Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Ahlak felsefesi kişilerin davranış örüntülerinden yola çıkarak toplum tarafından kabul edilen ahlak kurallarının ele alındığı felsefenin alt dalıdır Ahlak felsefesinde en önemli nokta hangi davranışın ahlaklı olup olmadığı değil, ahlaki eylemlerin amacının ne olduğu, evrensel ahlak yasasının var olup olmadığı gibi evrensel konulardırEğer var olan kurallar tüm insanlar için ele alınıyorsa buna etik, belli bir toplum için geçerli ise ahlak kuralı denilmektedirÖrneğin yemeğe büyüklerin önce başlaması ahlak kuralı iken, iyilik etiğin alanına girer
Ahlak Felsefesinin Temel Kavramları
İyi: Ahlak felsefesinin en temel kavramlarından biridir İyi toplum tarafından kabul edilen ve hoş karşılanan, kişinin yapması gereken davranışların niteliğidir
Örneğin, Platon?a göre iyi, en mükemmel ideadır
Kötü: Ahlak felsefesinde iyi davranışların karşıtıdır Kötü davranışlar toplum tarafından hoş karşılanmayan, yapılmaması gereken davranışlardır
Erdem: Erdem genel olarak tüm toplumların iyi olarak nitelendirdiği kavramlardır Dürüstlük, cömertlik, nezaket? gibi kavramlar erdemdir
Sorumluluk: Bir kişinin yapıp ettiklerinin (davranışlarının) sonucunu önceden bilmesi ve kabul etmesidir Örneğin bir öğretmenin ders anlatması onun sorumluluğu, öğrencinin ise dersi dinlemesi, soru çözmesi onun sorumluluğudur Toplum bulunduğumuz statüye göre bizden belli davranışları yerine getirmemizi ister
Özgürlük: Kişinin iyi ya da kötü olan davranışlardan hangisini seçeceğine karar verme durumudur Burada önemli olan kişinin kendi iradesiyle seçim yapmasıdır
Vicdan: Kişinin iç muhakemesidir Yaptığı davranışların doğru ya da yanlış olduğunun bilincine varmasıdır Örneğin yapılan davranışın iyi ya da kötü olduğunun iç yetiyle belirlenmesidir
Ahlak Yasası: Toplumsal kabullere dayanarak uyulması gerekli görülen ahlak kurallarıdır
Ödev: Sorumlulukla çok benzer Ödev kişiden beklenenin yanı sıra uyulması gereken kuralları da kapsar
Ahlaki Eylemin Amacı Nedir?
Mutluluktur: Platon ve Aristoteles
Hazdır: Epiküros ve Aristippos
Ödevdir: Kant
Faydacılıktır: JS Mill, J Bentham
Birey Ahlaki Eylemde Bulunurken Özgür Müdür?
Filozoflarca çokça tartışılan bu konuya 3 farklı yaklaşım geliştirilmiştir
Determinizm: Bireyi ahlaki eylemlerde bulunurken özgür olmadığını aile, toplum, okul gibi çevresel faktörlerin etkili olduğunu savunmuştur
İndeterminizm: Bireyin ahlaki kararlarda tamamen özgür olduğunu, eylemi yapıp yapmamak kendi tercihi olduğunu savunmuşlardır
Otodeterminizm: Kişi kendini ne kadar geliştirebilirse o kadar özgür ve ahlaklı olur Kişinin ahlaklı olması ile özgürlüğü paralel olarak ilerler
KİŞİ VİCDANI KARŞISINDA EVRENSEL AHLAK YASASI VAR MIDIR? 1 Evrensel Ahlak Yasasını Kabul Edenler
1Utulitarizm (Faydacılık):
JSMill ve JBentham?a göre kişiye fayda sağlayan her şey bireyin amacıdır Birey eğer kendi çıkarını sağlıyorsa pragmatizm, toplumsal bir çıkarı söz konusu ise utulitarizm yani toplumsal fayda söz konusudur Fayda sağlayan her şeyin de mutluluk verdiğini savunan utulitaristlere göre evrensel ahlak yasası vardır
1 Entuisyonizm (Sezgicilik):
Ahlaki eylmler iyi ya da kötü olarak ele alınır İyi ve kötü ise ancak sezgiler yoluyla anlaşılır Bu nedenle HBergson?a göre karar verme durumunda kişi vicdanının ve sezgilerin etkili olduğunu savunur
Akılcılığın da temsilcisi olan de Sokrates ise evrense ahlak yasası ile en iyi olanın bilgi sahibi olmak olduğunu savunan Sokrates?e göre ise bilgi de ahlak da evrenseldir
İdelar: Platon en iyi olanın iyi ideası olduğunu ve iyi olan her şeyin de ahlakla temellendirilesi görüşünü benimser Ahlki yaşam iyi ideasına uygun yaşamaktır
2 Evrensel Ahlak Yasasını Reddedenler:
Faydacılık(Pragmatizm)
Pragmatiklere göre kişinin amacı fayda sağlamaktır Fakat her birey kendi çıkarını düşünecesinden herkes için genel geçer olan evrensel ahlak yasası yoktur
Egoizm (ben sevgisi): Kişileri yönlendiren aslında onların ben sevgisidir Bencilik olarak adlandırılan egoizme göre kişi ancak kendini sever ve evrensel değil, bireysel ahlak söz konusudur
Anarşizm: Ahlak kuralları bireye baskı uygulayan ve otorite uygulayan bir durumdur Bu nedenle evrensel ahlak yasalarını reddeder
İmmoralizm: Nietzche?ye göre geleneksel ahlak yasalarının günümüzde geçerlilği yoktur Birey bu kurallara uymak istemez ve uymak zorunda kalır Bu da bireyi iki yüzlü yapar Ahlk yasaları aslında bireyi yozlaştıran ve köle haline getiren kurallardır*Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk):
Kişinin özgürlüğünün belli sınırları vardır Kişinin sorumluluğu ve vicanı devreye girer Evrensel değil, kişisel ahlaki değerler söz konusudur En önemli temsilcisi ise JPSartre?dir
Kaynakça:
FELSEFE TARİHİ
Ahlak Felsefesinin Temel Kavramları
İyi: Ahlak felsefesinin en temel kavramlarından biridir İyi toplum tarafından kabul edilen ve hoş karşılanan, kişinin yapması gereken davranışların niteliğidir
Örneğin, Platon?a göre iyi, en mükemmel ideadır
Kötü: Ahlak felsefesinde iyi davranışların karşıtıdır Kötü davranışlar toplum tarafından hoş karşılanmayan, yapılmaması gereken davranışlardır
Erdem: Erdem genel olarak tüm toplumların iyi olarak nitelendirdiği kavramlardır Dürüstlük, cömertlik, nezaket? gibi kavramlar erdemdir
Sorumluluk: Bir kişinin yapıp ettiklerinin (davranışlarının) sonucunu önceden bilmesi ve kabul etmesidir Örneğin bir öğretmenin ders anlatması onun sorumluluğu, öğrencinin ise dersi dinlemesi, soru çözmesi onun sorumluluğudur Toplum bulunduğumuz statüye göre bizden belli davranışları yerine getirmemizi ister
Özgürlük: Kişinin iyi ya da kötü olan davranışlardan hangisini seçeceğine karar verme durumudur Burada önemli olan kişinin kendi iradesiyle seçim yapmasıdır
Vicdan: Kişinin iç muhakemesidir Yaptığı davranışların doğru ya da yanlış olduğunun bilincine varmasıdır Örneğin yapılan davranışın iyi ya da kötü olduğunun iç yetiyle belirlenmesidir
Ahlak Yasası: Toplumsal kabullere dayanarak uyulması gerekli görülen ahlak kurallarıdır
Ödev: Sorumlulukla çok benzer Ödev kişiden beklenenin yanı sıra uyulması gereken kuralları da kapsar
Ahlaki Eylemin Amacı Nedir?
Mutluluktur: Platon ve Aristoteles
Hazdır: Epiküros ve Aristippos
Ödevdir: Kant
Faydacılıktır: JS Mill, J Bentham
Birey Ahlaki Eylemde Bulunurken Özgür Müdür?
Filozoflarca çokça tartışılan bu konuya 3 farklı yaklaşım geliştirilmiştir
Determinizm: Bireyi ahlaki eylemlerde bulunurken özgür olmadığını aile, toplum, okul gibi çevresel faktörlerin etkili olduğunu savunmuştur
İndeterminizm: Bireyin ahlaki kararlarda tamamen özgür olduğunu, eylemi yapıp yapmamak kendi tercihi olduğunu savunmuşlardır
Otodeterminizm: Kişi kendini ne kadar geliştirebilirse o kadar özgür ve ahlaklı olur Kişinin ahlaklı olması ile özgürlüğü paralel olarak ilerler
KİŞİ VİCDANI KARŞISINDA EVRENSEL AHLAK YASASI VAR MIDIR? 1 Evrensel Ahlak Yasasını Kabul Edenler
1Utulitarizm (Faydacılık):
JSMill ve JBentham?a göre kişiye fayda sağlayan her şey bireyin amacıdır Birey eğer kendi çıkarını sağlıyorsa pragmatizm, toplumsal bir çıkarı söz konusu ise utulitarizm yani toplumsal fayda söz konusudur Fayda sağlayan her şeyin de mutluluk verdiğini savunan utulitaristlere göre evrensel ahlak yasası vardır
1 Entuisyonizm (Sezgicilik):
Ahlaki eylmler iyi ya da kötü olarak ele alınır İyi ve kötü ise ancak sezgiler yoluyla anlaşılır Bu nedenle HBergson?a göre karar verme durumunda kişi vicdanının ve sezgilerin etkili olduğunu savunur
Akılcılığın da temsilcisi olan de Sokrates ise evrense ahlak yasası ile en iyi olanın bilgi sahibi olmak olduğunu savunan Sokrates?e göre ise bilgi de ahlak da evrenseldir
İdelar: Platon en iyi olanın iyi ideası olduğunu ve iyi olan her şeyin de ahlakla temellendirilesi görüşünü benimser Ahlki yaşam iyi ideasına uygun yaşamaktır
2 Evrensel Ahlak Yasasını Reddedenler:
Faydacılık(Pragmatizm)
Pragmatiklere göre kişinin amacı fayda sağlamaktır Fakat her birey kendi çıkarını düşünecesinden herkes için genel geçer olan evrensel ahlak yasası yoktur
Egoizm (ben sevgisi): Kişileri yönlendiren aslında onların ben sevgisidir Bencilik olarak adlandırılan egoizme göre kişi ancak kendini sever ve evrensel değil, bireysel ahlak söz konusudur
Anarşizm: Ahlak kuralları bireye baskı uygulayan ve otorite uygulayan bir durumdur Bu nedenle evrensel ahlak yasalarını reddeder
İmmoralizm: Nietzche?ye göre geleneksel ahlak yasalarının günümüzde geçerlilği yoktur Birey bu kurallara uymak istemez ve uymak zorunda kalır Bu da bireyi iki yüzlü yapar Ahlk yasaları aslında bireyi yozlaştıran ve köle haline getiren kurallardır*Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk):
Kişinin özgürlüğünün belli sınırları vardır Kişinin sorumluluğu ve vicanı devreye girer Evrensel değil, kişisel ahlaki değerler söz konusudur En önemli temsilcisi ise JPSartre?dir
Kaynakça:
FELSEFE TARİHİ
