Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
SORU: Bir takvim yaprağında aynen şoyle diyor:
Zekat verilecek malın hem borctan hem de sahibinin asli ihtiyaclarından artmış olması şarttır Asli ihtiyacların başında orta halli bir mesken gelmektedir Aynı zamanda aile fertlerinden bakmakla yukumlu olduğu kimselerin bir yıllık nafakası olması gerekir Elinde bulunan altını veya hazır parası nisap miktarına ulaşsa bile, başını sokacak orta halli bir evi ve bir yıllık nafakası olmayan bir kimseye zekat farz değildir Bu neye benzer? Suyu bulunan bir yolcu, yolda susuz kalabileceğini hesaba katarak suyunu kullanmayıp teyemmum etmektedir Boyle bir durumda su yok hukmunde olduğu icin teyemmum caizdir Bunun gibi, bir kimsenin asli ihtiyaclarına sarf edilmek uzere nisap miktarının ustunde parası olsa bile yok hukmundedir Mesela bir kimsenin kırk koyunu olunca birini zekat olarak vermesi gerekiyor 39 olunca, arada bir fark olmasına rağmen zekat duşmuyor Cunku Allahu teala ayeti kerimesinde (Allah sizin icin kolaylık ister, gucluk istemez) buyuruyor (Bekara 185) Allahu teala hic kimseye takatinin dışında bir yuk yuklememektedir
Oyle zenginler var ki, parayı eve yatırmıyor, eve vereceği para ile ticaret yapıyor veya tahvil senedi falan alıp ev kirasından fazla kar getiriyor Boyle zenginlere de evi yok diye zekat duşmez mi?
CEVAP
Dinimizde dort delil vardır Akıl delil değildir Dort delilin hic birisinde evi olma şartı bildirilmiyor Konuyu acıkca bildiren fıkıh kitapları varken akıl ile bunu acıklamaya calışmak, elbette hakikati katletmek olur
Hicbir fıkıh kitabında (Evi olmayan zengine zekat duşmez) diye bir şart olmadığı gibi (Bir yıllık nafaka) şartı da yoktur Bu tamamen indi goruştur Zekatı teyemmume benzetmek de indi bir kıyastır (Allah kolaylık ister, gucluk istemez) ifadesini evi olmaya delil getirmek ne kadar yanlıştır
Kolaylık olsun diye, ince corap ustune mesh etmek, 5 vakit namazı bir vakitte kılmak, dini değiştirmek olur Sabah namazına kalkmak zordur, Allah kolaylık istiyor diye sabah namazını kılmamak kolaylık ise de dine aykırıdır Bir ay Ramazan orucu cok diye uc gun oruc tutmak kolaydır ama, Allahın emri yerine gelmiş olmaz Bir gun oruc tutmak daha kolaydır En kolayı da hic oruc tutmamak ve hic zekat vermemektir Demek ki olcu kolaylık değil, dinin emrine uymaktır Dinimiz kırk koyundan biri zekat olarak verilir buyuruyor Daha aşağısına zekat duşmez diyor Din ne emrediyorsa odur
Hadisi şeriflerde buyuruluyor ki:
(20 dinar olana kadar altının zekatını vermek gerekmez 20 dinar olup da ustunden bir yıl gecerse, yarım dinar zekat vermek gerekir Daha fazla olursa, hesabı ona goredir) Ebu Davud
(Gumuş 200 dirheme ulaşınca, 5 dirhemi zekat olarak verilir) Ebu Davud, Tirmizi, Ahmed
(Nisaba ulaşıp da, zekatı verilen mal, kenz istif edilmiş değildir) Ebu Davud, Hakim, Hatib
Aşağıdaki yazılar, Reddulmuhtar, Durer Gurer, Hindiyye, Seadeti Ebediyye, Cevhere, Durrulmunteka, Camiurrumuz, Uyunulbesair, Tahtavi gibi kıymetli eserlerden alınmıştır:
İslamiyet'e uygun ve rahat olarak yaşayabilmesi icin kullanılması gereken şeylere, ihtiyac eşyası denir Bunlar yiyecek, giyecek, ev gibi şeylerdir Bu ihtiyac eşyasının mevcut olması şart değildir Eğer mevcut ise, zekat nisap hesabına katılmaz İhtiyac eşyasını almak icin biriktirilen para nisap hesabına katılır Zira zekat icin, ihtiyac eşyasına malik olmak şart değildir Bu eşya mevcutsa nisaba katılmaz
Altın ile gumuş, para olarak veya kadınların ziynet eşyası olarak kullanılsın, ev, yiyecek, kefen satın almak icin saklanılsın, kılıc gibi ihtiyac eşyası olsalar da, zekat nisabının hesabına katılır
Ticaret icin olmayan ev, apartman, tezgah, kamyon, gemi ve demirbaş eşyanın zekatı verilmez Bir senelik ev ihtiyacı icin ayrılmış olan gıdaların da zekatı verilmez Yiyecek, icecek, giyecek ve barınacak ev gibi luzumlu nafakadan olan ihtiyac eşyası satın almak icin sakladığı altın, gumuş ve kağıt paranın hepsi nisap hesabına katılır, yani zekatları verilir
Evi olmayan zenginler
Sual: Bir yazar diyor ki:
(Zenginin evi yoksa, kirada oturuyorsa ona zekat duşmez Ev, onun ihtiyacıdır Nakit tasarruflarında zekat oranı % 25 tur Ev almak icin biriktirilen para icin bu oran buyuk yekun tutar Ev alana kadar bu para bence zekattan muaf tutulmalı Kuranda nisapla ilgili bir ayet yok Ancak nisabı acıklayan hadisler ile Peygamberin uygulaması ve fıkıhcıların goruşleri var Hazreti Peygamberin uygulaması, kendi doneminin ortalama zenginlik olcusunu veren ictihadına dayalıdır Peygamberin ictihadı bağlayıcı değil, yol gostericidir Yani değişmez bir olcu değildir Nisap, gunun şartlarına gore yeniden tespit edilmelidir)
Kuranda nisap miktarı yok diyor Kuranda beş vakit namazın vakitleri de yok Ama Resulullah bunu bildirmedi mi? Onun bildirmesi niye bağlayıcı olmuyor ki? O zaman namaz vakitleri de, namazın farzları da bağlayıcı olmaktan cıkarılıp bir reform mu yapılmak isteniyor? Bu yazarın goruşleri doğru mudur?
CEVAP
Deveye boynun eğri demişler, nerem doğru ki demiş Yukarıdaki goruşler tamamen yanlıştır Yazar, asırlardır gelen fıkıh kitaplarının hic birine itimat etmiyor, fıkıhcıların goruşu diye basite alıyor Hatta Resulullah efendimizin hukumlerine bile, ictihad diyor, bağlayıcı olamaz diyor Bunlar değişmeli diyor Yazara hadisi şerifleri bildirsek bağlayıcı değil diyecek Mezhebimizin fıkıh kitaplarını delil getirsek, onlar birer goruş, benim de goruşum var diyecek Adam mezhep falan kabul etmiyor ki Ama biz mezhebe inanan, Resulullahın koyduğu hukmu bağlayıcı ve fıkıh kitaplarını senet kabul eden okuyucularımız icin, butun muteber fıkıh kitaplarında yazılı olan mezhebimizin hukumlerini bildiriyoruz:
1 Altın, gumuş ve ticaret eşyasında zekat nisabı kırkta birdir
2 Koyunda kırkta bir, sığırda otuzda bir, beş devede de bir koyun
3 Madenlerde beşte bir, toprak mahsullerinde onda birdir Parayla sulanırsa yirmide bire iner
Burada bildirilen zekata tabi mallar cok ucuzlasa da, cok pahalı olsa da yine oranları kıyamete kadar değişmez Mezhepsizler beğenmeyip değiştirse de, değişmiş olmaz
Oyle zenginler var ki, parayı eve yatırmıyor, eve vereceği para ile ticaret yapıyor veya tahvil senedi falan alıp ev kirasından fazla kar getiriyor Bu yazara gore, boyle zenginler de, evi olmadığı icin zekat vermez
Zekat verilecek malın hem borctan hem de sahibinin asli ihtiyaclarından artmış olması şarttır Asli ihtiyacların başında orta halli bir mesken gelmektedir Aynı zamanda aile fertlerinden bakmakla yukumlu olduğu kimselerin bir yıllık nafakası olması gerekir Elinde bulunan altını veya hazır parası nisap miktarına ulaşsa bile, başını sokacak orta halli bir evi ve bir yıllık nafakası olmayan bir kimseye zekat farz değildir Bu neye benzer? Suyu bulunan bir yolcu, yolda susuz kalabileceğini hesaba katarak suyunu kullanmayıp teyemmum etmektedir Boyle bir durumda su yok hukmunde olduğu icin teyemmum caizdir Bunun gibi, bir kimsenin asli ihtiyaclarına sarf edilmek uzere nisap miktarının ustunde parası olsa bile yok hukmundedir Mesela bir kimsenin kırk koyunu olunca birini zekat olarak vermesi gerekiyor 39 olunca, arada bir fark olmasına rağmen zekat duşmuyor Cunku Allahu teala ayeti kerimesinde (Allah sizin icin kolaylık ister, gucluk istemez) buyuruyor (Bekara 185) Allahu teala hic kimseye takatinin dışında bir yuk yuklememektedir
Oyle zenginler var ki, parayı eve yatırmıyor, eve vereceği para ile ticaret yapıyor veya tahvil senedi falan alıp ev kirasından fazla kar getiriyor Boyle zenginlere de evi yok diye zekat duşmez mi?
CEVAP
Dinimizde dort delil vardır Akıl delil değildir Dort delilin hic birisinde evi olma şartı bildirilmiyor Konuyu acıkca bildiren fıkıh kitapları varken akıl ile bunu acıklamaya calışmak, elbette hakikati katletmek olur
Hicbir fıkıh kitabında (Evi olmayan zengine zekat duşmez) diye bir şart olmadığı gibi (Bir yıllık nafaka) şartı da yoktur Bu tamamen indi goruştur Zekatı teyemmume benzetmek de indi bir kıyastır (Allah kolaylık ister, gucluk istemez) ifadesini evi olmaya delil getirmek ne kadar yanlıştır
Kolaylık olsun diye, ince corap ustune mesh etmek, 5 vakit namazı bir vakitte kılmak, dini değiştirmek olur Sabah namazına kalkmak zordur, Allah kolaylık istiyor diye sabah namazını kılmamak kolaylık ise de dine aykırıdır Bir ay Ramazan orucu cok diye uc gun oruc tutmak kolaydır ama, Allahın emri yerine gelmiş olmaz Bir gun oruc tutmak daha kolaydır En kolayı da hic oruc tutmamak ve hic zekat vermemektir Demek ki olcu kolaylık değil, dinin emrine uymaktır Dinimiz kırk koyundan biri zekat olarak verilir buyuruyor Daha aşağısına zekat duşmez diyor Din ne emrediyorsa odur
Hadisi şeriflerde buyuruluyor ki:
(20 dinar olana kadar altının zekatını vermek gerekmez 20 dinar olup da ustunden bir yıl gecerse, yarım dinar zekat vermek gerekir Daha fazla olursa, hesabı ona goredir) Ebu Davud
(Gumuş 200 dirheme ulaşınca, 5 dirhemi zekat olarak verilir) Ebu Davud, Tirmizi, Ahmed
(Nisaba ulaşıp da, zekatı verilen mal, kenz istif edilmiş değildir) Ebu Davud, Hakim, Hatib
Aşağıdaki yazılar, Reddulmuhtar, Durer Gurer, Hindiyye, Seadeti Ebediyye, Cevhere, Durrulmunteka, Camiurrumuz, Uyunulbesair, Tahtavi gibi kıymetli eserlerden alınmıştır:
İslamiyet'e uygun ve rahat olarak yaşayabilmesi icin kullanılması gereken şeylere, ihtiyac eşyası denir Bunlar yiyecek, giyecek, ev gibi şeylerdir Bu ihtiyac eşyasının mevcut olması şart değildir Eğer mevcut ise, zekat nisap hesabına katılmaz İhtiyac eşyasını almak icin biriktirilen para nisap hesabına katılır Zira zekat icin, ihtiyac eşyasına malik olmak şart değildir Bu eşya mevcutsa nisaba katılmaz
Altın ile gumuş, para olarak veya kadınların ziynet eşyası olarak kullanılsın, ev, yiyecek, kefen satın almak icin saklanılsın, kılıc gibi ihtiyac eşyası olsalar da, zekat nisabının hesabına katılır
Ticaret icin olmayan ev, apartman, tezgah, kamyon, gemi ve demirbaş eşyanın zekatı verilmez Bir senelik ev ihtiyacı icin ayrılmış olan gıdaların da zekatı verilmez Yiyecek, icecek, giyecek ve barınacak ev gibi luzumlu nafakadan olan ihtiyac eşyası satın almak icin sakladığı altın, gumuş ve kağıt paranın hepsi nisap hesabına katılır, yani zekatları verilir
Evi olmayan zenginler
Sual: Bir yazar diyor ki:
(Zenginin evi yoksa, kirada oturuyorsa ona zekat duşmez Ev, onun ihtiyacıdır Nakit tasarruflarında zekat oranı % 25 tur Ev almak icin biriktirilen para icin bu oran buyuk yekun tutar Ev alana kadar bu para bence zekattan muaf tutulmalı Kuranda nisapla ilgili bir ayet yok Ancak nisabı acıklayan hadisler ile Peygamberin uygulaması ve fıkıhcıların goruşleri var Hazreti Peygamberin uygulaması, kendi doneminin ortalama zenginlik olcusunu veren ictihadına dayalıdır Peygamberin ictihadı bağlayıcı değil, yol gostericidir Yani değişmez bir olcu değildir Nisap, gunun şartlarına gore yeniden tespit edilmelidir)
Kuranda nisap miktarı yok diyor Kuranda beş vakit namazın vakitleri de yok Ama Resulullah bunu bildirmedi mi? Onun bildirmesi niye bağlayıcı olmuyor ki? O zaman namaz vakitleri de, namazın farzları da bağlayıcı olmaktan cıkarılıp bir reform mu yapılmak isteniyor? Bu yazarın goruşleri doğru mudur?
CEVAP
Deveye boynun eğri demişler, nerem doğru ki demiş Yukarıdaki goruşler tamamen yanlıştır Yazar, asırlardır gelen fıkıh kitaplarının hic birine itimat etmiyor, fıkıhcıların goruşu diye basite alıyor Hatta Resulullah efendimizin hukumlerine bile, ictihad diyor, bağlayıcı olamaz diyor Bunlar değişmeli diyor Yazara hadisi şerifleri bildirsek bağlayıcı değil diyecek Mezhebimizin fıkıh kitaplarını delil getirsek, onlar birer goruş, benim de goruşum var diyecek Adam mezhep falan kabul etmiyor ki Ama biz mezhebe inanan, Resulullahın koyduğu hukmu bağlayıcı ve fıkıh kitaplarını senet kabul eden okuyucularımız icin, butun muteber fıkıh kitaplarında yazılı olan mezhebimizin hukumlerini bildiriyoruz:
1 Altın, gumuş ve ticaret eşyasında zekat nisabı kırkta birdir
2 Koyunda kırkta bir, sığırda otuzda bir, beş devede de bir koyun
3 Madenlerde beşte bir, toprak mahsullerinde onda birdir Parayla sulanırsa yirmide bire iner
Burada bildirilen zekata tabi mallar cok ucuzlasa da, cok pahalı olsa da yine oranları kıyamete kadar değişmez Mezhepsizler beğenmeyip değiştirse de, değişmiş olmaz
Oyle zenginler var ki, parayı eve yatırmıyor, eve vereceği para ile ticaret yapıyor veya tahvil senedi falan alıp ev kirasından fazla kar getiriyor Bu yazara gore, boyle zenginler de, evi olmadığı icin zekat vermez
