Evren Tek ve Emsalsiz midir?

Andrei Linde, 80 ’li yılların başında fizikçi Alan Guth ’un geliştirdiği kozmik şişme teorisi üstüne çalışırken evrenin tek ve emsalsiz olamayabileceği üstüne bir kuram geliştirmiş ve daha sonra bu bilimsel yaklaşım sicim teorisi tarafından da onaylanmıştı Çoklu evrenler olarak adlandırılan bu model, bundan böyle bilim dünyasında yaygın olarak kabul edilen bir fikre dönüştü Çünkü daha önce fiziğin açıklamakta zorlandığı konuları alternatif bir yaklaşımla aydınlatabiliyor Örneğin, evrenin yaşama yerinde ortamı barındırmış olması zahmetsizce açıklanmayan konuların başında geliyordu Bu, ya rastlantısal bir koşul olmalıydı ya da yaşamın oluşması için en uygun ortamı sağlayacak şekilde gelişmişti (antropik ilke) Eğer çoklu evrenler modeli doğruysa, bu armoni iyice bir tesadüf Çünkü teoride bahsi geçen evren sayısı böylece fazla ancak bunca olanak içinde bir değil çoğu öbür evrende hayat olabileceği gerçeği ortaya çıkıyorŞişme kuramı öncesinde tek ve emsalsiz olan bir evrende yaşadığımızı düşünüyorduk Bundan Başka kozmolojik gözlemlerimiz de evrenin adeta hiç değişmez bir tutum modeline sahip olduğunu gösteriyordu Yani evrenin her uygun uyumlu olma yönünde bir akım görülmekteydi ve bu aynı yapılı olan dağılımın sebebini kimse açıklayamıyordu Linde bundan böyle tek ve emsalsiz cihan modelini rafa kaldırmamız gerektiğini düşünüyorÇünkü kozmik şişme teorisi evrenin ahenkli olma yönündeki eğilimini açıkladığı gibi beraberinde çoklu evrenler modelini de zorunlu kıldı Bu nasıl mı oldu? Teoriye tarafından; evren oluşum aşamasında çok büyük hızda bir uzay genleşmesi geçirdi Bu Nedenle uzayın birbirinden ayrı içeriğe sahip kısımları esneyerek değişime uğradı, son derece pürüzsüz bir hal aldı Bu noktada galaksiler belirmeye başladı Linde bundan sonrasını şöyle açıklıyor; “Evrenin bir futbol topunun siyah ve beyaz altıgenlerden oluşuyor olması gibi bir yüzeyi olduğunu farz edenin Topu patlatmadan şişirebilecek olsaydık, her bir siyah ve beyaz altıgen müthiş derece genişler ve birbirlerinden uzaklaşmaya başlardı Siyah altıgenlerden birinde yaşıyor olsak, genişleme arttıkça beyaz kısımların varlığından bile habersiz  duruma gelirdik  Sonunda tüm evrenin siyahtan ibaret olduğunu düşünüp neden başka bir rengin oluşmadığı üzerine bilimsel talimat üretmeye çalışırdık Beyaz altıgenlerden birinde yaşayanlar da benzer şeyi düşünüyor olurlardı İşte şişme kuramı ayrıca siyah hem de beyaz bölümlerin var olabileceğini ve bizim bunu gözlemleyemeyeceğimizi söylüyor Özetle Linde, bu altıgenlerin her birinin farklı fizik kurallarına sahip evrenler olduğunu söylüyorhttp:bilgilihocamcominternaldatasevrentekveemsalsizmidir5c2f60f2129a3Günümüzün en güçlü teorilerinden olan sicim kuramı da uzayzamanı 10 boyutlu (9 uzay boyutu ve vakit) olarak başanlı bir şekilde formüle ederek buna takviye veriyor Fakat bizim algıladığımız 3 boyutlu uzayda öteki boyutların ayrım edilmesi mümkün değil Çünkü böylece ufak boyutlarda ve pek sıkıştırılmış gibiler ki onları algılamamız imkânsız Fizikçiler ekstra 6 boyutun bu dek minik olmasının birçok nedeni olabileceğini düşünüyor Peki, bu derece sıkışıp küçülmelerine karşın neden patlayıp ortadan değil olmadılar? Linde; “Nedenini hiçbirimiz bilmiyoruz 10 yıl önce bu duruma bir yaklaşma sunuldu Ve evrenin ayrı bölümlerinde 10 üzeri 500 farklı koşulun olabileceğine dair bir tablo ortaya çıktı Bu olasılıkların her biri öbür uzay boşluğu enerjisi ve birbirinden bambaşka madde türleri içeren bölgeleri tarif ediyor diyor Bu bölgelerin herkes farklı evrenler olarak tanımlanıyor“Tabii ancak evrenin öteki kısımlarını göremediğimize kadar bu tablonun içten olduğunu kanıtlayamayız diyor Linde; “Öteki bir taraftan, bunun aksini de ispatlayamayız çünkü bahsi geçen diğer bölgeler bizden çok uzaktalar Dolayısıyla konu hakkında şu belli başlı dek gerçekleştirilen en iyi yaklaşma bu teoriden geldiği için 10 üzeri 500 adet ayrı cihan olduğuna aleyhinde çıkan bir teorinin bunca ihtimal arasından neden sadece bir tanesinin tüm evrende geçerli olduğunu kanıtlaması lüzumNatürel fizikçilerin tamamının bu modele katılmadığını da açıkça belirtmek gerek Mesela, Princeton Üniversitesi ’nden Paul Steinhardt, “Bu kuram hiçbir şeyi açıklamıyor, sadece her şeyin olası olabileceğini gösteriyor Bu yüzden kullanışlı bir model yok diyor Perimeter Enstitüsü fizikçisi Lee Smolin de karşısında çıkanlar aralarında Tek bir evren olduğunu ve fizik kurallarının süre içinde gelişerek hayat için uygun koşulları sağladığını düşünüyorİngiliz fizikçi Paul Davies ise bu yaklaşımın bilimsel olmaktan ziyade felsefi talimat ürettiğini dilşünerderden Lakin Linde ’nin cevabı hazır: “Eğer tek bir âlem olduğu fikrine geri döneceksek şu üç koşulun sağlanması gerek: şimdikinden daha iyi bir kozmolojik girişim, elimizdekinden öbür parçacık etkileşimleri teorisi ve evrenin neden  bir şekilde yaşama yerinde koşulları oluşturduğuna dair alternatif bir yorumlama– Andrei Linde – Teorik Fizikçi Stanford Üniversitesi Fizik ProfesörüKaynak*BilimFili Kâinat Tek ve Emsalsiz midir?http:bilimfilicomevrentekveemsalsizmidir sizlere bilgilihocamcom farkıyla sunulmuştur