Ethereum Kurucusu Buterin, Merak Uyandıran Son Yazısında Rollupları ve Ölçeklenebilirliği Tartıştı

Ethereum kurucusu Vitalik Buterin, dün “Endgame” başlıklı bir blog yazısı yayımladı. Rolluplar ve ağın ölçeklenebilirliğinin tartışıldığı yazı, adı nedeniyle büyük bir ilgiye sahne oldu. Buterin’in paylaştığı ilk dakikalarda siteye erişim sağlanamadı.

Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter ve Telegram kanalımızdan takip edebilirsiniz.


Buterin yazıda, rollupların geniş kabul gördüğü bir senaryoda dahi blok üretiminin merkezi kalmaya devam edeceğini söyledi. Blok üretimini düzenlemek için by-pass kanalları ve diğer teknikleri kullanabileceklerini belirten Buterin, kullanıcıların varlıklarını bir ikinci katman rollupında saklamakta kendilerini güvende hissedene kadar “yıllarca iyileştirme ve denetim” gerekebileceğini belirtti.

Yazı, teknolojinin blok üretimini daha merkeziyetsiz hale getirmek için nasıl kullanılabileceğine odaklandı. Buterin bugün birçok ağın yüksek blok boyutları ve işlem hızlarına sahip olma eğiliminde olduğunu, bunun ise yüksek node çalıştırma maliyetleri nedeniyle merkezileşmeye neden olduğunun altını çizdi.

Buterin blok doğrulamasını iyileştiren ancak merkezileştirilmiş blok üretimine yol açan rollup odaklı bakış açısının iki çıkarım ile sonuçlanabileceğini söylüyor. İlki, yüksek düzeyde ölçeklenebilir tek bir rollupa “herkesin geçiş yaptığı” ikincisi ise ağ etkinliğinin birden çok çözüme yayıldığı bir yer. Ancak Buterin’e göre her iki senaryoda da blok üretimi merkezi kalmaya devam edecek ancak bu by-pass kanalları ve diğer tekniklerin kullanımı ile iyileştirilebilir. 

Bilindiği üzere Buterin, Ethereum‘un ölçeklenebilirliğinde ikinci katman çözümlerinin rolünü uzun zamandır tartışıyor. Bu noktada rolluplar, optimistic ve zk olarak ikiye ayrılıyor. Optimism ve Arbitrum gibi optimistic rolluplar, işlemleri bir araya getirir ve işlem hızlarını ve gas ücretlerini iyileştirmek için verileri zincir dışına taşırken; Starkware’in StarkNet’i gibi zk-rolluplar, işlemler ana zincire gönderilirken geçerliliği kanıtlamak için kriptografik kanıtlar üretir.

Buterin ayrıca diğer büyük blokzincirlerinin merkeziyetsiz blok üretimi ve sansür direncine ulaşmak için çalışıp çalışmama konusunda bir seçim yapmak zorunda kalacağının altını çizdi.

Ağın gas ücreti sorunu ise, son zamanlarda ikinci katman rollup çözümlerinin ivme kazanması ile sonuçlandı. StarkNet geçen hafta ana ağda aktifleştirilirken, birçok Ethereum tabanlı defi projesi de optimistic rolluplarda başlatıldı.