Ev Fiyatlarındaki Artış Nasıl Başladı: Engellenebilecek mi?

İnsanları şoklardan ümitsizliğe sürükleyen bir mevzu gündemden düşmüyor. Mesken fiyatları! Mesken fiyatlarını yalnızca satın almak olarak değil de temel barınma gereksinimine kirayı da ekleyip incelersek resmi, gayri resmi tüm bilgilerde arşa değen fiyatlamalar büyük buhran üzere görünüyor. Orta sınıf bir beyaz yakalının konut alması neredeyse Acun'un uçak almasına eş paha hale gelirken, kiralar da 'Var mısın? Yok musun?' yarışındaki Hamdi Beyefendi üzere konut sahipleri ile muhatap ediyor.


Barınma insani temel gereksinimlerden biriyken çıkarın ise temelini çürütüyor



Son günlerde hakikaten isyan üzerine isyan yaşanan mesken fiyatlarında, hali hazırda kiracı olanlar meskenlerinden çıkmamak için direnirken, mesken sahipleri daha yüksek kiraların hayaliyle mahkeme kapılarını aşındırıyor.

Emlakçıların ise en sevdikleri yabancılar olurken, bu tartışmalara ekonomistler ne diyor?

Konut fiyatları tabir yerindeyse uçuyor. Piyasada bu durumu herkes gözleyebiliyor.



Dünya'da Alaattin Aktaş, isabetli enflasyon hesaplamaların konut fiyatları incelemesini de ekliyor ve durumu şöyle anlatıyor: 

Merkez Bankası’nın resmi dataları de bu gerçeği ortaya koyuyor. Merkez Bankası’na nazaran genel artış oranı da yüzde 77’yi aştı. Bu artışın, son iki ayda daha da belirginleştiğini ve mart sonu prestijiyle daha üstlerde oluştuğunu iddia etmek güç değil.

Hemen her bahiste olduğu üzere artık de konut fiyatlarındaki bu süratli artışın hatalısı aranıyor. Güya hatalıyı bulsak bile buna karşı bir tedbir alacakmışız üzere.

Türkiye'de konut piyasasını adeta allak bullak eden, fiyatların böylesine tırmanmasına yol açan nitekim de yabancı talebi mi?

Bu soruya “Evet” demek pek kolay değil.

2019 ve 2020'de yabancı hissesi neredeyse birebir; fakat maliyet ve fiyat artışı yüzde 10’ardan yüzde 60’lara çıkmış.



Değil zira yabancıların aldığı konutların sayısı toplamda giderek daha fazla bir yer tutuyor tutmaya ancak bu sayı piyasada taşları yerinden oynatacak bir büyüklüğe ulaşmaktan çok uzak. Bir diğer tabirle 100 konutun 5’ini yabancılar aldı diye fiyatların böylesine arttığını, piyasada adeta konut kalmadığını söylemek mümkün mü?

Demek ki yabancıların alımı konut fiyatlarını sanıldığı ya da tez edildiği üzere pek fazla etkilemiyormuş.

Sorun muhakkak; maliyet artışı. Konut fiyatları ve inşaat maliyetlerinin yıllık bazda nasıl paralel bir artış sergiledikleri tabloda çok açık bir biçimde görülüyor. 2021 yılı başından bu yana olan devirde her ay maliyetler de artıyor, konut satış fiyatları da...

Maliyetlerdeki artış sürat kesmediği sürece konut fiyatlarındaki artışı yavaşlatmak da mümkün olmayacak.



Kanada yabancılara konut satışına sınırlama getirdi diye bizde de tıpkı yolun izlenmesi gerektiğini savunanlar var. Bunu yaparsak 95 adet olan konut arzını 100’e çıkarırız, hepsi bu. Konut sayısındaki 5 artış fiyatları aşağı çekecek sanıyorsak üzücü halde yanıldığımızı kısa vakitte görürüz.

Şubat sonunda yüzde 90'ı aşmış inşaat maliyeti artışı karşısında konut fiyatları artmasa şaşmak gerekirdi. Sorun talepten değil, maliyet artışından kaynaklanmaktadır. Kendimizi fiyatların yabancıların alımları yüzünden tırmandığına inandırırsak gerçek sıkıntıdan o ölçüde uzaklaşmış oluruz.

Türkiye’de pandemi dayanağı diye konut kredisi faizleri indirildi!



Ekonomist Müellif Barış Soydan da 'Yanlış siyasetler konut fiyatlarını nasıl patlattı?' başlıklı yazısında durumu şu formda inceliyor:

Konut piyasası 2017’den itibaren sakinliğe girmişti. 2019 ve 2020 yılının birinci aylarında konut fiyatları ve kiralar gerçek olarak (Yani enflasyon karşısında) geriledi. O yıllarda konut alan aldı. 

2020 yılında pandemi patladı. Türkiye’de pandemi takviyesi diye konut kredisi faizleri indirildi!

Elbette bu fırsatı kaçırmak istemeyen on binlerce vatandaş bankalara koştu. O yaz Türkiye tarihinin konut satış rekoru kırıldı. Bir şeye talep ansızın üç-dört katına çıkarsa ne olur? Fiyatı artar. İktisada giriş dersi. 2020 yılında Türkiye’de de konut fiyatları patladı.

Ev fiyatlarını patlatan bir öteki yanlış siyaset, 250 bin dolarlık konut alımına Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesiydi.



Öte yandan konut fiyatlarının patlamasına neden olan bu siyasetlerin gerisinde AKP iktidarının inşaat lobisiyle içli dışlı olmasının da hissesi büyük.

Keşke yalnızca konut fiyatları patlasaydı. Konut fiyatları patlayınca olağanda mesken alacak vatandaşlar (Yeni evlenenler, boşananlar, bir kentten diğerine taşınanlar) kiraya yöneldi. Kiraya talep artınca da kiralar patladı!

Bu ortada Merkez Bankası’nın faiz indirimleri TL’nin erimesine neden olmuştu. Dolar 4.5 TL’den 15 TL’ye çıkınca inşaat gereçlerine artırım üzerine artırım geldi. Yeni proje yapılmaz oldu. Çünkü artırımlı gereçten yapılan konutların satılıp satılmayacağı, satılsa bile materyal fiyatı daima arttığı için inşaatçıların kar edip edemeyeceği belirli değildi. Bir şeyin talebi sabit kalırken arzı azalırsa ne olur? Evet, fiyatı artar. Yine iktisada giriş dersi.

Görüldüğü üzere konut fiyatlarının ve kiraların patlamasıyla dünyadaki fiyat artışları ortasında neredeyse hiçbir alaka yok. Bu enflasyon mesken üretimi.

Kadıköy, Beşiktaş, Şişli, Bakırköy, Sarıyer üzere daha merkezi lokasyonlarda oturmak içinse yüksek bir gelire sahip olmanız gerekiyor.



Gazete Duvar’dan Sinan Saygılı’nın haberine göre, İstanbul'da evvelden kiraların 'daha uygun' olduğu Bağcılar, Ümraniye, Esenler, Küçükçekmece üzere ilçelerde dahi 3+1 bir dairenin kirası ortalama 5 bin liradan başlıyor. Bu ilçelerde son yıllarda sayıları süratle artan site içinden bir daire kiralamak isterseniz fiyat 6-7 bin liraya çıkıyor.

Satılık meskenlerin geçen yılın şubatta 3.632 TL olan Türkiye geneli ortalama metrekare fiyatı bu şubatta 7.965 TL oldu



Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’un ilan bilgileriyle hazırlanan 'sahibindex Kiralık Konut Piyasası Görünümü' raporuna nazaran; Türkiye genelinde ortalama kiralık konut fiyatındaki yıllık artış oranı şubat ayında 6,4 puan yükselerek yüzde 84,2 oldu. Satılık konut fiyatlarında da tablo farklı değil. Rapora nazaran şubat ayında Türkiye geneli satılık konut fiyatları 10,2 puanlık yükselişle yüzde 119,3 oldu ve raporlarda incelenen periyottaki yeni en yüksek düzeyine ulaştı. Buna bağlı olarak geçen yılın tıpkı ayında 3 bin 632 TL olan Türkiye geneli ortalama satılık konut ilan metrekare fiyatı 7 bin 965 TL'ye yükseldi.

Meral Akşener de bugün partisinin küme toplantısında bu bahse şu formda değindi:



Sırf birkaç müteahhit kâr etsin diye ülkemizde önemli bir konut sorunu yaşanıyor. Milletimiz için mesken kiralamak bile neredeyse imkansız hale geliyor.

Konut fiyatlarında ise toplumsal medyada tartışmalar son günlerde hiç sürat kesmiyor! Satılık ve kiralık konut ilanları paylaşan bir çok kullanıcı ile fiyatlardaki artışın nelere yol açabileceği konusunu yorumlayan uzmanlar da yer alıyor