Faturaların yüzde 33'ü haksız! Yüksek faturayı şikayet edin

Kovid-19 nedeniyle işsiz kalan, dükkanını kapatan ekonomik darboğaza giren vatandaşlar, elektrik, su ve doğalgaz faturalarına reaksiyonlu. Daima konutta kalmak zorunda olanlar, mutfak masrafıyla baş edemiyor. Faturalarda ve besinde vergilerin sıfırlanması talep ediliyor. Faturaların yüksek gelmesi, son bir ayda tüketicilerin en çok şikayet ettiği ikinci bahis oldu.

1980'lerden bu yana izlenen özelleştirme siyasetleri sonucu özelleştirilen elektrik, doğalgaz dağıtım şirketlerinin insafına bırakılan vatandaşlar, şu an hizmetler kesilmese de ödenmeyen faturalarını, üç ay sonra nasıl ödeyeceklerini düşünüyor.

Öte yandan okunmayan sayaçlardan, 'sayaç okuma' bedeli alınıyor. Kovid-19 tedbirleri kapsamında sayaç okumaya gönderilmeyen işçi, fatura götürmek için konut ve işyerlerinin kapısını çalıyor.

GÖSTERMEDEN ALIYORLAR



Elektrikten yüzde 18, doğalgazdan yüzde 18, besinden ve sudan yüzde 8 Katma Bedel Vergisi (KDV) alınıyor. Bunun yanında faturalarda da, ÖTV, güç fonu, TRT hissesi, atık su bedeli, Etraf Paklık Vergisi de bulunuyor. Bu bedeller 'dağıtım bedeli' ismiyle faturalara yansıyordu. Artık tüketim bedellerinin içine yediriliyor.

'ALIM GÜCÜ DÜŞTÜ VERGİLER AYNI'

Tüketici Hakları Derneği Lideri Turhan Çakar, “İşsizlik 10 milyonu aştı" dedi ve şöyle sürdürdü: "Zaten beşerler kahır içinde. Temel hizmetlere erişmekte sorun yaşıyorlar. Alım gücü azaldı fakat vergiler birebir. Kapanan şirketler, esnaf, firmalar... Milyonlarca kayıt dışı çalışan işsiz... Bunların çocukları da var... Artık durum dört ay evvelki üzere değil. Bu beşerler para almıyor ancak vergi veriyor.”

'ÖZELLEŞTİRMENİN CEZASINI HALK ÇEKİYOR'

Çakar, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) özelleştirilmesinin cezasını halkın çektiğini vurguladı: “Özelleştirmeler ülkeyi bitirdi. KİT'ler kamu faydası anlayışıyla çalışıyordu. 300 kadar KİT yerli ve yabancılara peşkeş çekildi, özelleştirildi. Sonra işsizlik de arttı, yoksulluk da... Artık özelleşen firmalar istediği üzere artırım yapıyor. Toplum bunun cezasını çekiyor. Bu özelleştirmeler Batı'nın dayatmasıydı, 80'lerde başladı. 2000'li yıllara yüzde 80'den fazlası AKP periyodunda yapıldı.”

ÜÇ AY SONRA VATANDAŞA İKRAMİYE Mİ ÇIKACAK!

Kıyaslama yoluyla gönderilen faturalar karşısında vatandaşların şaşkın olduğunu söyleyen Tüketici Dernekleri Federasyonu Lideri Aziz Koçal, salgın mühletince elektrik ve doğalgazda kesintisi olmayacağının açıklandığını tabir etti. Koçal, salgınla uğraş sürecinde alınan tedbirlerin sonunda biriken faturaların nasıl ödeneceğini sorarak şöyle dedi:



“Biriken bu faturalara bir de gecikme artırımı uygulanacak. Uygulanmayacağı istikametinde rastgele bir açıklama yapılmadı. Ekonomik olarak çıkmaza düşen, daima fakirleşen tüketiciye üç ay sonra ikramiye mi çıkacak?”

'ŞİKAYETTE İKİNCİ SIRA KABARIK FATURALARDA'

Koçal son bir ay içinde federasyon bileşeni 103 şubeye gelen şikayetleri değerlendirdiklerini kaydederek şu bilgileri verdi:

“Şikayet mevzularında ikinci sırayı faturaların yüksekliği alıyor. Oturulmayan konutlara, kapalı olan işyerlerine kıyaslama yolu ile faturalar kesildiği de şikayetler ortasındadır. Bu durumda olan tüketiciler, faturalarının yüksek geldiğinden emin olan vatandaşlarımız, kesinlikle ilgili dağıtım şirketlerine yazılı müracaatta bulunsunlar, faturaların düzeltilmesini talep etsinler. İşyeri dışında olan faturalar ile ilgili kurumdan doyurucu yanıt gelmemesi durumunda, Tüketici Hakem Heyetlerini arayabilirler.”

TEMEL HAKLAR

Faturaların devlet, dağıtım şirketleri ve operatörler tarafından ödenmesini talep eden Koçal şunları söyledi:

“Gelişen ve değişen dünya kurallarında ısınma, aydınlanma, içecek su bulma, haberleşme üzere bütün gereksinimler tüketicinin en temel haklarıdır. Münasebetiyle bu hizmetlerin kamu hizmeti olarak verilmesi gerekir. Ülkemizde özelleştirme nedeniyle temel hizmetler özel şirketler tarafından verilmeye başlandı. Ödenemeyen ve yüksek gelen faturaların nedeni bu özelleştirme.”

FATURALARIN YÜZDE 33’Ü HAKSIZ



Çakar, irtibat, dağıtım, perakende satış, sayaç okuma ve kayıp kaçak bedellerinin faturanın yüzde 33'ünü oluşturduğunu, bu mevzuyu yargıya taşıdıklarını söyledi. Danıştay'a açtıkları davayı kazandıklarını hatırlatan Çakar, kesintilerin öteki isim altında sürdürüldüğünü vurguladı: “Danıştay bunun hukuk ve adalet prensiplerine ters olduğunu bildirdi. O periyot çıkarılan kanunla bunlar tek kalemde toplanarak, 'dağıtım bedeli' oldu.”

'TİCARİ SIR' AÇIKLAMASI

Ülkemizde elektrik, doğalgaz fiyatlarının dünya piyasasına nazaran daha fazla olduğunu söyleyen Koçal, “Bu fiyatların aşağı çekilmesinde, vergilerin düşürülmesinde katı tavır izlenmektedir” tabirlerini kullandı. Koçal, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in “Doğalgaz neden çok kıymetli alınıyor” sorusuna “Ticari sır” açıklaması yapmasını eleştirdi. Koçal şu görüşleri lisana getrdi:

“Bizim halk olarak tükettiğimiz gücün, doğalgazın neden değerliye alındığını bilme hakkımız yok mu, bu nasıl bir ticari sırdır ki şirketler her şeyi biliyor halkın hiçbir şeyi bilmemesi gerekiyor. Bu tavırdan vazgeçilmesi, kamuoyuna doyurucu açıklama yapılması, fiyatların global fiyatlar düzeyine çekilmesi gerekir. Faturalarda vergiler sıfırlanmalı, ek kalemlerden vazgeçilmeli, kalan fiyatları da devlet ve dağıtım şirketleri ile operatörler ödemelidir.”

Sıla Kemahlı/Aydınlık