Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Ezan Okunurken Kuran Okumak Caiz mi?
Günde beş defa minarelerimizden yükselen ezan-ı Muhammedi İslamın en mühim şeair, işaret ve alametlerinden birisidir. Ezanın her tekrar edilişinde Tevhid ve risalet ilan olunmakta, imandan sonra en mühim hakikat olan namaza davet edilmektedir. Bundan dolayı ezanı duyan mü’minin İlahi davete icabet etmesi imanının bir icabıdır.
Ezana icabetin esas manası, o vaktin namazını kılmaktır. Fakat, ezan okunduğu anda da müezzine icabet etmek sünnettir. Müezzine icabet etme hakkında rivayet edilen hadislerden hareket eden alimler, ezan işitildiği zaman müezzine icabet etmenin, söylediklerini tekrar etmenin vacip olduğunu söylemişlerdir. Fakat, çoğunluğun kabul ettiği görüş, müezzinin okuduğu ezanın tekrar edilmesinin sünnet olduğudur. (Nesei, Ezan: 33.)
Mümkün mertebe ezan okunurken başka bir şeyle meşgul olmamalı. Bir an için konuşmaya, meşguliyetlere ara verilmeli. Bir hürmet ve tazim içinde, huşu içinde ezanı dinlemeye çalışmalı. Bedaiu’s-sanai ve el Fetava’l-Hindiyye gibi fıkıh kaynaklarında,
“Ezan okunurken müezzinin söylediklerini tekrar etmekten başka bir şeyle meşgul olmak, konuşmak uygun değildir” denmektedir.
“Hatta, Kur’an okunurken bile olsa, durup ezanı dinlemek, icabet etmek daha faziletli olur” kaydı yer almaktadır. (Bedayi, 1: 155.)
Fakat, yetiştirilmesinde aciliyet olan bir işi bir an önce bitirmeye çalışmak gibi meşru meşguliyetlerde bulunan bir kimsenin ezan okunurken işine devam etmesi onu günaha sokmaz. Yatıldığı yerde ezanı dinlemenin de bir mahzuru yoktur. Niyetinde ezana karşı bir hürmetsizlik bulunmadığı müddetçe bir mesuliyet getirmez. Zaten insanın yatarken zikir, tesbih, tekbir getirmesi, hatta Kur’an ayet ve surelerini okuması bile caizdir. Peygamber Efendimizin bazen yatağa girdikten sonra dua ayetleri okuduğunu biliyoruz.
Ezan kelimeleri tekbir ve şehadetlerden ibarettir. Bunlar da yatakta iken dinlenebilir. Ancak imkan nisbetinde kalkıp oturarak dinleyip icabet etmek daha uygundur.
Gerek bir ihtiyaç için, gerekse abdeste hazırlık için ezan okunurken tuvalete girmek, tuvalette bulunmak bir mahzur teşkil etmez. Zaten insan tuvalette iken namazın farzlarından birisi olan necasetten tahareti gerçekleştirmekte, temizlik yapmaktadır. Orada tabii bir ihtiyaç telafi edilmektedir. Hülasa, ezan okunduğu esnada, insan müsait olduğu ve imkan bulduğu zaman durur, ezanı dinler, icabet eder. (Mehmed Paksu Aileye Özel Fetvalar)
Fıkıh kitaplanmıza baktığımızda "Ezana İcabet" konusunda söylenenler arasında şunlar vardır:
Ezana icabet aslında, ezanla çağrılan namaza gitmektir, naim bizzat ezanın sözlerini dinleyip müezzinin söylediklerini söylemek de icabetin bir parçasıdır. Hatta bu yüzdendir ki, cünup olan kimse ezan okunurken onun sözlerini tekrarlar ama, hayızlı ve nifaslı kadın tekrarlamaz; çünkü onlar o hallerinde ezana asıl icabet sayılan namaza ehil değillerdir.
Resulullah Efendimiz (sav): "Ezanı duyduğunuzda müezzinin dediği gibi deyin" buyurur.(Müslim, salat 7) Buna göre Hanefiler bunun, vacip olduğunu söylerler, çünkü emir "vücup" ifade eder. Malıki'lerden bazıları ve Zahirilerin mezhebi de budur. İmam Malik, Şafii, Ahmed ve Hanefilerden Tahavi'nin de içinde bulunduğu cumhura göre sözle icabet vacip değil, müstehaptır. (Davudoğlu NI/27; lbn Hacer, Fethu'1-Bari, N/92-93; Ayni, IV/280)
Kendi kendine Kur'an-ı Kerim okuyan ve tesbih çeken kimse de bunları bırakıp ezana icabet etmelidir. Ama mescidde (başkaları dinlerken) Kur'an okuyan, okumasına devam edebilir.
Dini bir konuda konuşan ve vaaz eden de konuşmasına devam edebilir mi?
Herhalde vaazlarda anlatılan şey Kur'an'ın açıklaması olduğu, daha doğrusu olması gerektiği için, ona kıyasla bu tür konuşmalar devam ettiriliyor olmalıdır.
Bu açıdan bakıldığında İslam'ın her hangi bir müessesesini ya da bir meselesini inceleyen seminerler, ya da paneller de böyle sayılabilir. Zaten ezan esnasında konuşmanın mekruh olmadığı da söylenmiştir.(bk. Bilmen, İlmihal 128)
Ama okunmakta olan ezana hiçbir türlü icabet etmemek, bir an için olsun durup ona iştirak etmemek mahzursuzdur denemez. Bunun için elbette ezanın, lahnsiz, tegannisiz, yani sünnet üzere okunan bir ezan olması gerekir. Böyle sünnet üzere olmayan ezanı dinlemek zorunlu değildir.(Tahtavi,162)
Ayrıca, hepsini dinlemesi gerekir diyenler varsa da, sadece ilk duyduğu ezanı ya da sadece kendi mescidinin ezanını dinlemesi yeterli olur. (Hindiyye. I/57)
Günde beş defa minarelerimizden yükselen ezan-ı Muhammedi İslamın en mühim şeair, işaret ve alametlerinden birisidir. Ezanın her tekrar edilişinde Tevhid ve risalet ilan olunmakta, imandan sonra en mühim hakikat olan namaza davet edilmektedir. Bundan dolayı ezanı duyan mü’minin İlahi davete icabet etmesi imanının bir icabıdır.
Ezana icabetin esas manası, o vaktin namazını kılmaktır. Fakat, ezan okunduğu anda da müezzine icabet etmek sünnettir. Müezzine icabet etme hakkında rivayet edilen hadislerden hareket eden alimler, ezan işitildiği zaman müezzine icabet etmenin, söylediklerini tekrar etmenin vacip olduğunu söylemişlerdir. Fakat, çoğunluğun kabul ettiği görüş, müezzinin okuduğu ezanın tekrar edilmesinin sünnet olduğudur. (Nesei, Ezan: 33.)
Mümkün mertebe ezan okunurken başka bir şeyle meşgul olmamalı. Bir an için konuşmaya, meşguliyetlere ara verilmeli. Bir hürmet ve tazim içinde, huşu içinde ezanı dinlemeye çalışmalı. Bedaiu’s-sanai ve el Fetava’l-Hindiyye gibi fıkıh kaynaklarında,
“Ezan okunurken müezzinin söylediklerini tekrar etmekten başka bir şeyle meşgul olmak, konuşmak uygun değildir” denmektedir.
“Hatta, Kur’an okunurken bile olsa, durup ezanı dinlemek, icabet etmek daha faziletli olur” kaydı yer almaktadır. (Bedayi, 1: 155.)
Fakat, yetiştirilmesinde aciliyet olan bir işi bir an önce bitirmeye çalışmak gibi meşru meşguliyetlerde bulunan bir kimsenin ezan okunurken işine devam etmesi onu günaha sokmaz. Yatıldığı yerde ezanı dinlemenin de bir mahzuru yoktur. Niyetinde ezana karşı bir hürmetsizlik bulunmadığı müddetçe bir mesuliyet getirmez. Zaten insanın yatarken zikir, tesbih, tekbir getirmesi, hatta Kur’an ayet ve surelerini okuması bile caizdir. Peygamber Efendimizin bazen yatağa girdikten sonra dua ayetleri okuduğunu biliyoruz.
Ezan kelimeleri tekbir ve şehadetlerden ibarettir. Bunlar da yatakta iken dinlenebilir. Ancak imkan nisbetinde kalkıp oturarak dinleyip icabet etmek daha uygundur.
Gerek bir ihtiyaç için, gerekse abdeste hazırlık için ezan okunurken tuvalete girmek, tuvalette bulunmak bir mahzur teşkil etmez. Zaten insan tuvalette iken namazın farzlarından birisi olan necasetten tahareti gerçekleştirmekte, temizlik yapmaktadır. Orada tabii bir ihtiyaç telafi edilmektedir. Hülasa, ezan okunduğu esnada, insan müsait olduğu ve imkan bulduğu zaman durur, ezanı dinler, icabet eder. (Mehmed Paksu Aileye Özel Fetvalar)
Fıkıh kitaplanmıza baktığımızda "Ezana İcabet" konusunda söylenenler arasında şunlar vardır:
Ezana icabet aslında, ezanla çağrılan namaza gitmektir, naim bizzat ezanın sözlerini dinleyip müezzinin söylediklerini söylemek de icabetin bir parçasıdır. Hatta bu yüzdendir ki, cünup olan kimse ezan okunurken onun sözlerini tekrarlar ama, hayızlı ve nifaslı kadın tekrarlamaz; çünkü onlar o hallerinde ezana asıl icabet sayılan namaza ehil değillerdir.
Resulullah Efendimiz (sav): "Ezanı duyduğunuzda müezzinin dediği gibi deyin" buyurur.(Müslim, salat 7) Buna göre Hanefiler bunun, vacip olduğunu söylerler, çünkü emir "vücup" ifade eder. Malıki'lerden bazıları ve Zahirilerin mezhebi de budur. İmam Malik, Şafii, Ahmed ve Hanefilerden Tahavi'nin de içinde bulunduğu cumhura göre sözle icabet vacip değil, müstehaptır. (Davudoğlu NI/27; lbn Hacer, Fethu'1-Bari, N/92-93; Ayni, IV/280)
Kendi kendine Kur'an-ı Kerim okuyan ve tesbih çeken kimse de bunları bırakıp ezana icabet etmelidir. Ama mescidde (başkaları dinlerken) Kur'an okuyan, okumasına devam edebilir.
Dini bir konuda konuşan ve vaaz eden de konuşmasına devam edebilir mi?
Herhalde vaazlarda anlatılan şey Kur'an'ın açıklaması olduğu, daha doğrusu olması gerektiği için, ona kıyasla bu tür konuşmalar devam ettiriliyor olmalıdır.
Bu açıdan bakıldığında İslam'ın her hangi bir müessesesini ya da bir meselesini inceleyen seminerler, ya da paneller de böyle sayılabilir. Zaten ezan esnasında konuşmanın mekruh olmadığı da söylenmiştir.(bk. Bilmen, İlmihal 128)
Ama okunmakta olan ezana hiçbir türlü icabet etmemek, bir an için olsun durup ona iştirak etmemek mahzursuzdur denemez. Bunun için elbette ezanın, lahnsiz, tegannisiz, yani sünnet üzere okunan bir ezan olması gerekir. Böyle sünnet üzere olmayan ezanı dinlemek zorunlu değildir.(Tahtavi,162)
Ayrıca, hepsini dinlemesi gerekir diyenler varsa da, sadece ilk duyduğu ezanı ya da sadece kendi mescidinin ezanını dinlemesi yeterli olur. (Hindiyye. I/57)
