iltasyazilim
FD Üye
Evlenen kimse dininin yarısını koruma altına almıştır; diğer yarısı için de yüce Allah’tan korksun Hadis: Hâkim, Müstedrek, 2161; Taberânî, elEvsat, nr 7643; Beyhakî, Şuabü’lİmân, nr 5486
EVLİLİK NEDİR?
Evlilik yüce Allah’ın emridir Evlilik, ilâhî emre uyup yuva kurmaktır Yuva, insanlık cemiyetinin temelidir Evlilik, bu temeli Allah’ın adıyla atmak ve insanlık şerefine uygun bir bina yapmaktır
Dünyada insanlık hayatı yuva üzerine kurulmuş ve aile düzenine göre şekillendirilmiştir Bütün dinlerde aile yuvası temel birimdir; insanlık binasının esasıdır Aile olmadan, nesep korunmadan din yaşanamaz, hukuk uygulanamaz, hayatın bir mânası olmaz Bunun için şu beş husus bütün dinlerin ortak hedefi olmuştur:
1 Canı korumak
2 Aklı korumak
3 Namusu ve aileyi korumak
4 Nesli korumak
5 Malı korumak
İlk yuva cennette kurulmuştur Hz Âdem (as) ile Hz Havva validemizin evlilikleri cennette olmuştur Bu sebeple Allah için yapılan evlilikte, cennetten bir tat vardır
Evlilik, dünyada cennetin bir numunesini yaşamak ve bir derece cennet hayatının tadını tatmaktır Cennete girildiğinde yuvasız ve yalnız hiç kimse kalmayacak, herkes bir aile ortamında yaşayacaktır
Yüce Allah kullarına evlenmeyi emretmiştir Çünkü erkek ve kadın fıtratı buna göre yaratılmıştır Kulluk, fıtrata uyarak yapılınca güzel ve tamam olur Yoksa din noksan yaşanır Din noksan yaşanınca insan da noksan kalır Kâmil olmak için evlenmek, yuva kurmak, yuva hukukunu ayakta tutmak şarttır Evlenmeden kâmil olanlar da vardır fakat onlar çok azdır
Evlenmek, bir insanlık görevidir O, peygamberlerin sünneti ile amel etmektir Edep üzere kurulan yuva insanın şahsına, ailesine ve bütün insanlığa bir hizmettir
Yuvadaki Hayat
Edep üzere kurulan yuvada iki türlü hayat vardır: Biri mânevî hayattır Bu, kalbin uyanması ve Allah’a yönelmesidir Bunun meyvesi âhirette cennet nimetleridir Çünkü insan evlilik ile yuvada bir huzur bulur ve tat alır Bu tadın hiç bitmemesini ister Bu ise dünyada mümkün değildir Ebedî tadın yeri âhirette cennettir Kendisi seven ve ailesini düşünen kimse, dünya tadıyla yetinmeyip cennete yönelir Oraya girmenin yolu iman, ibadet ve güzel ahlâktır Bu durumda mümin, kendisini cennet nimetlerine götürecek imana yapışır, ibadetlere yönelir, güzel ahlâka sarılır Yuva bunun sebebi olur Yuvadaki bu hikmeti unutmamalıdır
Evliliğin insana faydası sadece bu olsaydı, yine zahmetini çekmeye değerdi Evlilik ile bulunan diğer hayat, yeni nesil kazanmaktır Nesil insanın bir şekilde kendi varlığını devam ettirmesidir Nesil, malı değil mânevî değerleri korumak, taşımak ve yaymak için lâzımdır
İslâm ümmetinin çoğalması ve kuvvetlenmesi için evlenip yuva kurmak ayrı bir fazilettir Bunun bir de âhiretteki netice ve müjdeleri vardır Bu konuda Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Evleniniz, çoğalınız; çünkü ben âhirette sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere karşı övüneceğim 65
“Rabbimiz! Bize eşlerimiz ve çocuklarımızdan gözümüzü aydın edecek nesiller ver ve bizleri takvâ yolunda gidenlerin rehberi yap 66 âyetinde yuvanın hedefleri gösterilmektedir Bunlar, takvâ, terbiye, güzel nesil ve yeryüzünde hakkın şahitleri olmaktır
Günümüzde insanlık cemiyeti böyle yuvaların özlemini çekmektedir
Asıl Amaç
Evlilikle kurulan yuvanın asıl amacı, ilâhî emre uyarak kulluk yapmaktır Bu işin hedefi, yuva yükünü çekerek ve edebini koruyarak Allah rızâsına ermektir
Evliliğin bir diğer amacı erkek ile kadını haramdan korumak, terbiye etmek, huzurlu bir aile oluşturmak, cemiyete iyi bir nesil yetiştirmektir
Evlenmenin amacı, sadece erkek ve kadının cinsel duygularını tatmin etmekten ibaret değildir Şehvet duygusu neslin devamı için bir araçtır
Yuva, kâinata yayılan ilâhî sevgiyi tatmaktır Sevgi yüce Allah’ın erkekle kadın arasına koyduğu bir rahmettir Bütün yuvaları ayakta tutan, anne ile babayı kaynaştıran, onlara yuvanın yükünü taşıtan bu rahmet ve sevgidir Rahmet Peygamberimiz (sav) bu sonsuz rahmeti bir misalle şöyle anlatmıştır:
“Yüce Allah rahmetini yüz parçaya böldü Bir parçasını dünyadaki varlıklar arasında paylaştırdı Bunun tecellisini her varlıkta görebilirsiniz Hayvanlarda bile Hani, bir hayvan yavrusunu emzirirken incinmesin diye ayağını kaldırır ve rahatça emmesini sağlar ya; işte bu o rahmetin eseridir Bütün vahşi hayvanlar o rahmet ile yavrularına şefkat gösterir, onları korur, besler ve büyütür Yüce Allah kıyamet günü bu bir rahmeti doksan dokuz rahmeti ile birleştirip halka öyle rahmet eder67
Akıl sahipleri bundan ibret almalıdır
Yuva, yârin ve yavruların sığındığı, korunduğu ve barındığı bir yer demektir Yuva, baba ocağı, anne kucağıdır Ocak sabrı, kucak merhameti temsil eder Yuvada zahmetle rahmet iç içedir Bu zahmeti Allah için çekenler, içindeki rahmeti bulurlar
Yuva rahmet, ibret, hikmet ve hayat dolu bir yerdir Onu sırf yeme içme ve eğlence yeri görmek yanlıştır
Mümin, yuvaya Allah’ın adıyla adım atmalıdır Niyeti güzel, hedefi cennet olmalıdır Birkaç günlük beraberlik için nikâh kıyılmaz, yuva kurulmaz Yuvada niyet ebediyen beraberliktir Hedef kendisini, ailesini ve yavrularını ateşten korumaktır Anne ve babanın tek derdi bu olmalıdır Bunun yolu da edeptir
Edep, herkes için, en kalıcı sermaye, en süslü elbise, en güzel hediye, en kazançlı miras ve en emniyetli makamdır Edep, sevgiyle Cenâbı Hakk’ın davetine uyup cennet rehberi Hz Muhammed’e (sav) tâbi olmaktır Bundan başkası boştur Bakınız bir ârif ne demiş:
Muhabbetten Muhammed oldu hâsıl;
Muhammedsiz muhabbetten ne hâsıl?
Hz Peygamber (sav), evlenmenin ne için lâzım olduğunu şöyle belirtmiştir:
“Evlenmeye gücü yeten ve imkânı olan evlensin; çünkü evlilik gözleri ve cinsel organı haramdan daha güzel korur Buna gücü yetmeyenler oruç tutsun; zira oruç insanın aşırı şehvetini kırar 68
“Evlenen kişi dininin yarısını koruma altına almıştır; diğer yarısı için de yüce Allah’tan korksun 69
Bu hadislerde de evlilikteki temel hedefin terbiye ve kalp huzuru olduğu belirtilmiştir
Dini ve edebi için evlenmek isteyen gençlere yardımcı olmak herkesin görevidir Bu konuda özellikle kız babaları Peygamber Efendimiz’in (sav) şu uyarısını dikkate almalıdır:
“Dindarlığından ve güvenilir olduğundan emin olduğunuz biri (evlenmek için) size geldiğinde onu evlendirin Eğer böyle yapmazsanız, yeryüzünde fitne ve büyük bir fesat ortaya çıkar 70
İslâm ümmetinin çoğalması ve kuvvetlenmesi için evlenmek ayrı bir fazilettir Bunun bir de âhiretteki netice ve müjdeleri vardır Bu konuda Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Evleniniz,çoğalınız;çünkü ben sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere övüneceğim 71
Kısaca Allah için evlenen kimse Allah’ın dostluğunu hak eder Peygamber Efendimiz’in (sav) şu müjdesi yuva kuran her mümine yeter:
“Her kim Allah Teâlâ’nın rızâsını kazanmak için evlenir veya evlendirirse, O’nun velâyetini (dostluk ve korumasını) hak eder 72
Özetle evlilikte büyük hayır, fazilet ve hizmet vardır Bir mazeret olmadan ondan kaçılmaz Şu hadisi şerifler her mümin için mühim bir uyarıdır:
“Nikâh benim sünnetimdir Kim sünnetimden yüz çevirirse benden yüz çevirmiş sayılır 73
“Evlenmek benim sünnetimdirFıtratımı sevenler sünnetimi yerine getirsinler 74
“Kim evlenmeyi geçim korkusu sebebiyle terkederse bizden değildir 75
Evlenmenin Hükmü
Evleneceklerin durumlarına göre evlenmenin hükmü farz, vâcip, sünnet, haram ve mekruh olmak üzere beş kısma ayrılır:
1 Farz Evlenmediği takdirde zina suçu işleyeceğine kesin kanaat getiren ve mali durumu yeterli olan kimsenin evlenmesi farzdır
2 Vâcip Evlenmediği takdirde zinaya düşüp düşmeyeceği kesin olmayan kimsenin evlenmesi vâciptir76
3 Sünnet Evlenmediği takdirde zinaya düşmek korkusu bulunmayan normal insanın evlenmesi müekked sünnettir77
4 Haram Evlendiği takdirde karısına kötülük edeceğini, ona karşı kocalık görevini yapamayacağını kesin olarak bilen kimsenin evlenmesi haramdır
5 Mekruh Evlendiği takdirde karsına zulüm yapma ihtimali bulanan kimsenin evlenmesi harama yakın mekruhtur78
65Ahmed, Müsned, 2245; İbn Hibbân, Sahîh, nr 4028; Abdürezzâk, Musannef, nr 10391
66Furkan suresi ayet74
67Müslim, Tevbe, 1920; İbn Mâce, Zühd, 35; Ahmed, Müsned, 2434; 355
68Buhârî, Savm, 10; Müslim, Nikâh, 13; Ebû Davud, Nikâh, 1; Nesâî, Sıyâm, 43; Nikâh, 3; İbn Mâce, Nikâh, 1; Ahmed, Müsned, 3378, 424
69Hâkim, Müstedrek, 2161; Taberânî, elEvsat, nr 7643; Heysemî, ezZevâid, 4272
70Tirmizî, Nikâh, 3; İbn Mâce, Nikâh, 46
71bk Ahmed, Müsned, 2245; İbn Hibbân, Sahîh, nr 4028; Abdürrezzâk, Musannef, nr 10391; Müttakîi Hindî, Kenzü’lUmmâl, nr 44442; Süyûtî, esSagîr, nr 3366
72Ebû Davud, Sünnet, 1; Ahmed, Müsned, 3438; Taberânî, el Mu‘cemü’lKebîr, 20412
73İbn Mâce, Nikâh, 1
74Ebû Ya‘lâ, Müsned, nr 2748; İbn Hacer, elMetâlib, nr 1586; Heysemî, ezZevâid, 4202
75Dârimî, Nikâh, 1; (nr 2210); İbn Hacer, elMetâlib, nr 1579; Müttakîi Hindî, Kenzü’lUmmâl, nr 44460
76Şâfiîler’e göre farz ile vâcip arasında aynıdır
77Şâfiîler’e göre bu durumda evlenmek müstehaptır
78İbnü’lArabî, Ahkâmü’lKur’ân, 3391; İbn Âbidîn, Reddü’lMuhtâr, 36; Zühaylî, elFıkhü’lİslâmî, 731
Kadın ve Aile İlmihali
SEMERKAND YAYINLARI
EVLİLİK NEDİR?
Evlilik yüce Allah’ın emridir Evlilik, ilâhî emre uyup yuva kurmaktır Yuva, insanlık cemiyetinin temelidir Evlilik, bu temeli Allah’ın adıyla atmak ve insanlık şerefine uygun bir bina yapmaktır
Dünyada insanlık hayatı yuva üzerine kurulmuş ve aile düzenine göre şekillendirilmiştir Bütün dinlerde aile yuvası temel birimdir; insanlık binasının esasıdır Aile olmadan, nesep korunmadan din yaşanamaz, hukuk uygulanamaz, hayatın bir mânası olmaz Bunun için şu beş husus bütün dinlerin ortak hedefi olmuştur:
1 Canı korumak
2 Aklı korumak
3 Namusu ve aileyi korumak
4 Nesli korumak
5 Malı korumak
İlk yuva cennette kurulmuştur Hz Âdem (as) ile Hz Havva validemizin evlilikleri cennette olmuştur Bu sebeple Allah için yapılan evlilikte, cennetten bir tat vardır
Evlilik, dünyada cennetin bir numunesini yaşamak ve bir derece cennet hayatının tadını tatmaktır Cennete girildiğinde yuvasız ve yalnız hiç kimse kalmayacak, herkes bir aile ortamında yaşayacaktır
Yüce Allah kullarına evlenmeyi emretmiştir Çünkü erkek ve kadın fıtratı buna göre yaratılmıştır Kulluk, fıtrata uyarak yapılınca güzel ve tamam olur Yoksa din noksan yaşanır Din noksan yaşanınca insan da noksan kalır Kâmil olmak için evlenmek, yuva kurmak, yuva hukukunu ayakta tutmak şarttır Evlenmeden kâmil olanlar da vardır fakat onlar çok azdır
Evlenmek, bir insanlık görevidir O, peygamberlerin sünneti ile amel etmektir Edep üzere kurulan yuva insanın şahsına, ailesine ve bütün insanlığa bir hizmettir
Yuvadaki Hayat
Edep üzere kurulan yuvada iki türlü hayat vardır: Biri mânevî hayattır Bu, kalbin uyanması ve Allah’a yönelmesidir Bunun meyvesi âhirette cennet nimetleridir Çünkü insan evlilik ile yuvada bir huzur bulur ve tat alır Bu tadın hiç bitmemesini ister Bu ise dünyada mümkün değildir Ebedî tadın yeri âhirette cennettir Kendisi seven ve ailesini düşünen kimse, dünya tadıyla yetinmeyip cennete yönelir Oraya girmenin yolu iman, ibadet ve güzel ahlâktır Bu durumda mümin, kendisini cennet nimetlerine götürecek imana yapışır, ibadetlere yönelir, güzel ahlâka sarılır Yuva bunun sebebi olur Yuvadaki bu hikmeti unutmamalıdır
Evliliğin insana faydası sadece bu olsaydı, yine zahmetini çekmeye değerdi Evlilik ile bulunan diğer hayat, yeni nesil kazanmaktır Nesil insanın bir şekilde kendi varlığını devam ettirmesidir Nesil, malı değil mânevî değerleri korumak, taşımak ve yaymak için lâzımdır
İslâm ümmetinin çoğalması ve kuvvetlenmesi için evlenip yuva kurmak ayrı bir fazilettir Bunun bir de âhiretteki netice ve müjdeleri vardır Bu konuda Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Evleniniz, çoğalınız; çünkü ben âhirette sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere karşı övüneceğim 65
“Rabbimiz! Bize eşlerimiz ve çocuklarımızdan gözümüzü aydın edecek nesiller ver ve bizleri takvâ yolunda gidenlerin rehberi yap 66 âyetinde yuvanın hedefleri gösterilmektedir Bunlar, takvâ, terbiye, güzel nesil ve yeryüzünde hakkın şahitleri olmaktır
Günümüzde insanlık cemiyeti böyle yuvaların özlemini çekmektedir
Asıl Amaç
Evlilikle kurulan yuvanın asıl amacı, ilâhî emre uyarak kulluk yapmaktır Bu işin hedefi, yuva yükünü çekerek ve edebini koruyarak Allah rızâsına ermektir
Evliliğin bir diğer amacı erkek ile kadını haramdan korumak, terbiye etmek, huzurlu bir aile oluşturmak, cemiyete iyi bir nesil yetiştirmektir
Evlenmenin amacı, sadece erkek ve kadının cinsel duygularını tatmin etmekten ibaret değildir Şehvet duygusu neslin devamı için bir araçtır
Yuva, kâinata yayılan ilâhî sevgiyi tatmaktır Sevgi yüce Allah’ın erkekle kadın arasına koyduğu bir rahmettir Bütün yuvaları ayakta tutan, anne ile babayı kaynaştıran, onlara yuvanın yükünü taşıtan bu rahmet ve sevgidir Rahmet Peygamberimiz (sav) bu sonsuz rahmeti bir misalle şöyle anlatmıştır:
“Yüce Allah rahmetini yüz parçaya böldü Bir parçasını dünyadaki varlıklar arasında paylaştırdı Bunun tecellisini her varlıkta görebilirsiniz Hayvanlarda bile Hani, bir hayvan yavrusunu emzirirken incinmesin diye ayağını kaldırır ve rahatça emmesini sağlar ya; işte bu o rahmetin eseridir Bütün vahşi hayvanlar o rahmet ile yavrularına şefkat gösterir, onları korur, besler ve büyütür Yüce Allah kıyamet günü bu bir rahmeti doksan dokuz rahmeti ile birleştirip halka öyle rahmet eder67
Akıl sahipleri bundan ibret almalıdır
Yuva, yârin ve yavruların sığındığı, korunduğu ve barındığı bir yer demektir Yuva, baba ocağı, anne kucağıdır Ocak sabrı, kucak merhameti temsil eder Yuvada zahmetle rahmet iç içedir Bu zahmeti Allah için çekenler, içindeki rahmeti bulurlar
Yuva rahmet, ibret, hikmet ve hayat dolu bir yerdir Onu sırf yeme içme ve eğlence yeri görmek yanlıştır
Mümin, yuvaya Allah’ın adıyla adım atmalıdır Niyeti güzel, hedefi cennet olmalıdır Birkaç günlük beraberlik için nikâh kıyılmaz, yuva kurulmaz Yuvada niyet ebediyen beraberliktir Hedef kendisini, ailesini ve yavrularını ateşten korumaktır Anne ve babanın tek derdi bu olmalıdır Bunun yolu da edeptir
Edep, herkes için, en kalıcı sermaye, en süslü elbise, en güzel hediye, en kazançlı miras ve en emniyetli makamdır Edep, sevgiyle Cenâbı Hakk’ın davetine uyup cennet rehberi Hz Muhammed’e (sav) tâbi olmaktır Bundan başkası boştur Bakınız bir ârif ne demiş:
Muhabbetten Muhammed oldu hâsıl;
Muhammedsiz muhabbetten ne hâsıl?
Hz Peygamber (sav), evlenmenin ne için lâzım olduğunu şöyle belirtmiştir:
“Evlenmeye gücü yeten ve imkânı olan evlensin; çünkü evlilik gözleri ve cinsel organı haramdan daha güzel korur Buna gücü yetmeyenler oruç tutsun; zira oruç insanın aşırı şehvetini kırar 68
“Evlenen kişi dininin yarısını koruma altına almıştır; diğer yarısı için de yüce Allah’tan korksun 69
Bu hadislerde de evlilikteki temel hedefin terbiye ve kalp huzuru olduğu belirtilmiştir
Dini ve edebi için evlenmek isteyen gençlere yardımcı olmak herkesin görevidir Bu konuda özellikle kız babaları Peygamber Efendimiz’in (sav) şu uyarısını dikkate almalıdır:
“Dindarlığından ve güvenilir olduğundan emin olduğunuz biri (evlenmek için) size geldiğinde onu evlendirin Eğer böyle yapmazsanız, yeryüzünde fitne ve büyük bir fesat ortaya çıkar 70
İslâm ümmetinin çoğalması ve kuvvetlenmesi için evlenmek ayrı bir fazilettir Bunun bir de âhiretteki netice ve müjdeleri vardır Bu konuda Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:
“Evleniniz,çoğalınız;çünkü ben sizin çokluğunuzla diğer ümmetlere övüneceğim 71
Kısaca Allah için evlenen kimse Allah’ın dostluğunu hak eder Peygamber Efendimiz’in (sav) şu müjdesi yuva kuran her mümine yeter:
“Her kim Allah Teâlâ’nın rızâsını kazanmak için evlenir veya evlendirirse, O’nun velâyetini (dostluk ve korumasını) hak eder 72
Özetle evlilikte büyük hayır, fazilet ve hizmet vardır Bir mazeret olmadan ondan kaçılmaz Şu hadisi şerifler her mümin için mühim bir uyarıdır:
“Nikâh benim sünnetimdir Kim sünnetimden yüz çevirirse benden yüz çevirmiş sayılır 73
“Evlenmek benim sünnetimdirFıtratımı sevenler sünnetimi yerine getirsinler 74
“Kim evlenmeyi geçim korkusu sebebiyle terkederse bizden değildir 75
Evlenmenin Hükmü
Evleneceklerin durumlarına göre evlenmenin hükmü farz, vâcip, sünnet, haram ve mekruh olmak üzere beş kısma ayrılır:
1 Farz Evlenmediği takdirde zina suçu işleyeceğine kesin kanaat getiren ve mali durumu yeterli olan kimsenin evlenmesi farzdır
2 Vâcip Evlenmediği takdirde zinaya düşüp düşmeyeceği kesin olmayan kimsenin evlenmesi vâciptir76
3 Sünnet Evlenmediği takdirde zinaya düşmek korkusu bulunmayan normal insanın evlenmesi müekked sünnettir77
4 Haram Evlendiği takdirde karısına kötülük edeceğini, ona karşı kocalık görevini yapamayacağını kesin olarak bilen kimsenin evlenmesi haramdır
5 Mekruh Evlendiği takdirde karsına zulüm yapma ihtimali bulanan kimsenin evlenmesi harama yakın mekruhtur78
65Ahmed, Müsned, 2245; İbn Hibbân, Sahîh, nr 4028; Abdürezzâk, Musannef, nr 10391
66Furkan suresi ayet74
67Müslim, Tevbe, 1920; İbn Mâce, Zühd, 35; Ahmed, Müsned, 2434; 355
68Buhârî, Savm, 10; Müslim, Nikâh, 13; Ebû Davud, Nikâh, 1; Nesâî, Sıyâm, 43; Nikâh, 3; İbn Mâce, Nikâh, 1; Ahmed, Müsned, 3378, 424
69Hâkim, Müstedrek, 2161; Taberânî, elEvsat, nr 7643; Heysemî, ezZevâid, 4272
70Tirmizî, Nikâh, 3; İbn Mâce, Nikâh, 46
71bk Ahmed, Müsned, 2245; İbn Hibbân, Sahîh, nr 4028; Abdürrezzâk, Musannef, nr 10391; Müttakîi Hindî, Kenzü’lUmmâl, nr 44442; Süyûtî, esSagîr, nr 3366
72Ebû Davud, Sünnet, 1; Ahmed, Müsned, 3438; Taberânî, el Mu‘cemü’lKebîr, 20412
73İbn Mâce, Nikâh, 1
74Ebû Ya‘lâ, Müsned, nr 2748; İbn Hacer, elMetâlib, nr 1586; Heysemî, ezZevâid, 4202
75Dârimî, Nikâh, 1; (nr 2210); İbn Hacer, elMetâlib, nr 1579; Müttakîi Hindî, Kenzü’lUmmâl, nr 44460
76Şâfiîler’e göre farz ile vâcip arasında aynıdır
77Şâfiîler’e göre bu durumda evlenmek müstehaptır
78İbnü’lArabî, Ahkâmü’lKur’ân, 3391; İbn Âbidîn, Reddü’lMuhtâr, 36; Zühaylî, elFıkhü’lİslâmî, 731
Kadın ve Aile İlmihali
SEMERKAND YAYINLARI