Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Evliya Çelebinin kısa yolculuk yazıları
Evliya Çelebi seyahatnamesi
Evliya Çelebi 16111682 Seyahatnamesi
Türk, yolcu Gezdiği yerlerde toplumların yaşama düzenini ve özelliklerini yansıtan gözlemler yapmıştır
Evliya Çelebi bDerviş Mehmed Zillî İstanbul'da Unkapanı'nda doğdu, 1682'de Mısır'dan dönerken yolda veya İstanbul'da öldüğü sanılmaktadır Babası Derviş Mehmed Zillî, sarayda kuyumcubaşıydı Evliya Çelebi'nin ailesi Kütahya'dan gelip İstanbul'un Unkapanı yöresine yerleşmişti İlköğrenimini özel olarak gördükten sonradan bir zaman medresede okudu, babasından tezhip, hat ve nakış öğrendi Musiki ile ilgilendi Kuran'ı ezberleyerek hafızoldu Enderuna alındı, dayısı Melek Ahmed Paşa'nın yoluyla Sultan IV Murad'ın hizmetine girdi
Evliya Çelebi'nin geziye karşı duyduğu ilgi, çocukken babasından, yakınlarından dinlediği öykülerden, söylencelerden ve masallardan kaynaklanır Seyahatname adlı yapıtının girişinde geziye duyduğu ilgiyi anlatırken bir gece düşünde Peygamber'i gördüğünü, ondan şefaat ya Resulallahdiyecek yerde şaşırıp yolculuk ya Resulallahdediğini, bunun üstüne Peygamber'in ona gönlünün gereğince gezme, uzak ülkeleri, görme olanağı verdiğini yazar Bu düş üstüne 1635'te, önce İstanbul'un tüm yörelerini dolaşmaya, gördüklerini, duyduklarını yazmaya başladı 1640 dolaylarında Bursa, İzmit ve Trabzon yörelerini gezdi, 1645'te Kırım'a Bahadır Giray'ın yanında gitti Yakın Olma kurduğu kimi devlet büyükleriyle uzakta yolculuklara çıktı, savaşlara, mektup götürüp getirme göreviyle, ulak olarak katıldı 1645'te Yanya'nın alınmasıyla sonuçlanan savaşta, Yusuf Paşa'nın yanında görevli bulundu 1646'da Erzurum Beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paşa'nın muhasibi oldu Doğu illerini, Azerbaycan'ın, Gürcistan'ın kimi yörelerini gezdi Bir ara Revan Hanı'nı mektup götürüp getirmekle görevlendirildi, bu nedenle Gümüşhane, Tortum yörelerini dolaştı 1648'te İstanbul'a dönerek Mustafa Paşa ile Şam'a gitti, üç sene o dolaylarda gezdi 1651'den daha sonra Rumeli'yi dolaşmaya başladı, bir zaman Sofya'da bulundu 16671670 aralarında Avusturya, Arnavutluk, Teselya, Kandiye, Gümülcine, Selanik yörelerini gezdi Kaynakların bildirdiğine göre, Evliya Çelebi'nin gezi süresi 50 yılı kapsar
Evliya Çelebi'nin gezilerinin epeyce geniş bir alanı kaplaması iki bakımdan önemlidir Birincisi Osmanlı İmparatorluğu'nun komşu ülkelerle olan ilişkilerini yansıtması, ikincisi insan başarılarına ilgilendirir Bu geziler yalnız gözlemlere dayalı aktarmaları, anlatıları içermez, araştırıcılar için önemli inceleme ve yorumlara da olanak sağlar Seyahatname'nin içerdiği konular, belli bir egzersiz alanını değil, insan düşüncesinin ürettiği tüm başarıları kapsar Bu özelliği nedeniyle Evliya Çelebi'nin yapıtı öbür açılardan bakılarak değerlendirilir
Üslup bakımından ele alındığında, Evliya Çelebi'nin, o dönemdeki Osmanlı toplumunda, özellikle Divan edebiyatında yaygın olan düzyazıya ast kalmadığı görülür Divan edebiyatında düzyazı farklı bir yaratı ürünü sayılır, şiir gibi ağdalı, ayaklıkafiyeli bir biçimle ortaya konurdu Evliya Çelebi, bir yazar olarak, bu geleneğe uymadı, daha çok jurnal söylev diline yakın, kolay söylenip yazılan bir dil benimsedi Bu dil akıcıdır, sürükleyicidir, yer yer eğlenceli ve alaycıdır
Evliya Çelebi gezdiği yerlerde gördüklerini, duyduklarını yalnız aktarmakla kalmamış, onlara kendi öznel yorumlarını, düşüncelerini de katarak gezi yazısına yeni bir içerik kazandırmıştır Burada yazarın anlatım bakımından gösterdiği galibiyet uyguladığı yazma yönteminden kaynaklanır Anlatım belirlenmiş bir vakit süresiyle sınırlanmaz, geçmişle gelecek, şimdiki zamanla geçmiş iç içedir Bu nitelik anlatılan öykülerden, söylencelerden dolayı yazarın zamanla istediği gibi oynaması sonucudur Evliya Çelebi belirlenmiş bir zaman içinde, özdeş zamanda geçen iki olayı, uygun görmüş gibi anlatır, böylece zaman kavramını ortadan kaldırır
Seyahatname'de, yazarın gezdiği, gördüğü yerlerle ilgili izlenimler sergilenirken, başlı başına birer araştırma konusu olabilecek bilgiler, belgeler ortaya konur Bunlar arasında öyküler, türküler, halk şiirleri, söylenceler, masal, mani, ağız ayrılıkları, insanlar oyunları, giyimkuşam, düğün, dernek, davet, inançlar, karşılıklı insan ilişkileri, komşuluk bağlantıları, toplumsal davranışlar, sanat ve zanaat varlıkları manâlı bir yer miktar
Evliya Çelebi insanlarla ilgili bilgiler yanında, yörenin evlerinden, cami, mescid, çeşme, han, saray, konak, hamam, kilise, manastır, kule, kale, sur, yol, sinagog gibi değişik yapılarından da laf eder Bunların yapılış yıllarını, onarımlarını, yapanı, yaptıranı, onaranı anlatır Yapının çevresinden, çevrenin havasından, suyundan söz eder Bu Nedenle konuya bir canlılık getirerek çevreyle bütünlük kazandırır
Seyahatname'nin bir özelliği de değişik yöre insanlarının yaşama biçimlerine, davranışlarına, tarımla ilgili çalışmalarından, süsleme takılarına, çalgılarına değin iyice geniş yer vermesidir Yapıtın kimi bölümlerinde, gezilen yörenin yönetiminden, eski ailelerinden, ileri gelen ünlü kişilerinden, şairlerinden, oyuncularından, çeşitli kademelerdeki görevlilerinden ayrıntılı biçimde laf edilir
Evliya Çelebi'nin yapıtı dil bakımından da önemlidir Yazar, gezdiği yerlerde geçen olayları, onlarla ilgili gözlemlerini aktarırken kullanılan sözcüklerden de örnekler verir Bu örnekler, dil araştırmalarında, sözcüklerin dilekçe ve yayma alanını tespit bakımından faydalı olmuştur Kimi yabancı kökenli sözcüklerin söyleniş biçimi insanlar ağzına göredir Bu da dilci için bir yöre ağzının oluşumunu anlamaya fayda
Evliya Çelebi'nin Seyahatname'si fazla ün kazanmasına karşın, bilimsel bakımdan, geniş bir analiz ve egzersiz konusu yapılmamıştır *
Evliya Çelebi seyahatnamesi
Evliya Çelebi 16111682 Seyahatnamesi
Türk, yolcu Gezdiği yerlerde toplumların yaşama düzenini ve özelliklerini yansıtan gözlemler yapmıştır
Evliya Çelebi bDerviş Mehmed Zillî İstanbul'da Unkapanı'nda doğdu, 1682'de Mısır'dan dönerken yolda veya İstanbul'da öldüğü sanılmaktadır Babası Derviş Mehmed Zillî, sarayda kuyumcubaşıydı Evliya Çelebi'nin ailesi Kütahya'dan gelip İstanbul'un Unkapanı yöresine yerleşmişti İlköğrenimini özel olarak gördükten sonradan bir zaman medresede okudu, babasından tezhip, hat ve nakış öğrendi Musiki ile ilgilendi Kuran'ı ezberleyerek hafızoldu Enderuna alındı, dayısı Melek Ahmed Paşa'nın yoluyla Sultan IV Murad'ın hizmetine girdi
Evliya Çelebi'nin geziye karşı duyduğu ilgi, çocukken babasından, yakınlarından dinlediği öykülerden, söylencelerden ve masallardan kaynaklanır Seyahatname adlı yapıtının girişinde geziye duyduğu ilgiyi anlatırken bir gece düşünde Peygamber'i gördüğünü, ondan şefaat ya Resulallahdiyecek yerde şaşırıp yolculuk ya Resulallahdediğini, bunun üstüne Peygamber'in ona gönlünün gereğince gezme, uzak ülkeleri, görme olanağı verdiğini yazar Bu düş üstüne 1635'te, önce İstanbul'un tüm yörelerini dolaşmaya, gördüklerini, duyduklarını yazmaya başladı 1640 dolaylarında Bursa, İzmit ve Trabzon yörelerini gezdi, 1645'te Kırım'a Bahadır Giray'ın yanında gitti Yakın Olma kurduğu kimi devlet büyükleriyle uzakta yolculuklara çıktı, savaşlara, mektup götürüp getirme göreviyle, ulak olarak katıldı 1645'te Yanya'nın alınmasıyla sonuçlanan savaşta, Yusuf Paşa'nın yanında görevli bulundu 1646'da Erzurum Beylerbeyi Defterdarzade Mehmed Paşa'nın muhasibi oldu Doğu illerini, Azerbaycan'ın, Gürcistan'ın kimi yörelerini gezdi Bir ara Revan Hanı'nı mektup götürüp getirmekle görevlendirildi, bu nedenle Gümüşhane, Tortum yörelerini dolaştı 1648'te İstanbul'a dönerek Mustafa Paşa ile Şam'a gitti, üç sene o dolaylarda gezdi 1651'den daha sonra Rumeli'yi dolaşmaya başladı, bir zaman Sofya'da bulundu 16671670 aralarında Avusturya, Arnavutluk, Teselya, Kandiye, Gümülcine, Selanik yörelerini gezdi Kaynakların bildirdiğine göre, Evliya Çelebi'nin gezi süresi 50 yılı kapsar
Evliya Çelebi'nin gezilerinin epeyce geniş bir alanı kaplaması iki bakımdan önemlidir Birincisi Osmanlı İmparatorluğu'nun komşu ülkelerle olan ilişkilerini yansıtması, ikincisi insan başarılarına ilgilendirir Bu geziler yalnız gözlemlere dayalı aktarmaları, anlatıları içermez, araştırıcılar için önemli inceleme ve yorumlara da olanak sağlar Seyahatname'nin içerdiği konular, belli bir egzersiz alanını değil, insan düşüncesinin ürettiği tüm başarıları kapsar Bu özelliği nedeniyle Evliya Çelebi'nin yapıtı öbür açılardan bakılarak değerlendirilir
Üslup bakımından ele alındığında, Evliya Çelebi'nin, o dönemdeki Osmanlı toplumunda, özellikle Divan edebiyatında yaygın olan düzyazıya ast kalmadığı görülür Divan edebiyatında düzyazı farklı bir yaratı ürünü sayılır, şiir gibi ağdalı, ayaklıkafiyeli bir biçimle ortaya konurdu Evliya Çelebi, bir yazar olarak, bu geleneğe uymadı, daha çok jurnal söylev diline yakın, kolay söylenip yazılan bir dil benimsedi Bu dil akıcıdır, sürükleyicidir, yer yer eğlenceli ve alaycıdır
Evliya Çelebi gezdiği yerlerde gördüklerini, duyduklarını yalnız aktarmakla kalmamış, onlara kendi öznel yorumlarını, düşüncelerini de katarak gezi yazısına yeni bir içerik kazandırmıştır Burada yazarın anlatım bakımından gösterdiği galibiyet uyguladığı yazma yönteminden kaynaklanır Anlatım belirlenmiş bir vakit süresiyle sınırlanmaz, geçmişle gelecek, şimdiki zamanla geçmiş iç içedir Bu nitelik anlatılan öykülerden, söylencelerden dolayı yazarın zamanla istediği gibi oynaması sonucudur Evliya Çelebi belirlenmiş bir zaman içinde, özdeş zamanda geçen iki olayı, uygun görmüş gibi anlatır, böylece zaman kavramını ortadan kaldırır
Seyahatname'de, yazarın gezdiği, gördüğü yerlerle ilgili izlenimler sergilenirken, başlı başına birer araştırma konusu olabilecek bilgiler, belgeler ortaya konur Bunlar arasında öyküler, türküler, halk şiirleri, söylenceler, masal, mani, ağız ayrılıkları, insanlar oyunları, giyimkuşam, düğün, dernek, davet, inançlar, karşılıklı insan ilişkileri, komşuluk bağlantıları, toplumsal davranışlar, sanat ve zanaat varlıkları manâlı bir yer miktar
Evliya Çelebi insanlarla ilgili bilgiler yanında, yörenin evlerinden, cami, mescid, çeşme, han, saray, konak, hamam, kilise, manastır, kule, kale, sur, yol, sinagog gibi değişik yapılarından da laf eder Bunların yapılış yıllarını, onarımlarını, yapanı, yaptıranı, onaranı anlatır Yapının çevresinden, çevrenin havasından, suyundan söz eder Bu Nedenle konuya bir canlılık getirerek çevreyle bütünlük kazandırır
Seyahatname'nin bir özelliği de değişik yöre insanlarının yaşama biçimlerine, davranışlarına, tarımla ilgili çalışmalarından, süsleme takılarına, çalgılarına değin iyice geniş yer vermesidir Yapıtın kimi bölümlerinde, gezilen yörenin yönetiminden, eski ailelerinden, ileri gelen ünlü kişilerinden, şairlerinden, oyuncularından, çeşitli kademelerdeki görevlilerinden ayrıntılı biçimde laf edilir
Evliya Çelebi'nin yapıtı dil bakımından da önemlidir Yazar, gezdiği yerlerde geçen olayları, onlarla ilgili gözlemlerini aktarırken kullanılan sözcüklerden de örnekler verir Bu örnekler, dil araştırmalarında, sözcüklerin dilekçe ve yayma alanını tespit bakımından faydalı olmuştur Kimi yabancı kökenli sözcüklerin söyleniş biçimi insanlar ağzına göredir Bu da dilci için bir yöre ağzının oluşumunu anlamaya fayda
Evliya Çelebi'nin Seyahatname'si fazla ün kazanmasına karşın, bilimsel bakımdan, geniş bir analiz ve egzersiz konusu yapılmamıştır *
