iltasyazilim
FD Üye
Eyüp Sultan Camii
Tür Camii
Dönem Osmanlı
Külliye yapısı olarak inşa edilen camii, İstanbul ’un Haliç kıyısının ucundaki Eyüp semtinde bulunmaktadır İslamiyeti birincil kabul edenlerden ve Arapların İstanbul ’u kuşatması esnasında şehit olan Hz Eyyubu ElEnsari ’nin kabrinin bulunduğu yerdedir Inşa camii, medrese, aşhane, hamam ve türbe gibi birimlerinin olduğu, büyük bir tarihi eserdir Fatih Sultan Mehmed göre fethin hemen arkasından inşa edilmiştir Yapının tümce kapısı üstünde yer alan kitabede 863 (145859) tarihi notu düşülmüştür
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Ilk inşa edildiği zamanki mimari özellikleri tamamiyle bilinememektedir Çünkü inşa 1766 yılındaki depremde çok büyük zarar görmüştür Yenileme yapılması istenmiş, lakin bunun yerine temeline dek yapı yıkılmış ve 1215 yılında tekrar yapı edilmiştir Eski camiden sadece minarelerin kaldığı bu yeni Eyüp Camiiye imam, türbedar ve mitevelli için dört oda ile birlikte muvakkithane ve hünkar mahfili eklenmiştir 1823 yılında düşen bir yıldırım minareye hasar vermiş, üst şerefesine kadar çatlamış ve hemencecik onarılmıştır Eyüp Sultan Camii son onarımını, dönemin başbakanı Adnan Mendres ’in verdiği bir talimat sonucu görmüştür Bugün gördüğümüz Eyüp Sultan Camii dikdörtgen planlıdır Fatih ’in yaptırmış olduğu ilk camiiden daha ayrı olarak III Selim döneminde yapı edilmiştir Ilk önceleri türbe avlunun içindeyken bu yeni camii tasarımında türbe avlunun dışında kalmıştır Türbeyi çeviren duvarda tunç penceresiyle sebil korunurken duvar devşirme çiniler ile kaplanarak süslenmiştir İki yanda yer alan medrese odaları ise kaldırılmış, bunun yerine dörder bölümlü kubbeli revaklar yapılmıştır Avlunun ortasında dikdörtgen bir sofa eklenmiş, bu sofa barok üslupla süslenmiştir
Dış avlunun Musalla kapısı olarak adlandırılan girişi üzerinde bir kitabe yer almaktadır Bu kitabede Şair Sürüri ’ye ait beş mısra halinde yazdığı uzun manzum yazı bulunmaktadır Bu avlu ile cami aralarında uzanan beş gözlü son cemaat yeri vardır Bu birim oval biçimde elde etmek üzere beş ufak kubbe ile ötülmüştür Taç kapısı üstünde Arif adlı bir şairin yazdığı dokuz dörtlükten oluşan uzun kitabede caminin tarihçesi hakkında bilgi vermektedir Yapının içine baktığımız zaman destekleyicilerin başlıklarının barok üslupla süslenmiş olduğunu görmekteyiz Yeniden aynı üslupla üretilmiş olan minber, hoş bir işçilik göstermektedir Yapının ortası merkezi bir kubbeyle örtülmüş olup, bu kubbe 16 metre çapındadır ve sekiz eksedralar ile desteklenmektedir Köşelerinde ise taşıyıcı olarak 4 minik kubbe yerleştirilmiştir Mekanın içini üç taraftan destekler ile ayıran mahfiller ve bunların üstünde bulunan galeriler çevirir
ÖNEMİ
Bu camii Türk mimarisinde Batı sanat etkilerinin yoğun olduğu bir dönemde inşa edilmiş olmasına karşın olağan Osmanlı mimarisinin geleneklerini taşımaktadır Sekiz destekli tipte yapı edilmiş olan camii, Mimar Sinan ’ın bir takım eserlerinde kullandığı sistemin burada son uygulanışını göstermektedir *
Tür Camii
Dönem Osmanlı
Külliye yapısı olarak inşa edilen camii, İstanbul ’un Haliç kıyısının ucundaki Eyüp semtinde bulunmaktadır İslamiyeti birincil kabul edenlerden ve Arapların İstanbul ’u kuşatması esnasında şehit olan Hz Eyyubu ElEnsari ’nin kabrinin bulunduğu yerdedir Inşa camii, medrese, aşhane, hamam ve türbe gibi birimlerinin olduğu, büyük bir tarihi eserdir Fatih Sultan Mehmed göre fethin hemen arkasından inşa edilmiştir Yapının tümce kapısı üstünde yer alan kitabede 863 (145859) tarihi notu düşülmüştür
MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Ilk inşa edildiği zamanki mimari özellikleri tamamiyle bilinememektedir Çünkü inşa 1766 yılındaki depremde çok büyük zarar görmüştür Yenileme yapılması istenmiş, lakin bunun yerine temeline dek yapı yıkılmış ve 1215 yılında tekrar yapı edilmiştir Eski camiden sadece minarelerin kaldığı bu yeni Eyüp Camiiye imam, türbedar ve mitevelli için dört oda ile birlikte muvakkithane ve hünkar mahfili eklenmiştir 1823 yılında düşen bir yıldırım minareye hasar vermiş, üst şerefesine kadar çatlamış ve hemencecik onarılmıştır Eyüp Sultan Camii son onarımını, dönemin başbakanı Adnan Mendres ’in verdiği bir talimat sonucu görmüştür Bugün gördüğümüz Eyüp Sultan Camii dikdörtgen planlıdır Fatih ’in yaptırmış olduğu ilk camiiden daha ayrı olarak III Selim döneminde yapı edilmiştir Ilk önceleri türbe avlunun içindeyken bu yeni camii tasarımında türbe avlunun dışında kalmıştır Türbeyi çeviren duvarda tunç penceresiyle sebil korunurken duvar devşirme çiniler ile kaplanarak süslenmiştir İki yanda yer alan medrese odaları ise kaldırılmış, bunun yerine dörder bölümlü kubbeli revaklar yapılmıştır Avlunun ortasında dikdörtgen bir sofa eklenmiş, bu sofa barok üslupla süslenmiştir
Dış avlunun Musalla kapısı olarak adlandırılan girişi üzerinde bir kitabe yer almaktadır Bu kitabede Şair Sürüri ’ye ait beş mısra halinde yazdığı uzun manzum yazı bulunmaktadır Bu avlu ile cami aralarında uzanan beş gözlü son cemaat yeri vardır Bu birim oval biçimde elde etmek üzere beş ufak kubbe ile ötülmüştür Taç kapısı üstünde Arif adlı bir şairin yazdığı dokuz dörtlükten oluşan uzun kitabede caminin tarihçesi hakkında bilgi vermektedir Yapının içine baktığımız zaman destekleyicilerin başlıklarının barok üslupla süslenmiş olduğunu görmekteyiz Yeniden aynı üslupla üretilmiş olan minber, hoş bir işçilik göstermektedir Yapının ortası merkezi bir kubbeyle örtülmüş olup, bu kubbe 16 metre çapındadır ve sekiz eksedralar ile desteklenmektedir Köşelerinde ise taşıyıcı olarak 4 minik kubbe yerleştirilmiştir Mekanın içini üç taraftan destekler ile ayıran mahfiller ve bunların üstünde bulunan galeriler çevirir
ÖNEMİ
Bu camii Türk mimarisinde Batı sanat etkilerinin yoğun olduğu bir dönemde inşa edilmiş olmasına karşın olağan Osmanlı mimarisinin geleneklerini taşımaktadır Sekiz destekli tipte yapı edilmiş olan camii, Mimar Sinan ’ın bir takım eserlerinde kullandığı sistemin burada son uygulanışını göstermektedir *