Etkili Öğretmen

Etkili Hoca ETKIN ÖĞRETMEN​ Dr Mustafa Tatar​ YYU Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü​ Okul, öğrencilere okumayazma ve basit sayısal becerilerin yanına karmaşık ve daha görünmeyen bilgi ve düşünceleri kazandırmak üzere sabit ve az kalsın herkesi şu ya da bu ölçüde ilgilendiren epeyce yaygın, toplumsal bir kurumdur Bu değin yaygın olması ve çok sayıda insanı ilgilendirmesi mektep ve öğretmenlerin sorumluluğunu daha da arttırmakta, onları yaptıkları işin hesabını vermeye zorlamaktadır İnsan yaşamının çok kayda değer bir bölümü örgün eğitim kurumlarında geçmektedir İlköğretimi başlıca aldığımızda, 67 yaşlarında başlayan işlem uzun yıllar her tarafında devam etmektedir Dağıtılmış yaş gruplarındaki öğrencilere hizmet veren ve onların eğitim sorumluluğunu yüklenen bu kurumların esas hedefi öğrencilerin gelişimine en üst düzeyde katkı maddesi sağlamak, böylece onları bir üst eğitim kurumuna ve hayata hazırlamaktır Bunu başarabilmesi büyük ölçüde çalışanlarına bağlıdır Çünkü kurumlar nihayetinde çalışanlarının niteliği ölçüsünde hizmet üretebilirler Her kurumun belirli kuruluş amaçları vardır Bu amaçlar basitten karmaşığa doğru bir seyir peşine düşüp takip eder Kolay ve yakın hedefler gerçekleştirildikçe karmaşık ve uzaktan hedeflerin gerçekleştirilmesi daha basit olur Etkililik bir kurumunbireyin kendisi için belirlediği hedeflere ulaşma derecesine muhabere eder Kurumlarbireyler hedeflerini gerçekleştirebildikleri ölçüde etkin; hedeflerinden uzaklaştıkları ölçüde etkisiz kabul edilirler Hoca etkililiği, eğitim araştırmacılarının uzun bir zamandan beri üzerinde kafa yordukları bir problemdir Konuyla ilgili yapılan çalışmaların yüz yıldan pozitif bir zamandır devam ediyor oluşu problemin önemini ve ne denli köklü bir geleneğe sahip olduğunu göstermektedir Etkin öğretmen kimdir? Ne tür özelliklere sahiptir? Bu özellikleri tespit etmek mümkün müdür? Etkililik allah vergisi getirilen bir nitelik midir yoksa sonra kazanılabilir mi? gibi sorular eğitimcileri meşgul etmektedir ​ETKILI ÖĞRETMENİN ÖZELLİKLERİ​​Öğretmenin eğitim sistemi içinde ne dek önemli bir işlevi yerine getirdiği hususunda yaklaşık olarak cümbür cemaat hemfikir olsa da etkin öğretmenin kim olduğu ve özelliklerinin belirlenebilirliği araştırmacılar arasında ağız dalaşı konusu olmuştur Hoca Etkililiğinin Ölçütü Üzerine Amerikan Eğitim Araştırması Topluluğu, 1953’de, hoca etkililiği araştırmalarının yetkisiz ve dengesiz olduğunu belirten bir rapor yayınladı Bu raporda, 40 yıldır hoca etkililiği üzerine yapılan çok sayıda araştırmaya karşın elde edilen sonuçların hiç de iç açıcı olmadığı; hoca yetiştirme programlarına herhangi bir katkı sağlamadığı belirtilmektedir (Rupley et al, 1986, 7)Biddle (1964, 2) ve Thomas (1981, 251)’a tarafından, hakkında çok şey yazılmış olsa da öğretmen etkililiği araştırmaları öylesine karmaşıktır oysa hiç kimse tatmin edici ve etkin öğretmenin kim olduğunu ve hoca etkililiğinin nasıl değerlendirileceğini bilmemektedir Benzer şekilde White ve Burke (1993, 1) ve Doyle (1985, 28)60yıldan pozitif bir zamandır öğretmen etkililiği ile ilgili yüzlerce alıştırma yapan araştırmacıların herkesin üzerinde akıl birliğine vardığı net bir sonuca ulaşamadıklarını; etkililiğin ölçütünü tespit etme çalışmalarının hayal kırıklığıyla sonuçlandığını; bütün çabalara rağmen hala etkin öğretmenle etkisiz öğretmeni birbirinden dobra dobra ayırt edemediğimizi belirtmektedirler Fakat Hamachek (1975, 33) eğitimde hiçbir konunun öğretmen etkililiği kadar geniş çaplı araştırılmadığını ve iyi öğretmenin fena öğretmenden ayırt edilemeyeceği düşüncesinin endişe verici olduğunu belirtmektedir Ona göre; tatmin edici, etkili, iyine olarak isimlendirilirse isimlendirilsinöğretmeni bilebiliriz İyi ve etkin öğretmenin bireysel özellikleri o kadar açıktır oysa kötü ve etkisiz öğretmenin kişisel özelliklerinden zahmetsizce ayırt edilebilir Weimer (1993, 6)’de etkin öğretmeni kimsenin bilemeyeceği düşüncesine karşısında çıkmakta ve bunun bir mitos olduğunu belirtmektedir Eğitimci Philip Jackson, araştırmacıların etkili öğretmenlerde belirlediği ve pek çoğu pedagoji ve öğretim yöntemleriyle ilgili olan maharet ve özelliğin doğrudan incelenebileceğine, öğrenilebileceğine ve öğretilebileceğine inanmaktadır (Arthea, 2000, 42) Arthea (2000, 46–47) araştırmacıların etkili öğretmenin özelliklerini ölçülebilir ve ölçülemez edinmek üzere ikiye ayırdıklarını belirtmektedir Ölçülebilir olanlar şunlardır: Etkili hoca bilgilidir, iyi eğitimlidir, konuları üstteki düzeyde anlar, çocuk ve gençlerin nasıl öğrendiğini ve nasıl özendirme edileceğini bilir Etnik ayrımcılık hakkında veri sahibidir, ırkçılığı, sınıfçılığı, cinsiyet ayrımcılığını ve bunlarla nasıl baş edileceğini bilir Bilgiyi aktarırken yerinde öğretim yöntemleri kullanır Öğretim kararlarını verirken esnektir Birkaç hakim amaca yoğunlaşır, neyi niçin öğrettiğini bilir, isteklerini öğrencilere açıkça belirtir, öğrencilere gerekli durumlarda uygulama fırsatı verir ve geribildirimde bulunur Nasıl soru soracağını, öğrenciyi nasıl motive edeceğini bilir İçinde çeşitli etkinliklerin yer aldığı ayrıntılı bir ders planı hazırlar, öğrencilerin galibiyet düzeylerinden hareketle sürekli değerlendirmeler yapar Etkili öğretmen açık ve tutarlı bir iletişim ve yönetim becerisine sahiptir Ders saatini etkili biçimde kullanır Geçişlere az zaman harcar Organizasyonu iyidir Öğrencilerin çalışmalarını ve gelişimlerini izler, problemleriyle baş etmede onlara takviye eder Öğrencilerin kendisi hakkındaki değerlendirmelerini ciddiye alır Eleştiriden fazla ödüle baş vurur, verdiği kararlarda isabetlidir Etkili öğretmenin ölçülemez özellikleri ise şunlardır: Sağlam bir ahlaki karaktere sahiptir, çocuklardan hoşlanır, öğretmeyi ister, duyarlık ve sebat gösterir, öğrencilerin bireysel ihtiyaçları ile sınıfın ihtiyaçlarını dengeler, kendine güveni tamdır, sabırlı, devingen, empatik ve sıcaktır, isteklidir, kendisi ve öğrencileri için yüksek hedefler belirler, metne mutlak anlamda alt kalmaksızın konuşur, sezgisi güçlüdür, bereketli çalışır, yaptıklarıyla gurur duyar, öğretime olası olduğunca fazla zaman ayırır (Arthea, 2000, 48 ) Bir Takım özelliklerin ölçülemeyeceğini anlatmak tartışmaya açık bir iddiadır Bir Takım kavramları tanımlamak ve değer biçmek elbette zordur Lakin iyi bir tanımlama yapıldığında ve göstergeler belirlendiğinde kavram ne değin kuvvet ve karışık olursa olsun göstergelerden hareketle değer biçmek mümkündür