Etna Yanardağı Fiber Kablolarla Çevrildi: Peki Neden?

1990’larda internetin gelişmeye başlamasıyla birlikte Telekomünikasyon şirketleri tarafından çok sayıda fiber çizgi döşendi. Bu fiber çizgilerin sayısı ise internet yaymak için gerekli olan sayıdan çok daha fazlaydı ve şirketler bu çizgileri depremlerin, arazi yapılarının hatta balina seslerinin incelenmesi için kiralamaya başladı.

Günümüzde ise araştırmacılar, emsal bir biçimde Avrupa’nın en etkin yanardağı olan Etna Dağı’nı incelemeye başladı. Biliyorsunuz ki Etna Dağı, hayli faal bir yanardağ ve etrafındaki hayatı büyük ölçüde etkiliyor. Geçtiğimiz aylarda da yanardağın iki sefer üst üste patladığından bahsetmiştik. Pekala, araştırmacılar fiber çizgileri kullanarak bu yanardağın faaliyetlerini nasıl inceliyor? Gelin bunun nasıl mümkün olduğuna birlikte bakalım.

Etna’nın hareketleri fiber kablolar aracılığıyla faaliyetlerle ilgili bilgi sahibi olunabilecek


Fiber sınırların, uzun bir müddettir zelzeleleri incelemek, arazi ölçümleri yapmak ve hatta su altına döşenen fiber kablolar sayesinde balinaların davetlerini tespit etmek maksadıyla kullanıldığından bahsetmiştik. Fiber kablolar, bir noktadan bir noktaya ışık darbeleri taşıyarak çalışıyor ve bu kablolarda bir kesinti yaşandığında (örneğin; sarsıntılarda kabloların bozulabilmesi gibi) kablodan geçen ışığın bir kısmı kaynağa geri dönüyor. Araştırmacıların da fiber kabloları kullanmasının sebebi aslında tam olarak bu zira ufak bir kesinti yahut hareket bile kabloyu etkileyen şeyin ne olduğu ya da ne kadar uzaklıkta olduğuyla ilgili bilgiler verebiliyor.

Örneğin; pandemi müddetinde yaşanan karantinada bu kablolar kullanılarak, caddelerde ve sokaklarda kaç insan olduğu ya da kaç otomobil olduğu üzere bilgiler elde edilebilmişti. Artık de günümüzün en tehlikeli yanardağlarından biri olarak görülen Etna Dağı’nın faal faaliyetlerinin evvelden tespit edilebilmesi için benzeri bir prosedür kullanılacak. Araştırmacılar, vakit zaman püskürttüğü lavlarla uçakların düşmesine kadar pek çok ziyana yol açan Etna’nın etrafına fiber kablolar döşemeye başladı. DAS ismi verilen bu projeyle döşenen kırmızı ve mavi kablolar, yanardağın rastgele bir faaliyete girmesi durumunda geri dönen ışık dalgaları araştırmacılara faaliyetin uzaklığı ve büyüklüğü üzere hususlarda bilgiler verebilecek.

Bir insanın ayak sesine kadar her şeyi algılayabilen bu kabloların, neredeyse tüm frekansları algılaması araştırmacıların muhtemel tüm faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmasına imkan tanıyacak. Etna etrafında yaşayan çok fazla insanın, diken üstündeki hayatlarının biraz olsun rahatlaması ve evvelki yollardan çok daha başarılı sonuçlar elde edilmesi umut ediliyor.