Fasulye (Phaseolus vulgaris)

Fasulye (Phaseolus vulgaris) Taze, konserve ve kuru almak üzere değişik şekilde değerlendirilen, besin değeri fazla yüksek olan, az kalsın bütün dünyada oldukça çok tüketilen manâlı bir kültür bitkisidir Orta Amerika kökenli olan bu kültür bitkisi 250 sene önce Anadolu'ya gelmiş ve çok geniş bir yayılma alanı bulmuştur Taze fasulye A, B1, B2 ve C vitaminlerince zengindir Taze fasulye de vücutta biriken asidi nötralize edebilecek baz fazlalığı da mevcuttur Fasulyenin hazım olabilirlik oranı %841'dir Hatta fasulye baklalarında yer alan phasol ve phaseolin maddelerinin şeker hastalığında kullanılan insülin karekterinde olduğu ve bu yüzden kandaki şeker miktarının düşürülmesinde kullanıldığı bildirilmektedir kaynak MEYVE Meyveler bakla şeklindedir Çiçeklerde döllenme olduktan daha sonra oluşan hava sıcaklıklarına bağlı olarak meyve gelişmeye başlar 30 C’nin üzerindeki sıcaklıklarda, kuraklıkta (düşük hava nemi) söz konusu ise döllenme olduğu, bakla teşekkül ettiği halde meyve gelişmez ve dökülür Meyve gelişmesi için ideal sıcaklıklar 1525 C arasındaki sıcaklıklardır Baklalar; etli, ince, kılçıklı, kılçıksız, iplikli ya da ipliksiz olabilirler Fasulyelerin hemen tamamında kılçık, bakla genç ve taze iken görülmediği halde sonradan görülebilir TOPRAK RICASI Toprak istekleri bakımından seçici bir bitki değildir Fazla hafif topraklar dışarıya her toprakta yetiştirilebilir Ama organik madde yönünden zengin, yumuşak, iyi havalanan ve su alıkoyma kapasitesi yüksek olan topraklarda daha başarılı netice verir Potasyumca zengin toraklarda yetiştirilen fasulyelerde (taze kuru) kalite bariz bir şekilde artar Toprak iyi hazırlanmalıdır Kesekli bırakılırsa, çimlenme sırasında, çimlenen taneler üstüne tartı yapar ve çimlenmeye engel olur Kaymak bağlama özelliğine sahip topraklarda özellikle tohumun çimlenme döneminde düşen yağışlar önemli çimlenme zorluklarına yol açar Bu sebepten dolayı kaymak tabakası kırılmalıdır Artı asit karakterli topraklardan hoşlanmaz Toprak reaksiyonunun pH 5567 olduğu yerlerde en iyi ürün alınmaktadır İKLİM İSTEKLERİ İklim isteği yönünden alıngan olup bilhassa bazı dönemlerinde çevre şartlarına karşı çok duyarlıdırlar Ilık iklim sebzesidir Çimlenme için yüksek sıcaklık isterler Sıcaklık sıfırın altında 23 C’ye düştüğünde büyük hasar görür Buna karşılık çiçeklenme ve meyve bağlama dönemlerinde yüksek sıcaklık büyük zararlara yol açar, verim ve kalite çok manâlı ölçüde düşer Meyve bağlama döneminde 1825 C sıcaklıklar optimum meyve tutumu ve gelişmesini sağlar EKİM ŞEKLİ Sıra arası 5060 cm X sıra üzeri 2025 cm olacak şekilde toprağın tav seviyesinin 35 cm altına tohum ekimi yapılırFasulye tohumlarında çimlenme sırasında fasulye sineği büyük zarara yol açabilir bu nedenle tohumun ekim öncesi mutlaka ilaçlanması gerekir Dekara kullanılan tohum, ekim sıklığı ve bilhassa de çeşidin dane iriliğine kopamamak üzere 6 18 kg arasında değişir GÜBRELEME Suni gübre kullanılacaksa gübrenin tamamı bir defada ve ekimden 23 hafta önce sürümle toprağa karıştırılmalıdır Toprağın yapısına emrindeki olarak saf olarak 1 dekara verilmesi gereken ortalama gübre miktarları: Sülfat Formunda AZOT1214 kgda FOSFOR(P2O5)10 kgda POTASYUM(K2O)1012 kgda id ÇAPALAMA Fasulye tohumları yerinde çevre şartlarında 68 gün içinde çimlenir Tümör toprak üstüne çıkar Bitki gelişmesi oldukça süratli olur Bitkiler birincil reel yapraklarını geliştirdiğinde 1 çapa yapılır Yağış, yabani ot ve toprağın o anki durumu dikkate alınarak 23 hafta sonradan 2 çapa yapılır SULAMAİlk fasulye meyveleri görülünceye kadar olası olduğunca sulamadan kaçınılmalıdır Fasulyeler ilk meyve vermeye kadar alıngan bir bünyeye sahiptir Pozitif su bitkilerde hemencecik sararma ve büyümede duraklama yaratır Bu devrelerde hava şartlarının etkisi ile mutlaka su atamak gerektiği taktirde artı olmamak koşuluyla bir iki defa sulandırma yapmak gerekir Fasulyelerde çiçek açıp birincil ürünler görülmeye başladıktan daha sonra sulama işine de ahenkli olarak başlanmalıdır Hava durumuna kadar 45 gün ara ile yeterli miktarda sulama yapılırsa ürünün arz ve kalitesi de o ölçüde iyi olur OLGUNLUK, HASAT, DEPOLAMA ve VERİM: 34 günde bir defa hasat olgunluğuna gelmiş fasulye meyveleri toplanır Hasatta bitkinin hasar görmemesine itina gösterilir Baklalar yukarıya içten çekilerek koparılır Baklaları aşağıya içten koparmaya çalışmak bitkiye hasar verir Hasat edilen fasulyelerde meyvelerin pazarlanmaya dek muhafazası tartı taşır Hasattan sonra meyvelerin gölge bir yerde, yüksek rutubetli (%80’in üzerinde) bir ortamda korunarak su kaybetmeleri önlenmelidir Huysuz halde çabucak su kaybederek pörsürler, Pazar değerini kaybederler %80’in üzerindeki nem içeren ortamlarda +45 C’de 810 gün vakit ile muhafaza edilebilir Kaynak Barbunya fasulye Barbunya dane olarak tüketildiğinden dane fasulye üretimindeki yollar izlenmelidir diğer taraftan daneler oluştuktan sonra muhakkak sulama yapılmamalıdır