Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Mevcut ofislerin dönüşümünde en çok hastane, öğrenci yurdu ve e ticarete hizmet verecek depo talepleri öne çıkıyor.
Salgın sürecinde yaygın halde başvurulan konuttan çalışma tertibiyle, en beğenilen plazaların bir anda boşalması, ofis bölümünün geleceğine ait derin bir tartışmayı da beraberinde getirdi. Meskenden çalışma tertibinin iş hayatının vazgeçilmez uygulamalarından olacağının anlaşılması geniş metrekarelerle hizmet üretilen ofislere dönük muhtaçlığın sorgulanmasına yol açtı. Mevcut stokun da tesiri ile güzelce şişen ofis arzının eritilmesine yönelik değerli bir değişim dalgası da kendini hissettirmeye başladı.
İstanbul’da A sınıf ofislerin büyüklüğü 6.46 milyon metrekareye çıkarken, bu ofislerde boşluk oranı ise 2020’nin birinci çeyreğinde yüzde 24.1 oldu. Yani 1.56 milyon metrekare ofis alanı kiralanmayı ya da satın alınmayı bekliyor. Bu yıl için bankacılık ve finans dalı başta olmak üzere birçok şirketin çalışmalarının bir kısmını konuttan çalışmaya kaydırması üzerine ofislerdeki boşluk oranlarının yüzde 30’ları bulacağı varsayım ediliyor.
Hasebiyle uzun vakittir ofis alanında müşteri bulamayan ofis sahipleri devayı ofisleri farklı alanlarda kullanmakta buldu. Daha fazla boş kalmak yerine üniversite, hastane, depo, rezidans usulü servisli konut ve öğrenci konutuna dönüşmeye başladı. Merkezi lokasyonlarda bulunan boş ofislerin konuta çevrilerek kullanılması da şirketlerin gündeminde bulunuyor.
Hastane yatırımları öne çıkıyor
Ofis alanındaki dönüşümün öncülerinden biri Invest oldu. Sarıyer’de Vadi İstanbul, Vadikoru Küçükçekmece’de Gökplus projelerini gerçekleştiren Invest’in İdare Şurası Lideri Bahattin Uçar, “Ofislerimizden yaklaşık 35 bin metrekarelik alanı hastaneye dönüştürdük. Vadikoru’da kalan ofislerimizi de hazır ve paylaşımlı ofise dönüştüreceğiz” dedi.
Ağaoğlu da Maslak 1453 projesinde yer alan 1 blokluk ofis kısmını farklı bir alanda değerlendirmeyi planlayanlardan. Şirket, korona devrinde 3’e yakın sıhhat kümesinden gelen hastane yapma tekliflerini kıymetlendiriyor.
Şirket, caddelere olan ilgi nedeniyle yeniden tıpkı projede yer alan 1453 metre uzunluğundaki caddeye de haziran ayından sonra mağaza kiralama taleplerinde artış bekliyor. Kâğıthane’de hayata geçirdiği Z Ofis üzere pek çok ofis projesi ve İstMarina AVM’yi hayata geçiren Dap Holding de yakın vakitte artık yeni AVM ve ofis yatırımı yapmayacağını açıkladı.
Univa markasıyla Kocaeli ve Sakarya’da öğrenci konutları geliştiren Erkanlı Küme da ofisler deki bu değişim beklentisine karşılık veren şirketler ortasında yer aldı. İstanbul’da merkezi ulaşım noktalarında öğrenci yurdu arayışını sürdüren şirkete son bir ayda 26 ofis binasından “bizi yurt yapın” teklifi geldi.
“Gelen binalardan 5-6 adediyle fizibilite çalışmaları yapmaya başladık” diyen Erkanlı Küme Genel Müdürü Evrim Karayel, “Eskiden ayda 4-5 bina fakat gelirdi. Bu devirde çok fazla yükseldi. Zira bu binaların bir kısmı ofis olur kanısıyla boş tutulmuştu. Bir kısmında ise boşluk oranları çok yükselmişti. Bu nedenle öğrenci konutu ya da öbür bir kanala dönüştürmeyi planlıyorlar” dedi. Bu binalardan 15-16 adedinin Kadıköy, Levent, Maslak üzere merkezi iş alanlarından başkalarının ise Beylikdüzü, Kartal, Maltepe üzere bölgelerden geldiğini kaydeden Karayel, “Bu binalardan en az 2 adedini öğrenci meskenine dönüştürmeyi planlıyoruz. İstanbul’da en az 250 bin ila 300 bin öğrencinin yurda muhtaçlığı oluyor. Hasebiyle uygun olursa 4 ila 5’inide öğrenci meskeni da yapabiliriz” diye konuştu.
Ofislere negatif tesiri en az 2-3 yıl sürecek
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) ve Sur Yapı İdare Heyeti Lideri Altan Elmas ise salgının kimi işlerin konuttan yürütülebileceğini ortaya koyduğunu kaydederek, “Dolayısıyla esnek çalışma üzere çeşitli modeller şirketlerin gündemine gelecek. Bilhassa bankaların ve finansman kurumlarının buna dönük hazırlıkları olduğunu biliyoruz. Bu da ofisler üzerinde yüzde 15 ila 20 üzere bir muhtaçlık azalma baskısı oluşturabilir. Bir firma, bir ofis plazasında 5 kat tuttuysa, bunun bir katını ofis sahibine iade edip 4 katta devam edebilir. Tahminen 2-3 yıl ofis piyasası üzerinde negatif bir tesiri olacak, lakin işler büyüdükçe, ülkelerin büyümesi ile bir müddet sonra bunlar da dolacak” değerlendirmesini yaptı.
Leyla İlhan/Dünya
