bir hami bulmuş oldu
Hz Esma (ranha) Hz EbU Bekir (ra) ile sevgi ve hurmet dolu mutlu bir aile hayatı gecirmişlerdir
“Hısımlık cihetinden, insanların en şereflisi iltifatına mazhar olan Esma (ranha) Hz Ali (ra)’ın ahirete irtihalinden kısa bir zaman sonra vefat eylemiştir RasUlullah (sa)’in baldızı olarak arkaya hayırlı evlad ve iyi bir ad bırakmıştır
Cenabı Hak’tan şefaatlerini niyaz ederiz Amin
Esma binti Umeys radıyallahu anha, kocası Hz Ca’fer (ra) ile birlikte RasUlullah sallallahu aleyhi vesellem efendimizin “iki hicret sahibi iltifatına mazhar olmuş bir hanım sahabi
Efendimizin baldızı MeymUne annemizin kızkardeşi Mekke’de dokuz kızkardeşiyle beraber “imanlı kızkardeşler diye meşhur olan İslam’ın ilk cilekeş hanımlarından Maharetli, becerikli, sabır ve sebat ehli bir iman eri
O, Mekke’de doğup buyudu İslam’ın ilk gunlerinde Allah RasUlune teslim oldu Henuz Darulerkam’a gecmeden once ona tabi olup İslam’la şereflendi Babası Umeys İbni Sa’d olup annesi Hind binti Avf’dır Dokuz kızkardeşi vardı Hepsi de musluman olmuştu İki Cihan Guneşi Efendimiz onlara “imanlı kızkardeşler diye iltifatta bulunurdu Onların ucu meşhur sahabilerle evlidir Ummu’lFazl, Hz Abbas ile Selma, Hz Hamza ile, MeymUne annemiz de Sevgili Peygamberimizle evlenmiştir Esma (ranha) da Hazreti Ca’fer (ra) ile nikahlanmıştı
O Mekke’de huzur ve muhabbet dolu mutlu bir aile yuvası kurmuştu İmanlarından taviz vermeden, baskılara aldırış etmeden hayatlarını surdurmeğe calışıyorlardı Mekke’li muşriklerin inananlar uzerindeki zulmu artmağa başlayıp eza ve cefalar dayanılmaz hal alınca, İki Cihan Guneş Efendimizin izniyle bu bahtiyar aile Habeşistan’a hicret etti Orada, Muhammed, Abdullah ve Avn adında uc cocukları oldu
Esma (ranha) hayatın her turlu sıkıntı ve cilelerine katlanmasını bilen sabırlı bir hanımdı Ahlaki olgunluğa ermiş sebat ehli, iradesi kuvvetli tve metanet sahibiydi Uzun yıllar kendi memleketinden uzakta, cileli bir hayat gecirmesine rağmen asla imanından taviz vermedi O yeni şeyler oğrenmeğe de meraklı idi Bilgilenmeyi severdi Etrafı ile ilgilenirdi Habeşistan’da cenazelerin tabuta konup taşındığını gordu Merakını cekti ve nasıl yapıldığını oğrendi
Esma (ranha) kocası Hz Ca’fer (ra) ile birlikte hicretin yedinci yılında Habeş diyarından Medinei Munevvere’ye hicret ettiler Orada oğrendikleri bilgilerle Hz Fatıma (ranha) ve Zeynep binti Cahş (ranha) annemizin vefatlarında tabutlarını yaptırdı
O maharetli, becerikli bir İslam hanımefendisiydi Dericilikle de uğraştığı bilinmektedir Kocası Ca’fer (ra)’ın MUte savaşında şehid olması uzerine İki Cihan Guneşi Efendimiz evine geldiğinde kırk deri tabakladığını soylemiştir
O, zamanın kıymetini iyi bilirdi Boş kaldığı vakitlerde deri tabaklardı Cocuklarının gecimini deri işi yaparak, elinin emeği ile karşılamağa calışırdı İhtiyacları icin kimseden bir şey istemez ve kimseye el acmazdı
Hz Esma (ranha) Peygamberimiz’in (sav) hanımlarını sık sık ziyaret eder, onların sohbetinde bulunurdu Birgun Hz Hafsa (ranha) annemizin yanında iken Hz Omer (ra) geldi Esma (ranha) ya: “Biz sizi hicrette gectik diye latife yaptı Esma (ranha) da şu mukabelede bulundu:
“Hayır Ya omer, oyle değil Cunku siz RasUlullah (sa)’in yanında idiniz O ac olanlarınızı doyuruyor, cahillerinize de nasihat ediyordu Fakat bizler Allah ve ResUlu uğrunda hicret edip ayrı kalmıştık diyerek karşılık verdi Sonra İki Cihan Guneşi Efendimiz’e giderek bu hadiseyi anlattı Esma (ranha)’nın uzulduğunu farkeden Efendimiz onu sevindirecek ve gonlunu alacak şu mujdeyi verdi:
“Omer ve arkadaşlarının bir hicreti, sizin ise ey gemi yolcuları, iki hicretiniz vardır buyurdu
Esma (ranha) dunyalara değer bu iltifat karşısında cok duygulandı Sevincinden goz yaşlarını tutamadı Boyle bir mujdeye nail olmak
ne buyuk seadetti Bundan sonra “iki hicret sahibi lakabıyla anıldı
Hz Esma (ranha) teslim ehli bir hanımdı Efendimize sormadan bir şey yapmak istemezdi Onun emir ve tavsiyesi uzere hareket ederdi Birgun; “Ya RasUlallah! Cocuklarıma nazar değiyor Şifa niyetiyle birisine okutayım mı? diye sordu İki Cihan Guneşi Efendimiz de: “Evet, okut Eğer kaderin onune gecen bir şey olsaydı, goz değmesi olurdu buyurdu
Hz Esma (ranha) ile Ca’fer (ra)’ın muhabbet dolu ornek bir aile hayatı vardı Birlikte mesud bir omur geciriyorlardı Hicretin 8 yılıydı İki Cihan Guneşi Efendimiz Rumlarla savaşmak uzere bir ordu hazırladı Zeyd İbni Harise’yi kumandan tayin etti O şehid edilirse Hz Ca’fer gececekti O da şehid duşerse Abdullah ibni Revaha orduya kumanda edecekti Ordu hazırlanıp yola cıktı
Ca’fer (ra) hanımı Esma (ranha) ile vedalaştı Cocuklarını kucaklayıp optu, onları okşadı Ordu ile beraber Medine’den ayrıldı İslam ordusu ile Bizanslılar MUte mevkiinde karşılaştı Duşman, sayı ve silahca cok ustundu Fakat İslam ordusunun da maneviyat ve moral gucu cok yuksekti Hepsi şehidlik ozlemiyle yola cıkmışlardı Savaş meydanında cok buyuk kahramanlıklar sergilediler Ca’fer (ra)’ın iki kolu da kılıc darbeleriyle kesildi Fakat İslam sancağını yere duşurmedi Uc komutanın şehid edildiği MUte Savaşı muslumanların zaferiyle neticelendi
İki Cihan Guneşi efendimiz ashabı ile Mescid’de oturur iken Allah Teala, Habibine savaş meydanını olduğu gibi gostermişti Hz Ca’fer (ra)’ın şehid duştuğunu, kesilen iki koluna bedel olarak Cenabı Hakk’ın iki kanat verdiğini ve onlarla Cennete uctuğunu ashabına haber verdi Bundan sonra Hz Ca’fer (ra) “Tayyar ucan ve “Zulcenaheyn iki kanatlı unvanlarıyla anıldı
Hz Esma ve cocukları Hz Ca’fer (ra)’ın yolunu gozluyorlardı Şehid olduğundan haberleri yoktu Fahri Kainat (sa) efendimiz evlerine geldi Cocukları sordu Esma (ranha) cocukları Efendimizin yanına getirdi Şefkat ve Rahmet Peygamberi Efendimiz onları bağrına basıp optu Başlarını okşayıp kokladı Yuzlerine bakarken kendini tutamadı ve mubarek gozlerinden inci tanesi yaşlar akmaya başladı Onun bu halinden şuphelenen Esma (ranha):
“Ya RasUlallah! Yoksa Ca’fer hakkında sana bir haber mi geldi? diye sordu İcin icin ağlayan Efendimiz yanık yureğiyle: “Evet! Ca’fer bugun şehid oldu buyurdu
Hz Esma (ranha) bu acı haber karşısında kendini tutamadı Ağlamaya ve dovunmeye başladı Rahmet Peygamberi efendimiz onun bu halini hoş karşılamadı ve şoyle buyurdu:
“Ey Esma! Artık hayat boş şey deme Ağzından uygunsuz ve kaba soz kacırma Goğsunu de dovme tavsiyesinde bulundu
Hanımlar Hz Esma’nın başına toplanmışlardı ResUli Ekrem (sa) Efendimiz oradan ayrılıp doğru evine geldi Annelerimize yemek yapıp Ca’fer (ra)’ın evine gondermelerini soyledi ve: “Onlar icin yemek hazırlayınız Onlar yemek yapabilecek durumda değillerdir buyurdu
Hz Ca’fer (ra)’ın evine uc gun yemek yapılıp gonderildi İslam tarihinde cenaze evine gonderilen ilk yemeğin bu olduğu rivayet edilir
Rahmet Peygamberi Efendimiz uc gun gectikten sonra tekrar Hz Ca’fer (ra)’ın evine uğradı Yetim kalan yavruları icin Hz Esma (ranha)’ya: “Bugunden sonra artık kardeşime ağlama Bu cocukların gecim ve bakımı hakkında da hic endişelenme Dunyada ve ahirette onların velisi benim mujdesini verdi
Esma (ranha) altı ay kadar dul kaldı İslam davası uğrunda cok cile cekmiş bu hanım sahabiyi Hz EbU Bekir (ra) himayesine almak istedi Ona evlenme teklifinde bulundu O da bu teklifi kabul etti ve nikahları kıyıldı Boylece aile kendisine hayırlı bir hami bulmuş oldu
Hz Esma (ranha) Hz EbU Bekir (ra) ile sevgi ve hurmet dolu mutlu bir aile hayatı gecirmişlerdir
“Hısımlık cihetinden, insanların en şereflisi iltifatına mazhar olan Esma (ranha) Hz Ali (ra)’ın ahirete irtihalinden kısa bir zaman sonra vefat eylemiştir RasUlullah (sa)’in baldızı olarak arkaya hayırlı evlad ve iyi bir ad bırakmıştır
Cenabı Hak’tan şefaatlerini niyaz ederiz Amin