evren nedir nasıl oluşur kısaca özet Evren Hakkında

kâinat nedir Cihan nasıl oluşur Evren hakkında veri

Evren (Kozmos), tüm varlıkları ve olayları taşıyan bir sistemdir Kelimenin kökü dikkate alındığında bu “dirlik ve ahenk içinde bir kâinat anlamına gelen Yunanca bir sözcüktür Kozmoloji (âlem bilim) açısından ise bu terim bizim gözlemlediğimiz cihan olarak düşünülür böylece bizden önceki ve sonraki evrenlerin varlığı da söz konusudur
Günümüzde ulaşılabilen en son teknik verilere tarafından, evrenin fizik yapısı şöyle sıralanabilir:


1Galaksiler
2Elektromanyetik radyasyon
3Nötralveiyonize hidrojen
4Toz parçacıkları
5Galaksilerden gelen ışıklar
6Süpernova ve Galaktik patlamalardan oluşan kozmik ışınlar
7Kütlesi olmayan nötronlar
8Gravitik dalgalar
Sadece bizim galaksimizde 400 milyar yıldız (güneş) bulunduğu varsayım edilmektedir Bizim galaksimiz gibi içinde yıldızları ve gezegenleri barındıran ise milyarlarca galaksi var Evreni dolduran bütün cisimler üç başlıca gücün etkisiyle bir arada bulunuyor:
1Nükleer Zor: Atomik çekirdeğin nötron ve protonlarını bağlar
2Elektromanyetik Zor: atomları meydana getirmek üzere elektronları çekirdeğe bağlar
3Gravitik Güç: Uzaydaki cisimleri belirtilen yörüngelerde miktar

Galaksi; gazlar, yıldızlar, tozlar ve gezegenler içeren en büyük madde topluluğudur Galaksiler birincil başta yoğun birer gaz bulutu olarak ortaya çıkmışlar ve daha sonra bu gazdan, yoğunlaştırma yoluyla yıldızlar meydana gelmiştir Galaksi, bu yaradılış esnasında döner ve milyonlarca sene daha sonra sarmal bir biçim alır Bu sarmalda terbiyesizce küre şeklinde bir çekirdek ve çevresinde yassımsı bir disk vardır; etki alanında de yoğun yıldız kümeleri döner durur Çekirdek bölümünde öyle az gaz ve toz vardır, büyük bir bölümü daha yaşlı yıldızlardan oluşur Sarmal kollarda büyük miktarda gaz ve toz ile yeni oluşmuş yıldızlar bulunur

Aradan milyonlarca yıl daha geçtikten sonra helezoni kollar taşıyan elips şeklinde galaksiler meydana gelir Bir galaksinin en sonunda alacağı biçim küre biçimidir; daha sonra olasılıkla Kara Delik haline gelecektir




Bizim Galaksimiz “Samanyolu Galaksisi
Bir galaksimiz olduğu düşüncesi 1920 ’lere dek akla gelmemişti Bugün ise galaksimizin yüz milyarlarca güya olduğunu biliyoruz Evrendeki sayısız galaksiden biri olan Samanyolu Galaksisi, minimum 400 milyar yıldız topluluğundan oluşur Bir uçtan öteki uca şimdilik 100,000 ışık yılı boyunca uzandığı varsayım edilmektedir, muhtemelen bu çok daha da fazladır ve 1000 ışık yılından daha artı genişliktedir Ayrıca yıldızlar arasında çok büyük miktarlarda gaz ve toz bulutları ve olur ya de bilinmez milyarlarca gezegen ile onların uyduları bulunmaktadır Bizimkine en yakın olan dış galaksi ise Andromeda Galaksisidir
Güneşimiz, Samanyolu ’nun merkezden 30,000 ışık yılı uzaklığındaki kenarında, galaksinin helezoni bir kolunda yer almaktadır





Büyük Patlama ya da Big Bang, evrenin takriben 13,7 milyar sene önce fazla yoğun ve sıcak bir noktadan meydana geldiğini savunan evrenin evrimi kuramı ve geniş şekilde kabul görenkozmolojik model başta 1920 ’lerde Rus kozmolog ve matematikçi Alexander Friedmann ve Belçikalı fizikçi papaz Georges Lemaître kadar ortaya atılan, evrenin bir başlangıcı olduğunu varsayan bu teori, farklı alanlara yönlendirilmiş kanıtlarla desteklendiğinden bilim insanları aralarında, özellikle fizikçiler arasında geniş ölçüde kabul görmüştür



Evrenin oluşumu ve genişlemesi Big Bang modeline tarafından günümüzdeki cihan 13,5 milyar yıldan birazcık daha fazla vakit önce son derece yoğun ve sıcak bir halden ortaya çıkmış olup, günümüzde genişlemeye devam etmektedir Galaksiler taşıyan uzayın kendisi genişlemektedir


Teorinin temel fikri, halen genişlemeye devam eden evrenin geçmişteki açıklanmış bir zamanda sıcak ve yoğun bir açılış durumundan itibaren genişlemiş olduğudur Georges Lemaître ’in önceleri “birincil atom hipotezi olarak adlandırdığı bu varsayım günümüzde “büyük patlama teorisi adıyla kurulmuş durumdadır Modelin iskeleti Einstein ’ın genel görelilik kuramına dayanmakta olup, ilk Big Bang modeli Alexander Friedmann tarafından hazırlanmıştır Model sonradan George Gamow ve çalışma arkadaşları kadar savunulmuş ve ilk nükleosentez olayı eklenmek suretiyle geliştirilerek sunulmuştur



1929 ’da Edwin Hubble ’ın uzak galaksilerdeki (galaksilerin ışığındaki) nispi kırmızıya kaymayıgalaksilerin ve galaksi kümelerinin konumumuza oranla bir görünür hıza sahip olduklarını ortaya koyan bir kanıt olarak ele alındı Bunlardan en yüksek görünür hızla hareket edenler en uzakta olanlarıdırGalaksi kümeleri arasındaki uzaklık gitgide artmakta olduğuna tarafından, bunların hepsinin geçmişte bir arada olmaları gerekmektedir Big Bang modeline göre, evren genişlemeden önceki bu ilk durumundayken aşırı derecede yoğun ve sıcak bir halde bulunuyordu Bu birincil hale aynı koşullarda üretilen parçacık hızlandırıcılarla yapılan deney sonuçları teoriyi doğrulamaktadır Ama bu hızlandırıcılar, şimdiye dek yalnızca laboratuvar ortamındaki yüksek enerji sistemlerinde denenebilmiştir Evrenin genişlemesi olgusu bir yana bırakılırsa, Big Bang teorisinin, ilk genişleme anına ilişkin bir belirti olmaksızın bu birincil ülkü herhangi bir emin tanımlama getirmesi muhtemel değildir Kozmozdaki hafif elementlerin günümüzde gözlemlediğimiz bolluğu, Big Bang teorisince kabul edilen birincil nükleosentezevrenin birincil hızlı genişleme ve soğuma dakikalarındaki nükleer süreçlerde hafif elementlerin oluşmuş olduğu tahminleriyle örtüşmektedir(Hidrojen ve helyumun evrendeki oranı, yapılan teorik hesaplamalara kadar Big Bang'den arta kalması gereken hidrojen ve helyum oranıyla uyuşmaktadır Evrenin bir başlangıcı olmasaydı, evrendeki hidrojenin baştan sona yanarak helyuma dönüşmüş olması gerekirdi) Bu birincil dakikalarda, soğuyan kâinat bazı çekirdeklerin oluşmasına imkân sağlamış olmalıydı(Belirli miktarlarda hidrojen, helyum ve lityum oluşmuştu) keşfinden sonra, bu gözlemi, çok uzakta sonuçlarına uygun bir şekilde,


Big Bang terimi ilk olarak İngiliz fizikçi Fred Hoyle kadar 1949 ’da, “Eşyanın Tabiatı adlı bir radyo (BBC) programındaki konuşması sırasında kullanılmıştırHoyle, hafif elementlerin bir takım ağır elementleri nasıl meydana getirebilecekleri konusunda katkıları olmuş bir bilim insanıdır


Bilim insanlarının birçok, evrenin başlangıcında, bir Big Bang olayının eğilim etmiş olduğuna ancak 19641965 ’te, evrenin sıcak ve yoğun döneminin kanıtı olarak kabul edilen “kozmik mikrodalga arkaplan ışımasının veya Georges Lemaître ’in kullandığı terimlerle « Big Bang ’ın benzi atmış aydınlatılmış yankısı»nın keşfinden sonra ikna oldular *