Fatih Sultan Mehmet Doneminde Fethedilen Yerler

Fatih Sultan Mehmet'in fethettiği yerler
Fatih Sultan Mehmet fetihleri






İstanbulun fethi
Fethi Hazırlayan Sebepler:Bizans,Rumeli ve Anadolu arasında bir cıban gibi duruyor duBu bakımdan,İstanbulun fethinin stratejik bir onemi vardıHaclı orduları,genellikle Bizans ın tahrik ve teşviki ile oluşturuluyorduBizans,Turk beyliklerini Osmanlı aleyhine kışkırtıyor, Osmanlı taht kavgalarında taraf tutuyor,devleti boylece karışıklıklara surukluyorduİstanbul, uc kıtayı birbirine bağlayan deniz ve kara yollarının kesiştiği tek merkezdiDunya ticaretine hakim olmak icin de devrin en buyuk bu liman şehrinin fethedilmesi şarttı
Fetih Hazırlıları:İstanbulun konumunu ve Turk birliğinin tamamlanmasındaki onemi ni iyi kavrayan Sultan IIMehmed,butun gucunu ve zamanını İstanbulun fethi icin harcamaya kararlıydıBu bakımdan,diğer devletlerle ve beyliklerle olan meselelerini geciştiriyor,bir bakı ma donduruyorduFetih icin gerekli askeri hazırlıklara hız verdiGuzelce Hisarın karşısına Boğazkesen Hisarını yaptırdıBoylece Karadenizden Bizansa gelecek yardımı yolu tamamen kesildiAkdenizden gelebilecek yardımları onlemek icin donanmasını guclendirdi
Fatih,batıdan gelebilecek tehlikelere karşı da tedbir aldıVenedikle 1451 yılında yapılan antlaşmayı yenilediBizansa bağlı Mora Despotluğundan gelebilecek yardımı onlemek icin, Turahan Bey ve oğulları komutasındaki akıncıları bolgeye gonderdiAkıncılar Morayı baştan başa taradılarBu akın sonucunda Moranın Bizansa yardım edecek gucu kalmamıştı
Sultan IIMehmed,İstanbulun fethedilebilmesi icin,sağlam surların yıkılması gerektiğini biliyorduBunun icin tahrip gucu yuksek bir silahın kullanılması lazımdıBu silah da toptuTo pu ilk defa İtalyanlar kullanmışlardıAncak,bu toplar ortalığı gurultuye boğup atları urkutmek tan başka bir işe yaramıyorduSultan IIMehmed, muhendisleri ile beraber mesafe ve hedef ayarlaması gelişmiş topların dokumu icin calıştıDokulen toplarla,aşırtma atışlar şeklinde sur ların gerisini de dovmek mumkun olabilecektiBu sistem,havan toplarının da başlangıcını oluşturur
İstanbulun Fethi:Sultan IIMehmed 23 Mart 1453te Edirneden hareket etti5 Nisan 1453te karadan ve denizden kuşatmayı başlattıSultan boş yere kan dokulmemesi icin impa ratordan şehrin teslimini istediİmparator bu teklifi reddetti6 Nisan sabahı şahi topların orta lığı cehenneme ceviren atışları ile savaş başladıPapalıktan gelen yardım gemilerinin Halice girmesi Sultanı cok kızdırdıCunku,Halicin ağzı zincirle kapatılmıştıBuradan Osmanlı gemi leri gecemiyorduBunun uzerine 80 Osmanlı hafif gemisini bir gecede TophaneTepebaşı yo luyla Halice indirttiBu manzara,sabahleyin Bizanslıları şaşkına cevirdiKaradan kızaklarla kaydırılarak gercekleştirilen bu hareket,o gune kadar ne gorulmuş ne de duşunulmuştu
Sultan IIMehmed,29 Mayıs 1453te sabah namazından sonra kesin hucum emrini verdi Nihayet,Topkapı surlarının uzerinde Ulubatlı Hasan onculuğundeki birlik,Turk bayrağını dikti Bundan sonra Turk kuvvetleri akın akın şehre girdiİstanbul fethedilmiştiCana kıyılmadı ve yıkım yapılmadı
Sultan IIMehmed,hocası Akşemseddinin arkasında şehre girdiBizanslılar,bu manzara ve genc hukumdar karşısında cok şaşırdılarSultan doğruca Ayasofyaya gittiBurayı fetih hakkı olarak camiye cevirttiBundan sonra Sultan Mehmed,fetheden anlamında Fatih unvanıyla anılacaktır

Sırbistan seferleri

İstanbul'un fethinden sonra Osmanlılara bağlılığını bildiren ve ele gecirdiği bazı kaleleri geri veren Sırplar, Macarlar ile iş birliği yaparak yeniden duşmanlıklarını gostermeye başlamışlardı Bunun uzerine 1454 1457 arasında uc kez peşpeşe Sırbistan'a sefer duzenlendi Belgrat dışındaki butun Sırp toprakları ele gecirildi

Sırp Kralı Bronkovic'in olumuyle başlayan taht mucadelelerinden faydalanan Osmanlılar, Sırpları vergiye bağladılar Taht kavgalarının yeniden alevlenmesi uzerine, Mora seferinde bulunan Fatih, Sırp meselesine son verilmesini emretti Mahmut Paşa, 1459'da başkentleri Semendire'yi ele gecirilerek Semendire Sancakbeyliği'ni oluşturdu Boylece Sırbistan'da 350 yıl surecek Osmanlı hakimiyeti başlamış oldu


Mora seferleri

İstanbul'un fethinden sonra Bizans İmparatoru XII Konstantin'in oğulları, rakipleri Kantakuzen ailesine karşı Mora'da, Osmanlıların yardımını istemişlerdi Turahanoğlu Omer Bey, akıncıları ile duruma mudahale etti ve muhalifler bertaraf edildi Fakat bu sefer iki kardeş arasında mucadele başlamıştı Bolge ulkelerinin Mora'yı istila niyetlerini bilen Fatih 1458'de harekete gecti Korent'i ele geciren Fatih, Mora'nın bir kısmını merkeze bağlayarak, burada bir sancak oluşturdu Atina ve diğer bolgeler ise Osmanlı yonetimini kabul etti Kardeşi Dimitrios'a karşı Arnavutların desteğini alan Tomas'ın Osmanlılarla yapılan anlaşmayı bozması uzerine 2kez Mora'ya sefer duzenlendi Tomas, Papa'nın yanına kacmak zorunda kaldı Bolgeye cok sayıda Turk yerleştirildi Venedikliler bolge halkını Osmanlılara karşı ayaklandırmaya calışıyorlardı Ancak bunda başarı kazanamayan Venedik, Osmanlı kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı (1465)

Anadolu seferine cıkan Fatih Cenevizlilerin onemli uslerinden Amasra'yı, Candaroğulları'nın elindeki Sinop'u aldı

Fatih Sultan Mehmed 1477'de Kırım Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına aldı 1479'da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 yıllık savaşa sona verdi Venedik Arnavutluk'taki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Mora'daki bazı iskelelerden yararlanma hakkı elde etti Fatih Venedik'le anlaşmaya varınca, İtalya'nın oteki onemli kent devletlerine savaş actı 1480'de İtalya'nın guneyindeki Otranto limanını ele gecirdi Otranto, Roma'ya giden yolda bir koprubaşı olduğu icin bu olay Avrupada buyuk yankı uyandırdı

BosnaHersek seferleri ve Bosnalıların Musluman oluşu

Osmanlılara vergi yoluyla bağlı olan Bosna Kralının, anlaşmalara riayet etmemesi uzerine Uskup'ten harekete gecen Fatih, Sadrazam Mahmut Paşa ve Turahanoğlu Omer Bey'e Bosna'nın tamamen fethedilmesi emrini vermişti 1463 yılındaki seferle Bosna Kralı Osmanlı hakimiyetini yeniden tanıdı Ancak şeyhulislamın da fetvasıyla sonra olduruldu ve bu topraklarda Bosna Sancakbeyliği oluşturuldu Fakat ordunun İstanbul'a donmesi uzerine aynı yıl, Macar kralı Bosna'ya girdi

İkinci kez duzenlenen seferle Osmanlılar, Yayce dışındaki butun kale ve şehirleri yeniden ele gecirdiler Bosna seferleri esnasında Hersek Kralı Stefan da ulkesinin bir kısım toprağının Osmanlılara doğrudan bağlanması şartıyla tahtında bırakılmıştı Ancak 1483 yılında Hersek tamamen Osmanlı toprağı haline gelecektir Fatih, Bosna'yı Osmanlı topraklarına kattığı zaman Bogomilmezhebindeki Bosnalılara cok iyi davranmıştı Hem Katolik hem de Ortadoksların kendi kiliselerine almak icin baskı yaptıkları Bogomiller bu sebeple Osmanlı yonetimine sıcak bakmışlar ve kendilerine sağlanan din ve vicdan hurriyetinden etkilenerek zamanla Musluman olmuşlardı Bu Musluman Bosnalılara Boşnakdenilmektedir

Fatih devrinde Osmanlıların karada en guclu komşusu ve rakibi Macarlar, denizde ise Venedik idi Macarlar bu donemde tek başlarına Osmanlılarla baş edemeyeceklerini bildiğinden, doğrudan bir savaşı goze alamamış, Fatih de tabii sınır olan Tuna'yı gecmeyi duşunmemiştir Ancak akıncılar vasıtasıyla, Macaristan'a guvenliğin sağlanmasına yonelik yuzlerce başarılı akın duzenlenmiştir Keza Venedik Cumhuriyeti de Osmanlılarla doğrudan karşılaşmaktansa Balkanlardaki diğer devletleri kışkırtmayı yeğ tutmuştur Guclu donmasıyla Mora ve Ege'deki adalara sahip olmak isteyen Venedik, Osmanlılar karşısında istediği sonucu alamamış, aksine pek cok ada ve kıyı kaleleri Osmanlıların eline gecmiştir

Eflak ve Boğdan seferleri

Yıldırım Bayezid zamanında vergiye bağlanan Eflak Prensliği'nin başına Fatih tarafından Vlad (Kazıklı Voyvoda) getirilmişti(1456) Osmanlılara bağlı gorunen Vlad aslında gizliden gizliye duşmanlık ediyordu Vlad'ın Fatih'in elcilerini kazığa oturtarak oldurmesi uzerine 1462 yılında Fatih, Eflak'a bir sefer duzenledi Boğdan'dan da yardım alan Osmanlı kuvvetleri voyvodayı uzun sure takip etti Neticede, sığındığı Macarların, Osmanlılarla yaptığı anlaşma uzerine Vlad'ı esir etmeleri ile mesele cozuldu Fatih voyvodalığa Radul'u getirdi ve Eflak bir Osmanlı eyaleti haline geldi

1455'ten itibaren Osmanlı Hakimiyetini tanıyan Boğdan Prensliği'nin Kefe'nin fethinden sonra izlediği duşmanca siyaset uzerine Osmanlı kuvvetleri 1476'da Boğdan'a girdi Fatih'in bizzat başında olduğu Osmanlı kuvvetleri Boğdan ordusunu buyuk bir bozguna uğrattı Boylece Boğdan da yeniden Osmanlı hakimiyetini tanımış oldu

Arnavutluk seferleri

Papalık ve Napoli krallığının desteği ve kışkırtmasıyla harekete gecen Arnavutluk hakimi İskender Bey, vurkac taktiği ile Osmanlı kuvvetlerine baskınlar duzenlemekteydi Bunun uzerine Fatih, bizzat sefere cıkmaya karar verdi 1465 yılında gercekleşen Iseferde, İlbasan Kalesi'ni yaptırıp, icine asker yerleştiren Fatih, Balaban Paşa'yı bolge icin gorevlendirerek, geri dondu Ancak, Papa ve diğer devletlerden aldığı kuvvetlerle Turklere saldıran İskender Bey, Balaban Paşa'yı şehit etti ve İlbasan kalesi'ni kuşattı Bunun uzerine Fatih II Arnavutluk Seferi'ne cıktı (1467) Ele gecirilen topraklarda yeni garnizonlar oluşturuldu Bu sırada İskender Bey olmuş ve yerine oğlu Jean gecmişti Arnavutlukta başlayan kargaşa sebebiyle Fatih 3 kez Arnavutluk seferini başlattı Arnavutların elinde kalmış olan Kroya ve İşkodra kuşatıldı Nihayet 1479'da Arnavutluk da bir Osmanlı vilayeti haline gelmiş oluyordu

Yeni Fetihler

Fatih, İstanbulun fethi sırasında, Bizans yanlısı tutum icinde olduğu gerekcesiyle Candarlı Halil Paşayı Temmuz 1453te idam ettirdi Kısa bir sure sonra yeni fetihlere girişti 1454 ve 1455'te duzenlediği iki seferle Guney Sırbistan'ı, Ege Denizi'ndeki bazı onemli adaları Osmanlı topraklarına kattı 1459'da Sırbistan Krallığı'nın ortadan kaldırdı Bizansın son toprakları olan Morayı da 1460'ta ele gecirdi Aynı yıl Anadolu seferine cıkan Fatih Cenevizlilerin onemli uslerinden Amasra'yı, Candaroğulları'nın elindeki Sinop'u aldı 1461'de Pontus Devleti'nin (Trabzon İmparatorluğu) başkenti Trabzon'u ele gecirdi ve bu devletin varlığına son verdi 1462'de yeniden Rumeli seferine cıktı Eflakı Osmanlı Devleti'ne bağladı ve 1463'te Bosna'yı tamamen ele gecirdi Aynı yıl Ege Denizi'ndeki Midilli Adası'nı alınca Venediklilerle arası acıldı Bu olay, 1479'a kadar surecek olan savaşın da başlangıcı olduFatih'in Ege'de ki feth ettiği adalar;Taşoz,Eğriboz,Limni,Semadirek,İmroz,Midilli ve Bozcaada'dır Fatih 1465'te Hersek'in buyuk bolumunu, 1466'da da Arnavutluk'taki bazı kaleleri fethetti

Osmanlı Devleti'nin gelişen bu gucu karşısında Karamanoğulları, Mısır'daki MemlUklar ile Doğu Anadolu'daki Akkoyunlularla ittifak kurdu Fatih, 1466'da yeni bir Anadolu seferine cıktı Karamanoğullarının başkenti Konya'yı ele gecirdi Ama İstanbul'a donunce Karamanoğulları, Osmanlılara gecen yerleri geri aldılar Osmanlı Veziri Gedik Ahmed Paşa 1471'de Karamanoğullarını bir kez daha yenilgiye uğrattı Ne var ki Akkoyunlular, Karamanoğullarını desteklemeye devam ettiler Bunun uzerine Fatih Akkoyunlularla hesaplaşmaya karar verdi 11 Ağustos 1473'te Otlukbeli Savaşında Akkoyunlu hukumdarı Uzun Hasanı ağır bir yenilgiye uğrattı Ertesi yıl da Karamanoğulları beyliğini ortadan kaldırdı

Fatih Sultan Mehmed 1477'de Kırım Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına aldı 1478'de Arnavutluk seferinde yeni yerler ele gecirdi 1479'da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 yıllık savaşa sona verdi Venedik Arnavutluk'taki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Mora'daki bazı iskelelerden yararlanma hakkı elde etti Fatih Venedik'le anlaşmaya varınca, İtalya'nın oteki onemli kent devletlerine savaş actı 1480'de İtalya'nın guneyindeki Otranto limanını ele gecirdi Otranto, Roma'ya giden yolda bir koprubaşı olduğu icin bu olay Avrupada buyuk yankı uyandırdı

Fatih 1481de, Anadoluya doğru yeni bir sefere cıktı Ama daha yolun başında hastalandı ve 3 Mayıs 1481de Gebze'deki ordugahında oldu Gut hastalığından olduğu sanılmakla birlikte, zehirlendiği de soylenir Olumunden sonra oğlu Bayezid tahta cıktıFatih Camiinde ki Turbesinde tek başına yatmaktadır

Yenilikleri ve Kanunnameleri

Fatih, askeri başarılarla Osmanlı Devleti'ni buyuk bir imparatorluğa donuşturdu Bilime, tarihe ve felsefeye ozel ilgi gosterdi Turkce'den başka Arapca, Latince ve Yunanca kitaplardan oluşan ozel bir kutuphanesi vardı Avnitakma adıyla şiirler yazdı Şiirleri Fatih Divanı (1944), Fatihin Şiirleri (1946), Fatih ve Şiirleri (1959) gibi adlar altında basıldı Bilim adamlarını ve edebiyatcıları destekleyen Fatih, nesir ustası Sinan Paşa ile şair Ahmed Paşa'yı vezirliğe kadar yukseltti Unlu matematikci ve astronomi bilgini Ali Kuşcu'nun İstanbul'a kalmasını sağladı Fatih, İtalyan ressam Gentile Bellini'yi 1479'da İstanbul'a getirterek resimlerini yaptırdı

Fatih, Osmanlı Devletine duzenli ve surekli bir yapı kazandırmak icin onemli duzenlemeler yaptı Yonetim, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları iceren Fatih Kanunnamesi, sonraki donemde de yururlukte kaldı Bu kanunname, tahta cıkan padişaha devletin geleceği icin kardeşlerini oldurme hakkı veriyordu Fatihin Osmanlı devlet duzenine ilişkin temel ilkelerin pek coğu, Tanzimat donemine kadar gecerliliğini korudu Fatihin saltanatı doneminde Osmanlı ulkesinde 500'den fazla mimari yapı yapıldı Onun adına yapılan en onemli yapı, İstanbul'da bir cami ile medrese, kitaplık, imarethane (aşevi), daruşşifa (hastane), hamam, kervansaray gibi birimleri kapsayan Fatih Kulliyesidir